گزارش کامل از نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان مهندسي عمران شريف

نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان مهندسي عمران شريف در روز پنجشنبه 20 اسفندماه 1394 در دانشگاه صنعتي شريف برگزار شد. در اين نشست 15 نفر سخنراني داشتند و در انتها نيز پانل تخصصي برگزار شد. در نظر است به زودي چكيده اي از متن سخنراني هاي انجام  شده تهيه و در اختيار علاقمندان قرار گيرد. در اين مرحله و در ادامه اسلايدهاي سخنرانان براي بهره برداري ارايه مي شود. توجه داشته باشيد كه سخنراني آقايان دكتر محمد تقي احمدي و مهندس ناصر حيراني نوبري فاقد اسلايد بود و فايل سخنراني آقاي دكتر شاهرخ مالك در اختيار ما قرار نگرفت.

خلاصه سخنراني "برخي تجربه هاي كار موثر در كشور"

دكتر محمد تقي احمدي در سخنراني خود در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف بيان داشت كه من افتخار مي‌كنم كه فارغ‌التحصيل دانشگاه شريف دانشگاه برجسته كشور بوده ام و هميشه به خودم مي باليدم كه در ميان استادان و دانشجويان فرهيخه اين دانشگاه زندكي كرده و تجربه آموخته ام. اين تجربه در مسير زندگي من بسيار موثر بوده است. او گفت مسلماً هدف همه ما توسعه انساني و توسعه كشور است تا خوشبختي را براي احاد مردم رقم بزند. وي اظهار داشت كه بدليل اينكه در يك خانواده فرهنگي رشد يافته، در كنار تحصيلات كلاسيك، به تحصيلات ديني، تحصيلات فلسفه و به ورزش و هنر نيز پرداخته است. اين بستر فكري و تربيتي باعث شده كه از اصول گرايي صرف و انديشه هاي متعصبانه دوري نمايد. او علاوه بر مفاهيم پايه فكري، خود را يك فرد عمل گرا مي داند و لذا هميشه خود را از قالب ها و سنت هايي كه بعداً به اسم فرهنگ و يا حتي دين تحميل شده جدا نموده است. او افزود از زمان دانشجويي سعي كرده كه ساختار شكن باشد چنانچه گاهاً تركيبي از مفاهيمي را كه تاحدي متضاد هستند يا متضاد به نظر مي رسند به هم پيوند داده است. مثلاً اسلام و زندگي كلاسيك را با مفاهم مدرن به هم آميخه و اين شيوه را در ميان دوستان و آشنايان ترويج داده است. به نظر وي فرهنگ ملي و دين اسلام و اسلام شيعي ظرفيت بسيار بالايي دارند و تلفيق اين مفاهيم بسيار كمك مي كند كه سوء تفاهمات، سوء برداشت ها و كج انديشي ها برطرف و حل و فصل شود. انسان مي‌تواند بسيار متدين باشد و در عين حال مدرن فكر كند. از جمله انسان ميتواند نه تنها دستاوردهاي فناوري، بلكه دستاوردهاي فرهنگي، علوم انساني، علوم اجتماعي، روانشناسي و هنر را از دنياي مدرن گرفته و با مباني اعتقادي ديني تركيب نمايد. به اين دليل است كه او شخصاً در كنار تخصص حرفه اي كه رشته سدي سازي و تحليل لرزه اي صفحات بتني است، علاقه شديدي هم به موسيقي كلاسيك دارد.
به اعتقاد دكتر احمدي، اگر انسان بتواند يك سري مفاهيم اجتماعي را با مفاهيم فني تركيب كند مي تواند به واسطه اين تناقض‌ها، موفقيت هاي خوبي كسب كند كه الگويي براي حركت جامعه باشد. از طرف ديگر اگر ما بتوانيم از مرحله آسيب شناسي و انتقاد بگذريم و وارد مرحله همدلي، همكاري و تحمل ديدگاه‌هاي مخالف بشويم توسعه انساني شكل مي‌گيرد. ما از نظر فناوري، علوم پايه و پزشكي چيزي كم نداريم، آنچه كه ما كم داريم مسئله همكاري، همفكري، و ايجاد يك سامانه اجتماعي براي حل مسائل ميان رشته اي است بطوريكه همه موضوعات را بطور يكجا حل نمايد. ما هميشه گرفتار رشته هاي علوم انساني و ديني بوده ايم چرا كه به خاطر ضعف خيلي از كساني كه در اين رشته ها متصدي امور بوده اند، علوم و مهندسي در لاك خودشان مانده اند و نتوانسته اند بالندگي پيدا كنند. به اين دليل است كه مهندسين بايد علوم اجتماعي، سياست و فلسفه سياسي را بخوبي بدانند و رقابت هاي خودشان را با رقابت هاي علوم اجتماعي گره بزنند. مسئله‌اي كه خيلي دردآور است اين است كه مهندسين يا پزشكاني كه بطور انفرادي خيلي قوي هستند وقي مي‌خواهند به دور يك ميز بنشينند بخاطر تفاوت‌ در ديدگاه، مكتب، فلسفه و فردگرايي به زودي بحث آنها واگرا مي شود و خيلي سخت است كه به همگرايي برسند. به اين دليل است كه بايد دايره تحمل و رواداري را در جامعه خودمان بخصوص مهندسان كه از هوش بهتري برخوردارند تقويت نماييم و اين منش را به ديگران هم سرايت دهيم.
دكتر احمدي افزود كه در زندگي شخصي از اين روش كار بسيار بهره برده است. از جمله از روز اول تاسيس سپاه پاسداران به آن ملحق شده و سعي نموده به همين روش عمل كند. او گفت كه از همان ابتدا دفتر فني مهندسي سپاه را پايه گذاري كرديم كه بعدها‌ با عنوان مهندسي جنگ به يكي از شاهكارهاي مهندسي در دفاع كشور و فناوري نظامي تبديل شد. وي همين روش را بعدهاً با موفقيت در تاسيس پژوهشگاه زلزله، تاسيس اولين شوراي تدوين مقررات ملي ساختمان، رياست مركز تحقيقات مسكن و نيز رشد و بالندگي دانشگاه تربيت مدرس به كار گرفته است. به نظر دكتر احمدي ما در مسير توسعه راه درازي را در پيش داريم. مثلاً همين بحث مقاوم سازي ساختمانها در مقابل زلزله مسئله اي نيست كه بصورت عجوله و طي چهار پنج سال حل شود. بايد بسيار صبور باشيم و با ايجاد حلقه هايي اين مسير را طي كنيم تا طي چند دهه اين فعاليت ها رشد پيدا كند. به نظر وي اگر دانشجويان و فارغ‌التحصيلان به هويت ملي خود آگاه باشند و به نقاط قوت ايراني آگاه باشند، در هر جاي دنيا كه زندگي كنند سربلندند. با اين مفهوم ميتوان در مقابل همه ملتهاي پيشرفته سربلند زيست. او در خاتمه افزود همه ما بايد در پيشبرد اين اهداف مشاركت كنيم، از فردگرايي بپرهيزيم و در اين راه به وفاق جمعي برسيم.

