مقاله تحلیلی: انواع سنگ‌ های رایج درساخت‌ و ساز- مشخصات و کاربردها

سنگ‌ها از لایه‌هایی که بخشی از پوسته زمین هستند، به وجود می‌آیند. سنگ‌های مختلف، ترکیبات شیمیایی و مشخصات متفاوتی دارند. برخی سنگ‌ها به نسبت دیگر انواع کاربرد گسترده‌تری در صنعت ساخت‌وساز دارند. در این مقاله به بحث درباره برخی از انواع سنگ‌های رایج در ساخت‌وساز، مشخصات و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

انواع سنگ‌های ساختمانی رایج

1. گرانیت
2. بازالت
3. سینیت
4. سنگ‌آهک
5. گچ
6. ماسه‌سنگ
7. کالیچ/کالیش
8. سنگ مرمر
9. سنگ‌لوح یا اِسلِیت
10. کوارتز
11. لاتِریت
12. گِنیس

۱- گرانیت

گرانیت نوعی سنگ آذرین است که از سرد شدن ماگما در عمق زیاد از سطح زمین تشکیل می‌شود. گرانیت سنگی سخت و بادوام است که رنگ‌های مختلفی هم دارد. رنگ سنگ گرانیت به میزان فِلدِسپار در آن بستگی دارد. از خصوصیات دیگر این سنگ، صیقل پذیر بودن آن است. مقاومت فشاری گرانیت از ۷۵ تا ۱۳۰ مگاپاسکال، وزن مخصوص آن از ۲.۶۳ تا ۲.۷۵ و چگالی آن از ۲۶ تا ۲۷ کیلونیوتن بر مترمکعب متغیر است.

کاربردها

از گرانیت در پروژه‌های بزرگ همچون ساخت پایه‌های جناحی پل‌ها، سدها، سازه‌های دریایی و غیره استفاده می‌شود. از گرانیت در ساخت و اجرای پله، دیوار و کف سازی هم استفاده می‌شود.

۲- بازالت

بازالت نیز یکی دیگر از انواع سنگ‌های آذرین است. این نوع سنگ با عناوین دیگری همچون سنگ سبز، سنگ سفید یا بازالت آبی هم شناخته می‌شود. بازالت، از انواع سنگ‌های سخت است که همین کار کردن با آن را دشوار می‌سازد. وزن مخصوص بازالت از ۲.۶ تا ۳ متغیر است. بازالت مقاومت فشاری بالایی دارد که از ۱۵۰ تا ۱۹۰ مگاپاسکال متفاوت است.

کاربردها

از بازالت به‌عنوان بالاست در ساخت راه‌آهن، به‌عنوان سنگ‌دانه در بتن و به‌عنوان یکی از مصالح در روسازی استفاده می‌شود. بازالت زرد و قرمز نیز در کارهای تزئینی کاربرد دارد.

۳- سینیت

سینیت نیز یکی دیگر از انواع سنگ‌های آذرین است که سختی و دوام مشابه سنگ گرانیت دارد. سینیت ساختار درشت‌دانه‌ای دارد و مقاومت آن در برابر خردشدگی از ۹۰ تا ۱۵۰ مگاپاسکال متفاوت است. سینیت در رنگ‌های مختلفی موجود است اما معمولاً رنگ روشنی دارد.

کاربردها

از سینیت خردشده به‌عنوان سنگ‌دانه در روسازی و ساخت بتن استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر سینیت می‌توان به نماسازی دیوارهای خارجی اشاره کرد.

۴- سنگ‌آهک

سنگ‌آهک یکی از انواع سنگ‌های رسوبی است که بخش عمده آن را کربنات کلسیم تشکیل می‌دهد. سنگ‌آهک نرم و به‌راحتی قابل‌استفاده است. مقاومت فشاری این نوع سنگ حدود ۵۵ مگاپاسکال و وزن مخصوص آن از ۲ تا ۲.۷۵ متغیر است.

کاربردها

از سنگ‌آهک برای تولید اهک و سیمان و همین‌طور کف سازی و سقف سازی استفاده می‌شود.

۵- گچ

گچ یکی از انواع سنگ‌های رسوبی است که ماده تشکیل‌دهنده آن اهک است. گچ بسیار نرم است و به‌راحتی می‌توان آن را پودر کرد. این نوع سنگ معمولاً سفیدرنگ است و ساختار متخلخلی دارد.

کاربردها

از پودر گچ برای ساخت خمیر اهک استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای پودر گچ استفاده از آن به‌عنوان رنگ داته در سیمان پرتلند است.

