مصالح ساختمانی، عبارت است از موادی که برای ساخت‌وساز استفاده می‌شوند. بسیاری از موادی که به صورت طبیعی ایجاد می‌شوند (مانند رس، ماسه، چوب، سنگ و حتی شاخ و برگ‌های کوچک)، برای ساختن یک ساختمان کاربرد دارند. به غیر از مواد و مصالح طبیعی، برخی از مواد ساخته شده توسط انسان نیز به صورت ترکیبی، در ساخت‌وساز استفاده می‌شوند. در بسیاری از کشورها، تولید مصالح ساختمانی به صورت یک صنعت درآمده‌ است. علاوه بر این، استفاده از این مصالح، مشاغل و پیشه‌های زیادی، همانند نجاری، لوله‌کشی، سقف‌سازی و عایق‌کاری را به وجود آورده‌ است. این گونه از پیشه‌ها، کار تزئین و زیبایی ساختمان‌ها و خانه‌ها را برعهده دارند.

مصالح و فرآورده‌های ساختمانی باید جوابگوی نیاز طراحی باشد. از این رو، مهندسان طراح، ناظر و مجری باید با توجه به مشخصات ساختمان و تاسیسات، مواد و مصالح و فراورده های ساختمانی مناسب را انتخاب و حداقل مشخصات فنی آنها را مطابق طرح ارائه کنند. مشخخصات ارائه‌شده در طرح‌ها، بایستی با ضوابط درج شده در مبحث پنجم مقررات ملی، تحت عنوان «مصالح و فرآورده‌های ساختمانی» تطبیق کند.

با توجه به زلزله‌خیز بودن ایران بایستی برای سبک‌سازی و کاهش جرم ساختمان، مصالح مقاوم و سبک با حداکثر نسبت مقاومت به وزن به کار برده سود، تا علاوه بر ایمنی بیشتر، تاثیر زلزله بر ساختمان نیز کاهش یابد.

با توجه به ضرورت حفظ محیط‌زیست، تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان می‌بایست در استفاده مجدد، بازیافت و بازیابی مواد، مصالح و فرآورده‌های ساختمانی با رعایت ضوابط اهتمام ورزند.

در مبحث پنجم مقررات ملی، مصالح و فرآورده های ساختمانی به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

آجر، بلوک‌های سفالی توخالی، کاشی سرامیکی، سنگ ساختمانی، سنگدانه، سیمان و فرآورده‌های آنها، مواد افزودنی شیمیایی بتن، آهک و فرآورده‌های آن، ملات‌های ساختمانی، فلزها و مصالح جوشکاری، چوب و فرآورده‌های آن، قیر و قطران، شیشه، رنگ و پوشش‌های ساختمانی، عایق‌های رطوبتی، عایق‌های حرارتی، پلیمرهای ساختمانی و نانو مواد.