گزارش خلاصه از سخنراني "تفکرات و منش‌های مخرب در مدیریت عمران کشور"

مهندس منصور نويريان مدیركل ذفتر برنامه ریزی و توسعه شهری معاونت فنی و عمرانی شهرداري تهران در سخنراني خود كه در نشست فارغ‌التحصيلان مهندسي عمران در روز 20 اسفند 1394 برگزار شد در مورد تفكرات و منش هاي مخرب در مديريت عمران كشور سخن گفت. وي كه سالهاي تجربه مديريت در سازمان هاي بزرگ كارفرمايي را تجربه كرده است چكيده تجربيات خود را از آفات مديريت بيان نمود. او صحبت خود را با نكته‌اي از خانم النور روزولت سیاستمدار آمریکایی آغاز نمود كه "ذهن های بزرگ از افکار انتقاد میکنند و ذهن های کوچک از افراد". او گفت در فرهنگ كشور بسيار رايج است كه از افراد انتقاد مي‌كنند در حاليكه افراد بر اساس الگوهاي ذهني رفتار مي كنند و تا اين الگوها اصلاح نشود امور اصلاح نمي‌شود. وي عمده مشكلات پيش روي كشور را به شرح زير بيان كرد:
اولين مشكل رابطه سالاري بجاي شايسته سالاري است. يكي از راهكارهاي مبارزه با اين مشكل اين است كه افراد رده پائين سازمان‌ها بدون شايستگي لازم مسئوليت هاي بالاتر را قبول نكنند. مشكل دوم مشكل كارفرماسالاري است كه به كارفرمايان اجازه مي دهد كه بصورت غير موجه در امور مشاوران، دستگاه نظارت و پيمانكاران دخالت محتوايي كنند. مثلاً‌ در قيمت ها تخفيف زياد مي گيرند و و در جزئيات كارها مداخله مي‌كنند. برخي نيز توقع دارند كه مشاور و پیمانکار قبل از دریافت قرارداد یا حق الزحمه كار را شروع كند. شرايط عمومي پيمان هم بسيار يك طرفه به سود كارفرما تنظيم شده است كه تلاش‌ها براي اصلاح آن به نتيجه نرسيده است. براي مبارزه با اين آفت بايد از مشاوريني كه جلوي كارفرما مي ايستند و حرف حساب مي زنند دفاغ شود.
مهندس نويريان آفت ديگر را "ايثار پرمنت مديران دولتي" دانست. برخي از مديران به جهت عدم اشتغال در بخش پردرآمد خصوصی احساس ایثارگری مي كنند و اين سوء برداشت به آنان اين مجوز را مي‌دهد كه از مقام و منابع در اختیار سوء استفاده كنند. واگذاري كارها به بخش خصوصي تاحدي مي تواند اين مشكل را مرتفع كند كه البته برخي كارفرمايان از سياست‌هاي خصوصي سازي نيز چندان استقبال نمي‌كنند. مشكل ديگر اين است كه كارفرمايان بجاي تولي‌گري تصدي‌گري مي‌كنند. اشكال ديگري كه تاحدي جديد است پيمانكارسالاري نام دارد. برخي پيمانكاران مقتدر و ذينفوذي كه از نهادهاي نظامي هستند بجاي تمامي اركان پروژه تصميم مي‌گيرند. بحث ديگر خُردنگري بجاي جامع نگري است. مثل آنكه يك منطقه تصميمش را به كل شهر تحميل مي كند، يا يك شهر يا برخي نمايندگان مجلس براي كل كشور تصميم مي گيرند. اشكال ديگر نداشتن نگاه جهاني در تصميم گيري هاي محلي است. گفته مي‌شود بايد جهاني فكر كنيم و محلي عمل كنيم. غفلت از جزئيات نيز بسيار مشكل ساز است. برخي مديران به بهانه جامع نگري جزئيات مهم را ناديده مي گيرند. اين در حالي است كه بسياري جزئيات باعث قفل شدن پروژه هاي بزرگ مي‌شوند.
مهندس نويريان در ادامه گفت كه بحث تمركز روي برنامه ها و پروژه هاي كوتاه مدت و زود بازده به يكي از چالش هاي مهم كشور تبديل شده است. مديران بدون مطالعات كافي مي خواهند پروژه ها را كلنگ بزنند و خودشان در كوتاه مدت آنرا افتتاح كنند. وي اين پديده را عشق به كلنك زني و افتتاح ناميد. اين مسئله باعث مي شود كه کار اجرایی قبل از انجام کامل مطالعات شروع شود. به اين ترتيب تعجیل در افتتاح باعث افت كيفيت و تاخیر پروژه‌ها و افزايش بهای تمام شده آنها مي‌شود. تفكر هيئتي بجاي تفكر سيستمي آفت ديگري است كه درنظام فني و اجرايي شكل گرفته است. ما در مطالعات توسعه اي پايه مشكل داريم و هنوز به مدل مشخصي نرسيده‌ايم. در نظام فني و اجرايي اسناد فني تنها مربوط به دوره طراحي و اجرا است و نظامي براي پديد آوردن طرح ها و همينطور دوره بهره برداري طرح ها نداريم. بررسي و رتبه بندي صلاحيت كارفرمايي نيز حلقه مفقوده ديگر نظام مديريت كشور است. از طرف ديگر برخي مديران مي‌خواهند تنها با موعظه مشكلات را مرتفع كنند. اين در حالي است كه بسياري از مشكلات منشا سيستمي دارند و با اصلاح سيستم ميتوان جلوي بسياري از انحرافات و سوء استفاده ها را گرفت. وي در خاتمه اظهار نمود كه از بيان اين چالش ها قصد موعظه گري نداشته و بسيار اميدوار است كه با برنامه ريزي مناسب اين مشكلات تا حد امكان تخفيف يابد.