۶- ماسه‌سنگ

ماسه‌سنگ یک سنگ رسوبی است که از مواد معnنی مختلفی همچون کوارتز، فلدسپار، سیلیکا و غیره تشکیل شده است. سختی ماسه‌سنگ به نسبت مواد تشکیل‌دهنده آن بستگی دارد. استفاده از آن راحت است و در رنگ‌های مختلفی از آن در دسترس قرار دارد. وزن مخصوص ماسه‌سنگ از ۲.۶۵ تا ۲.۹۵ و چگالی آن از ۲۰ تا ۲۲ کیلونیوتن بر مترمکعب متغیر است. مقاومت فشاری آن نیز حدود ۶۵ مگاپاسکال است.

کاربردها

از ماسه‌سنگ در ساخت بام،‌ ستون، نماسازی و کنده‌کاری‌های تزئینی استفاده می‌شود.

۷- کالیچ/کالیش

کالیچ که با اسم کانکار هم شناخته می‌شود از انواع سنگ‌های رسوبی است. این سنگ، نوع ناخالص سنگ‌آهک است. کالیچ ساختار متخلخل و شکل نامنظمی دارد که ممکن است نرم یا سخت باشد.

کاربردها

از کالیچ به‌عنوان سنگ‌دانه در روسازی استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر آن می‌توان به استفاده از آن برای تولید اهک هیدرولیک اشاره کرد.

۸- سنگ مرمر

سنگ مرمر یکی از انواع سنگ‌های دگرگونی است. وقتی سنگ‌آهک در معرض دما و فشار بیش از حد قرار بگیرد، سنگ مرمر به جود می‌آید. به این فرآیند دگردیسی گفته می‌شود. سنگ مرمر سخت و فشرده است. سنگ مرمر در رنگ‌های مختلفی موجود است و به‌راحتی می‌توان آن را صیقل داد. مقاومت فشاری آن حدود ۷۰ مگاپاسکال و وزن مخصوص آن حدود ۲.۶۵ است.

کاربردها

از سنگ مرمر در ساخت کف، نماسازی، ساخت پله و غیره استفاده می‌شود. از آنجا که کنده‌کاری روی این سنگ به‌راحتی صورت می‌گیرد، می‌توان از آن برای کارهای تزئینی هم استفاده کرد.

۹- اِسلِیت

اِسلِیت از انواع سنگ‌های دگرگونی است که وقتی سنگ شِیل در معرض حرارت و فشار کم قرار بگیرد، به وجود می‌آید. اِسلِیت سخت و شکننده است و معمولاً رنگ سیاهی دارد. اِسلِیت را می‌توان به راحت به ورق‌های نازک‌تر تبدیل کرد. وزن مخصوص اِسلِیت حدود ۲.۸۹ و مقاومت آن در برابر خردشدگی از ۷۵ تا ۲۱۰ مگاپاسکال متغیر است.

کاربردها

از اِسلِیت در کف سازی؛ ساخت بام، پارتیشن‌بندی و به‌عنوان لایه ضد رطوبت استفاده می‌شود.

۱۰- کوارتز

کوارتز نیز در گروه سنگ‌های دگرگونی قرار دارد و از دگردیسی ماسه‌سنگ تحت فشار و دمای بالا به وجود می‌آید. کوارتز ساختاری کریستالی دارد و سخت و شکننده است. استفاده از کوارتز به‌راحتی ممکن نیست. مقاومت فشاری این سنگ حدود ۱۱۵ مگاپاسکال است.

کاربردها

از کوارتز به‌عنوان سنگ‌دانه در راه‌سازی و تولید بتن استفاده می‌شود. از این سنگ همچنین می‌توان در ساخت دیوار حائل، سازه‌های سنگی و سنگ‌فرش استفاده کرد.

۱۱- لاتریت

لاتریت نیز از سنگ‌های دگرگونی است که ساختار متخلخل و اسفنجی مانندی دارد. لاتریت نرم و استفاده از آن راحت است به همین دلیل استخراج آن به‌راحتی صورت می‌گیرد. مقاومت لاتریت در مقابل خردشدگی کم و از ۱.۸ تا ۳ مگاپاسکال متغیر است. از لاتریت تجزیه‌شده به‌طور گسترده در راه‌سازی استفاده می‌شود.

کاربردها

از لاتریت برای سنگ‌تراشی، روسازی و غیره استفاده می‌شود.

۱۲- گنیس

گنیس نوع دیگری از سنگ‌های دگرگونی است که طی فرآیند دگردیسی گرانیت به وجود می‌آید. گنیس مقاوم و بادوام است. وزن مخصوص آن ۲.۶۹ و مقاومت آن در برابر خردشدگی از ۲۰۶ تا ۳۷۰ مگاپاسکال متغیر است.

کاربردها

از گنیس خردشده برای روسازی و سنگفرش استفاده می‌شود.

منبع

 نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

 اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.