سازه بنایی یا مسونری به نوعی از سازه گفته می‌شود که در ساخت آن از واحدهای مستقل به صورت لایه‌ای استفاده می‌شود و در میان لایه‌ها از ملات استفاده می‌شود.
معمولا در ساخت سازه‌ها یا دیوارهای بنایی از مصالحی مانند آجر، سنگ (زمین‌شناسی)، سنگ مرمر، سنگ خارا، تراورتن، سنگ آهک،بلوک سیمانی، cast stone، بلوک شیشه‌ای، اندود گچ و سیمان و کاشی استفاده می‌شود.
گاهی سازه بنایی به صورت خشکه‌چین (بدون ملات) نیز اجرا می‌شود و در این روش که ابتدایی‌ترین نوع سازه بنایی است فقط قطعات سنگ یا بلوک را روی همدیگر قرار می‌دهند البته این روش ساخت مقاومت کمی دارد و فقط برای ساختمان‌ها یا دیوارهای موقت یا کم‌ارزش به کار برده می‌شود.

سازه‌های بنایی پرکاربردترین و سنتی‌ترین روش ساخت وساز در جهان است که برای ساخت دیواره‌ها، آب‌بندها، دیوارها و موارد مشابه از قدیم کاربر داشته است.

مزایا

• ساخت این سازه‌ها به علت استفاده از مصالح بومی بسیار ارزان قیمت است و گاهی بدون نیاز به رنگ‌آمیزی یا پوشش قابل استفاده هستند.
• برای ساخت آن نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته نیست و در مکان‌های دور افتاده نیز با حداقل امکانات قابل اجرا است.
• مصالحی مانند آجر یا سیمان ذخیره حرارتی ساختمان را بالا می‌برد.
• ساختمان‌های مصالح بنایی نسبت به ساختمان‌های چوبی عمر بیشتری دارند. (۵۰۰ سال در مقابل ۳۰ سال) در ایران در ساخت دیوارهای محوطه و ساختمان‌های کم‌ارتفاع به صورت معمول از این روش استفاده می‌شود.

معایب

• در اقلیم‌هایی که تغییرات حرارتی یا رطوبت شدید دارند سطح بلوک‌های مصالح بنایی به سرعت فرسوده و خراب می‌شوند.
• مصالح بنایی سنگین هستند و برای ساخت این سازه‌ها باید از پی استفاده کرد.
• قابل مکانیزه شدن نیست و باید توسط نیروی کارگر متخصص اجرا شود و در مکان‌هایی که هزینهٔ نیروی کار زیاد است مقرون به صرفه نیست.

ایمنی

• سازه‌های بنایی به علت سنگینی و چگالی بالا در برابر زلزله مقاومت کمی دارند و به همین دلیل در ضوابط ساخت و ساز ساختمان محدودیت تعداد طبقات و شرایط خاصی را برای آن در نظر گرفته‌اند.
• برای مقاوم‌سازی این سازه‌ها در برابر زلزله، بادهای شدید، ضربه‌های افقی و جانبی باید از کلاف افقی و کلاف عمودی مصلح یا گاهی غیرمصلح استفاده کرد.

منبع: ویکی پدیا