گزارش خلاصه سخنراني "جايگاه مستندسازي در مديريت و راهبري پروژه‌ها

مهندس كمال عرفاني دانش آموخته دوره دهم دانشكده مهندسي عمران و مدير عامل شركت تدوين نيرو در نشست دستاوردهاي فارغ‌‌التحصيلان عمران شريف در خصوص جايگاه و اهميت مستندسازي سخنراني نمود. او در ابتدا لازمه يك مديريت پروژه درست را داشتن دانش مديريت و دانش رهبري دانست. واقعيت اين است كه دانش مديريت بسيار رشد كرده است بطوريكه هم اكنون مي توانيم آنچه را كه اتفاق افتاده با دقتي بي سابقه تحليل كنيم. واقعيت دوم اين است كه امروزه فضاي كسب و كار خيلي رقابتي شده است. اما واقعیت سوم آن است که مهارت های رهبری و ارتباط با سایر انسان ها به اندازه مهارتهای مدیریتی رشد نکرده است. يعني خوب برنامه ريزي مي كنيم ولي تشكيل تيم كاري نمي‌دهيم و در ارتباط با ديگران خيلي ضعيف هستيم.
مهندس عرفاني افزود هدف گذاري خيلي مهم است و براي رسيدن به هدف بايد بدانيم در كجا و چه عصري قرار داريم. واقعيت اين است كه بشر دوران زندگي در جنگل (مهم بودن قدرت بازو) و پس از آن عصر كشاورزي(مهم بودن تعداد فرزندان) را طي كرده است. پس از آن وارد عصر سرمايه داري صنعتي شده ايم كه در آن سرمايه و دارايي حرف اول را مي زند. اما در دوره كنوني بشر وارد عصر اطلاعات و خرد شده است. در اين دوره مزيت هاي دوره هاي قديم ديگر كاربرد ندارد. در عصر كنوني پيش بيني آينده و برنامه‌ريزي بسيار سخت شده است بطوريكه ميزان وقتي كه صرف تفكر، برنامه ريزي و به روزرساني اطلاعات مي شود بسيار بيشتر از وقتي است كه صرف امور اجرايي مي شود. به اين ترتيب مزيت رقابتي تنها كسب اطلاعات نيست بلكه توانايي يادگيري و انعطاف در واكنش است. به عبارت ديگر مزيت رقابتي دانش نيست بلكه مشتق يا نرخ دانش است، خيلي چيزها مي دانيم ولي لازم هاي چيزهاي جديدتري ياد بگيريم. در اين دوره افرادي كه بتوانند واكنش سريع به تغييرات بدهند شانس بقاي بيشتري دارند.
به بيان مهندس عرفاني دوران ما دو ويژگي دارد پيچيدگي و ناپايداري. داروين معتقد است شرط بقا تنها داشتن قدرت يا هوش نيست بلكه قدرت انطباق بقا را تضمين مي كند. اما چگونه مي‌توانيم به تحولات محيطي واكنش سريع نشان دهيم. راهش تصيمم گيري سريع است. تصميم گيري سريع نيز به توان و سرعت جمع آوري و پردازش اطلاعات بستگي دارد.
نكته ديگر مورد اشاره تفاوت سازمانهاي كلاسيك و ارگانيك است كه امروزه بيشتر سازمان‌ها به سمت سازمان ارگانيك گرايش پيدا مي‌كنند. در سازمان ارگانيك اجزاي سازمان به هم متصل هستند و مي توانند به تغييرات محيطي واكنش سريع نشان دهند. اساس سازمان ارگانيك گردش اطلاعات، پردازش اطلاعات، يادگيري سازماني و مكانيزم تصميم گيري سريع است. اما برای دریافت اطلاعات، بایگانی کارآمد اطلاعات، پردازش و استفاده در تصمیم گیری ها نیازمند روش ها و اسلوب های نظام مند هستیم که مستند سازی برای تصمیم سازی ناميده ميَ‌شود. فرق آن با مستند سازي سنتي آن است كه در مستندسازي سنتي بيشتر به گذشته و تحليل آن پرداخته مي‌شود در حاليكه در مستندسازي تصميم سازي نگاه به سوي آينده است.
از طرف ديگر امروزه با افزايش وزن مهارت رهبري در مقايسه با مهارت مديريت،‌ كساني موفق تر خواهند بود كه بتوانند روابط خوبي با ديگران برقرار كنند. به اين گفته مي‌شود مستند سازي براي رهبري در حاليكه در گذشته بيشتر مستند سازي براي مديريت رواج داشت. در سازمان ارگانيك روابط افراد با يكديگر كلمات تا حد ممكن به نوشته تبديل مي‌شوند تا فرهنگ سازماني خودآگاه را خلق كنند. اما نكته مهم جايگاه كليدي فرهنگ در پيشبرد اهداف سازماني است. براي پيشبرد اهداف كسب و كار در ابتدا فرآيندهاي كسب و كار تعريف مي شود، سپس سازماندهي مي شود، در ادامه نقش ها و مهارت ها تعريف مي شود و در ادامه سيستم مديريت تعريف مي‌شود. اما آخرين مرحله فرهنگ سازماني است كه اتفاقاً آنچه در كشور ضعف داريم مربوط به همين مرحله است.
اما متدولوژي مستند سازي چيست. مستندسازي رهبري، بر عكس مستندسازي كلاسيك است. اين مستندسازي بايد توسط مدیریت ارشد و عناصر کلیدی سازمان هدایت شود، با روش و اسلوبی انجام گیرد که مدیریت ارشد سازمان برای تصمیم سازی استفاده مي‌كند، ساده ترین روش برای ثبت اطلاعات استفاده مي‌شود، عناصر پایین دست سازمان مشارکت داده مي‌شوند، بصورت تیمی و شبکه ای انجام مي‌گیرد و نهايتاً از روش های متنوعی برای ثبت اطلاعات استفاده مي‌شود. ابزارها و فناوري هاي ساده نظير Email, Dropbox, Viber, SharePoint, Web site, Excel و نظاير آن بسيار كاربرد دارند. با اين ابزارها آنچه كه در سازمان حرف زده مي‌شود تبديل به كلمه مي‌شود.

مهندس عرفاني در ادامه به مدل يا حلقه يادگيري متخصص برجسته يادگيري Kolb اشاره نمود. بر اساس اين مدل در ابتدا تجربه جامد (Concrete Experience) توليد مي‌شود، سپس مشاهده بازتابي (Reflective Observation) صورت گيرد. مرحله بعد مفهوم سازي چكيده يا انتزاعي((Abstract Conceptualization شكل مي گيرد و مرحله چهارم آزمايش عملي (Active Experimentation) صورت گيرد. سپس اين حلقه بصورت متناوب تكرار مي شود. اما نقش مستند سازی در يادگيري اين است كه باعث غنی شدن هر چهار مرحله فوق و در نتيجه تسريع كل فرآيند يادگيري مي‌شود. در واقع مستندسازي باعث ايجاد ذهن جمعي مي‌شود. جمله معروفي است كه روح آدمي در مغز جاي ندارد بلكه در تعاملات گفتاري بين انسانها شكل مي‌گيرد. تشكيل فرهنگ با نوشتن حاصل مي شود. مهم ترین کار مستند سازی گروهی، ایجاد عادت به نوشتن در تمام اعضای سازمان مي‌باشد. مزاياي مستند سازي بسيار است، از جمله نوشتن تفکر منطقی همه را ارتقا و توانایی حل مسئله را بالا مي‌برد، تبادل اطلاعات و مستندات مكتوب باعث ايجاد ذهن سازمانی مي‌شود که مدام در حال یاد گیری است، برنامه ریزی تبدیل به تفکر سازمانی خواهد شد. در مستندسازي برنامه ریزی یعنی یاد گیری و یادگیری یعنی برنامه ریزی.
اما مستندسازي مخالفيني هم دارد. مديران مياني هميشه با مستندسازي مخالفت مي‌كنند چراكه ميخواهند ارتباط بالادست و پائين دست را قطع كنند. گفته مي شود هيچ چيز مثل حمايت مردمي قدرت را تضمين نمي‌كند و هيچ چيز مثل مديران مياني آنرا تضعيف نمي كنند.

گزارش خلاصه سخنراني "ریسک فروریزش ساختمانها در برابر زلزله"

عنوان فوق موضوع سخنراني دكتر ساسان عشقي دانش آموخته دوره نهم مهندسي سازه در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف بود. دكتر عشقي سخنان خود را با يادي از استادان و كاركنان پيشكسوت دانشكده سازه و نيز درگذشتگان دوره نهم اين دانشكده آغاز كرد. وي سپس خاطرات دانشجويي خود را از برگزاري رويدادهاي علمي در اين سالن يعني آمفي تئاتر جابرابن حيان بيان كرد. سخنراني دكتر سيد حسين نصر رئيس وقت دانشكاه در آغاز مهرماه 1353، نمايش فيلم آموزشی رفتار غيرخطي مصالح در سال 1355 و سخنراني پرفسور ناتان ام نیومارک استاد دانشگاه ايلينويز و از نوادر مهندسي زلزله در زمینه سیستم جداساز لرزه ای در سال 1356 از رويدادهاي مورد اشاره ايشان بود.
او افزود پس از فراغت از تحصيل بسيار مشتاق بود كه به امر ساخت و ساز ساختماني در شهرها بپردازد ولي بعداً با مشاهده وضعيت ساخت و ساز بي رويه و غير ايمن در كشور علاقه خود را در اين زمينه از دست داد و به ساير حوزه هاي عمراني، صنعتي، پژوهشي و آموزشي روي آورد.
به بيان دكتر عشقي مهمترین تاثیر زلزله بر جوامع انسانی از دست رفتن جان انسانهاي بيگناه، پریشان شدن جوامع، بجا ماندن انسانهای دلشکسته، بی پناه و بعضاً معلول جسمي و روانی بعلاوه خسارات گسترده مالي می باشد. عامل اصلی آن نيز فرو ریختن ساختمانها در اثر نیروهای زلزله و تبعات آن می‌باشد. بنابراین ارزیابی ریسک ساختمانها در برابر زلزله و شناسایی ساختمانهای مرگ آفرین (Killer Buildings) از اولویت بالایی در شهرهای زلزله خیز برخوردار است.
در واقع شرايط به گونه است كه با سرعت زيادي ساختمانهاي بي كيفيت ساخته مي شود و در نتيجه دغدغه اصلي متخصصين و مسئولين شهري بيشتر برآورد ريسك فروريزش ساختمانهاي ساخته شده قبلي در كنار توسعه بي رويه ساخت و ساز مي باشد. به اين دليل متاسفانه بايد در هنگام وقوع زلزله شاهد تلفات جاني بسياري باشيم. در حال حاضر نيز شرايط به گونه است كه به دلايل مختلف امكان شناسايي ساختمان هاي مرگ آفرين و كنترل تبعات فروريزش آنها را نداريم.
به بيان او توسعه بی رویه ساخت و ساز در کلانشهرها و كوهپايه ها در حال حاضر با در نظر گرفتن سوانحي كه آنها را تهديد مي كند به يك فاجعه تبديل شده چيزي كه وي آنرا توسعه "حلبي آباد مدرن" ناميد. اما براي مثال حلبي آباد اطراف فرودگاه شهر بمبئي در هند اين ويژگي را دارد كه همه ساختمانها هم سطح هستند در حاليكه در حلبي آباد خودمان ما حتي نتوانستيم ارتفاع ساختمانها را در مناطق مختلف شهري ضابطه مند و يكسان كنيم. دكتر عشقي در ادامه سخنان خود با نمايش تصوير به توسعه شهر تهران از روستاي اوليه تا وسعت كنوني اشاره كرد و بيان داشت طي سالها با گسترش بي رويه شهر تهران با وجود خطر زلزله بالا و گسلهاي فعال ريسك لرزه‌اي دايماً افزايش يافته است.
وي در ادامه به سابقه رويدادهاي مهم زلزله در ايرن پرداخت. زلزله تبريز در 434 هجري قمري منجر به كشته شدن حدود 40000 نفر گرديد. زلزله منجيل در 31 خرداد 1369 به عنوان يك زلزله شهري از فاجعه بارترين زلزله هاي ايران بوده است. از طرف ديگر زلزله بم در سال 1382 منجر به كشته شدن 26 هزار و 271 نفر از جمعيت صدهراز نفري اين منطقه شده است. دكتر عشقي در ادامه به آفت مداخله گسترده افراد غير متخصص از ساير رشته ها در مهندسي زلزله اشاره كرد. وي افزود از ويژگي هاي زلزله در مناطق مسكوني ايران اين است كه به دليل رفتار سازه ها و غير سازه ها آمار مرگ و مير (Mortality Rate) آن زياد است كه اين نرخ در مقايسه با ساير كشورها بسيار زياد است. منظور از نرخ مرگ و مير نسبت افراد جان باخته به كل جمعيت زلزله زده مي باشد.

دكتر عشقي در ادامه با نمايش اسلايدهايي از فروزيزش ساختمان‌ها در زلزله هاي گذشته ايران و جهان، انيميشن تهيه شده از مراحل فروريزش ساختمان صادقي در شهر رشت در اثر زلزله منجيل را براي حاضرين نمايش داد. وي افزود اين ساختمان در اثر زلزله علاوه بر فروريختن دچار آتش سوزي شد و افراد برجسته و فرهيخته بسياري در آن كشته شدند. مسئله مهمي كه پس از فروريزش ساختمان در زلزله روي مي دهد عدم امكان دسترسي و يا نفوذ به آوار ساختماني است كه بسيار مشكل ساز است. بسياري اوقات حتي موقعي كه افراد آسيب ديده را خارج مي كنند خيلي ها در اثر صدمات وارده و به دليل عدم رسيدگي صحيح در محل و يا در راه رسيدن به بيمارستان تلف مي شوند. از طرف ديگر بايد گفت نحوه آموزش دانشگاهي ما در دانشگاه شريف هم مشكل دارد زيرا تنها متمركز بر نحوه طراحي و ساخت درست سازه ها هستيم. اين آموزش ها در مورد فروريزش سازه‌ها و فاجعه انساني ناشي از ان چيزي به دانشجويان نمي آموزد. مهندس بايد نسبت به آثار خرابي و ويراني ساختمان واقف باشد تا در هنگام طراحي سازه‌ها نسبت به موضوع و تبعات فاجعه بار عدم رعايت اصول فني آگاه و حساس باشد.

گزارش خلاصه سخنراني "معرفي طرح توسعه مجتمع بندري شهيد رجايي"

دكتر سعيد مظاهري دانش آموخته ورودي‌ 1369 دانشكده عمران و مدير گروه مهندسي بنادر و سازه هاي دريايي شركت طرح نوانديشان در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف سخنراني نمود. موضوع سخنراني ايشان معرفي طرح توسعه مجتمع بندري شهيد رجايي بود. وي در ابتداي سخنان خود، از استادان بنام دانشكده عمران زنده ياد دكتر برقعي و آقايان دكتر گل افشاني، دكتر غلامرضا انصاري و دكتر وزيري ياد و تقدير نمود چرا كه آنان مشوق ايشان در انتخاب رشته سازه هاي دريايي بودند.
بندر شهيد رجايي در 25 كيلومتري غرب بندر عباس قرار دارد و بزرگترين بندر تجاري كشور تلقي مي شود. در حال حاضر 90 درصد واردات كشور و 80 درصد صادرات دريايي كشور از طريق اين بندر انجام مي شود. طرح اوليه اين بندر در سال 1353 توسط مهندسين مشاور اديبي هريس تهيه شده است. سپس طرح نهايي توسط شركت ايتاليايي Italco در اوايل انقلاب اجرا شده است. بعداً نيز طرح جامع بندر توسط مهندسين مشاور Halcrow در سال 1383 تهيه گرديده است. در دهه 80 مسئوليت تهيه طرح توسعه اين بندر به مشاركت TNA-HPC (مشاركت شركت طرح نوانديشان و شركت آلمالي HPC) سپرده شد و پس از آن اجراي طرح در حوالي سال 1387 توسط پيمانكاران داخلي به اتمام رسيد. از آن زمان نيز طرح هايي براي توسعه بندر در حال تهيه و اجرا است. ميتوان گفت كه اين پروژه از معدود پروژه هاي مهم كشور است كه طرح هاي توسعه آن بر اساس برنامه تدوين شده انجام شده است.
طرح اوليه بندر بر اساس تخليه و بارگيري كالاي فله بوده است ولي به مرور با تغيير جهت كلي در جهاني از حمل كالاي فله به حمل و نقل كانتينري تغييراتي در طرح بندر داده شد. وظيفه اصلي مشاركت TNA-HPC تطبيق طرح بندر براي امكان تخليه و بارگيري كشتي‌هاي بزرگ كانتينتري بوده است. تخليه و بارگيري كشتي هاي كانتينري تغييرات عمده اي را در زيرساخت‌هاي بندر مي‌طلبد كه مهمترين آن تعبيه جرثقيل هاي ويژه در ديواره پهلوگيرها است.
دكتر مظاهري مراحل توسعه چهارگانه اين بندر از آغاز تا كنون را به اين شرح بيان نمود: در مرحله اول طرح توسعه اسکله General Cargo (حوضچه 1 و 2) توسط شركت اديبي هريس، در مرحله دوم طرح توسعه ترمینال کانتینری شرقی بندر و اسکله General Cargo (حوضچه 1 ، 2 و 3) توسط ايتالكو، در مرحله سوم طرح توسعه با محوریت ترانزیت کالاهای کانتینری و تغییر اسکله های General Cargo به اسکله کانتینری توسط شركت Halcrow و بالاخره در آخرين مرحله طرح توسعه با در نظر گرفتن ترانزیت کلیه کالاهای فله، کانتینری و اسکله هایGeneral Cargo توسط مشاركت TNA-HPC انجام شده است. به اين ترتيب بحث ترمينال كانتينري نخستين بار توسط ايتالكو مطرح شد. سپس Halcrow چرخه ترانزيت كانتينري را تكميل نمود. سپس TNA-HPC اين بندر را به بندر تخصصي كانتينري تبديل نمود. اين در حالي است كه در كشور تنها دو بندر تخصصي كانتينري به نام شهيد رجايي و بندر امام وجود دارد.
نكته مهم در طراحي بندر تعيين شناور طرح است. گفتني است شناورهاي كانتينري براي اولين بار در سال 1956 ساخته شده اند اما در سالهاي بعد ظرفيت اين شناورها مرحله به مرحله افزايش يافته است. ظرفيت شناور كانتينري با واحد TEU يا Twenty Feet Equal Unit سنجيده مي شود. ظرفيت شناورهاي كانتيرني در سير تحول خود از 1000 تي اي يو از سال 1970 تا 18000 تي اي يو در حال حاضر افزايش پيدا كرده است و پيش بيني مي شود كه اين ظرفيت تا سال 2020 به 22000 تي اي يو افزايش يابد. اين نشان مي دهد كه يك تحول بزرگ براي افزايش ظرفيت وجود دارد كه دليل اصلي آن تلاش براي كاهش هزينه حمل ونقل دريايي است. اين مي‌طلبد كه به تناسب ظرفيت بنادر جهان نيز افزايش دهند. هم اكنون بندر شهيد رجايي ميتواند شناور تا ظرفيت 12000 تي اي يو و آبخور 15.5 متر را در خودش پهلو بدهد. دكتر مظاهري در اين سخنراني با ارايه چندين اسلايد و فيلم ويژگي هاي طراحي، مشخصات فني پروژه، مراحل اجرايي ساخت ديوارهاي پهلوگيري، مهاربندها، عمليات اجرايي تحكيم و محوطه سازي، نصب جرثقيل ها و لايروبي حوضچه بندر و كانال دسترسي را تشريح نمود. به بيان وي عمليات لايروبي كه با شناورهاي حفار هاپرساكشن انجام شده از مشكل ترين و طولاني ترين بخش هاي اجرايي پروژه بوده كه توسط شركت هلندي بوسكاليس(Boskalis) انجام شده است. دركانال دسترسي حجم عمليات لايروبي حدود 11 ميليون متر معكب بوده و به اين ترتيب كانالي به عمق 15.5 متر از سطح تراز مبنا (CD) احداث شده است.
در ادامه سه انيميشن ارايه ميشود كه خط سير حركت و پهلوگيري شناورهاي كانتينري و نحوه بارگيري و تخليه كانتينرها را در بندر شهيد رجايي نشان مي‌دهد.

گزارش خلاصه سخنراني "طراحي و ساخت برج هاي خنك كننده نيروگاهي"

دكتر محمود هريسچيان دانش آموخته دوره ششم دانشكده سازه و مدير عامل شركت سازه هاي افق نور در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف در خصوص طراحي برج‌هاي خنك كننده نيروگاهي سخنراني نمود. به بيان ايشان پروژه هاي نيروگاهي و منابع توليد انرژي از نظر اقتصادي بسيار اهميت دارند و اين تاسيسات مهمترين شاخصه هاي توسعه كشور هستند. در اين نيروگاه‌ها برج‌هاي خنك كننده يكي از سازه‌هاي اصلي آن هستند و در اين سخنراني به بررسي نحوه طراحي اين برج ها پرداخته مي‌شود. براي ساخت اين برج ها در جهان بيشتر از سازه بتني و تاحدي سازه فولادي استفاده مي‌شود. البته برج هاي بتني بيشتر براي سيستم‌هاي تر كه با آب خنك مي شوند و برج هاي فولادي بيشتر براي سيستم‌هاي خشك كه با هوا خنك مي‌شوند مورد استفاده قرار مي‌گيرند. دكتر هريسجيان بر اين باور است كه استفاده از سازه فولادي براي نيروگاه‌هاي كشور از برج هاي بتني مقرون به صرفه تر است. برج هاي نيروگاهي مي بايست تحت نيروهاي زلزله و باد آناليز و طراحي شوند. اگرچه طراحي اين برج ها از نظر زلزله اهميت انساني كمتري دارد ولي از نظر اقتصادي و اينكه اين نيروگاه‌ها شريان هاي حياتي كشور هستند بسيار اهميت دارند. ايشان موضوع گفتار خود را مقايسه برج‌هاي بتني و فولادي بيان كردند. وزن برج‌هاي بتني معمولاً حدود 10 برابر برج فولادي است. به اين دليل چندين برابر نيروهاي زلزله را جذب مي‌كنند. البته نيروي باد براي هر دو برج معادل است ولي طراحي جزئيات برج فولادي در مقابل باد آسان تر است. طبق بررسي‌هايي كه ايشان انجام داده اند مصرف فولاد يك برج بتني در شرايط مساوي اعم از سازه اصلي و پوشش آن حدود مصرف فولاد در برج فولادي است. از نظر فونداسيون نيز فونداسيون برج فولادي بسيار سبكتر است. مزيت ديگر برج فولادي امكان بازيافت آن است كه نظر محيط زيستي اهميت دارد.
اما اين نكته مطرح مي شود كه دليل اينكه در ساير كشورها بيشتر از برج بتني استفاده مي‌شود چيست. پاسخ اين است كه شرايط متفاوت است. در ايران مسئله زلزله خيلي تعيين كننده است، در حاليكه در بسياري كشورها نظير اروپاي غربي مسئله زلزله چندان مهم نيست. نكته ديگر فراواني منابع آب در كشورهاي ديگر در مقايسه كشور ماست. در ايران به دليل محدويت منابع آب بيشتر از سيستم خشك استفاده مي شود كه سازه مناسب آن بيشتر فولادي است. از نمونه هاي برج فولادي مي توان به نيروگاه شهيد رجايي قزوين اشاره كرد.
دكتر هريسچيان در ادامه به ويژگي‌هاي فني و نحوه اين برج‌ها پرداخت كه به شكل هاي هندسي مختلف و متفاوتي ساخته مي شوند. ايشان نمونه طراحي و ساخت برج نيروگاهي جهرم را به عنوان يك تجربه مطرح كردند كه براي طراحي و ساخت آن از همكاري شركت‌هاي مپنا، مشانير، پرساز و نورهان و مساعدت پرفسور هوشيار نوشين و دانشجويان كارشناسي ارشد بهره بهره برداري شده است.
برج نيروگاه جهرم با سازه فولادي مشبك ساخته شده است كه 123 متر ارتقاع، 89 متر عرض درپائين و 63 متر عرض در بالا دارد. سازه اين برج به صورت دولايه طراحي شده است و محاسبات بهينه سازي مفصلي در باره آن انجام شده است. دكتر هريسچيان در ادامه به چندين مورد تحليل‌ها و طراحي‌هاي سازه اي انجام شده در خصوص اين برج از جمله تعيين فاصله بهينه فاصله دو لايه برج و جزئيات اتصالات پيوندي و غيره پرداخت.

گزارش خلاصه سخنراني «نكاتي جند در باره بازاريابي خدمت مهندسي در خارج از كشور

مهندس كاميار بيات ماكو دانش آموخته ورودي 1365 دانشكده عمران و معاون قراردادها و توسعه بازار شركت خدمات مهندسي برق مشانير با حضور در نشست دستاوردهاي فارغ‌‌التحصيلان عمران شريف در خصوص نحوه صدور خدمات مهندسي سخنراني نمود. وي كه سالها سابقه فعاليت در زمينه بازاريابي در شركت هاي مهاب قدس و مشانير دارد مجموعه نكاتي را كه براي پيشبرد صدور خدمات مهندسي لازم است را بر شمرد. به باور او در حال حاضر كه دچار ركود هستيم بيشترين نياز را به صدور خدمات داريم. او ضمن ارايه آمار صادرات خدمات مهندسي كشور در سالهاي ١٣٨٠ تا ١٣٩٤‏، درآمد اين بازار را بسيار قابل توجه دانست و ارزش آنرا دارد كه شركت ها به اين فرصت مهم توجه كنند. مهندس بيات ماكو در ادامه شش گام لازم براي بازاريابي مناسب را برشمرد:
اولين گام اين است كه ببينيد مزیت نسبی شرکتتان چيست؟ مثل قيمت ارزان، کيفيت بالا، تنوع خدمات، نردیکی به بازار و غيره‌. در واقع مزیت نسبی آن چيزی است که مشتری ترجيح می دھد نه آنچه شما آنرا برتر می‌دانيد. براي اينكار بايد ماتريس مزيت‌هاي نسبي خود را شكيل دهيد. ماتريس مزيت/ مشتري بهترين فرصت ها را به شما نشان خواهد داد. فاكتورهايي مثل حجم نسبي صادرات خدمت فني و مهندسي كشور ما به كشورهاي مختلف‏، سطح رابطه سياسي‏، تراز فني كشور ما در مقايسه با ساير كشورها‏، زبان مشترك‏، مسافت نسبي و غيره در تشكيل اين ماتريس مهم هستند. وقتي كشورها را دسته بندي كرديد سپس ديسيپلين هاي كاري خود را اولويت بندي كنيد. مرحله بعد هم مي بايست بخش هاي اولويت دار كارفرما را تعيين كنيد.
در اينجا بايد طرح تجاري خود را براي هر بازار تهيه كنيد و بهتر است كه اين كار را به افراد حرفه اي بسپاريد. اما نكته تعيين اقلام اطلاعاتي مورد نياز در طرح تجاري است. مهندس بيات ماكو سرفصل اقلام اطلاعاتي را شامل اهداف، ماموريت و فاكتورهاي كليدي موفقيت شركت‏، وضعيت شركت از نظر مالكيت و نيازمندي‌هاي شروع كار،‏ محدوده خدمات و امكانات شركت‏، تحليل بازار، استراتژي بازار و فروش خدمات،‌ پيش بيني فروش، وضعيت پرسنل شركت و طرح مالي براي دوره حداقل ٣ ساله برشمرد.
دومين گام مهم بازاريابي برخط ( Online) بودن است. یک وبسایت چندزبانه، که سوابق بنيانگذاران، تجارب شرکت، نيروی انسانی و امکانات شما را بخوبی بيان کند‏، کاتالوگ‌های چندرسانه ای اولين و ضروری‌ترین ابزار شماست. در این مستندات بر مزایای نسبی خود تاکيد کرده و آنها را شرح دهيد.
گام سوم خلق روابطی قوی است. همه کارفرمایان از تماسهاي حضوری، تلفنی و ایميلی و از پاسخ سریع شما به خواسته هایشان استقبال می کنند. با انتخاب كشور بازار هدف حتماَ نمايندگي يا شعبه خود را تاسيس و فرد مناسبي در آن مستقر كنيد. البته در صورت عدم امكان ميتوانيد از ميان متخصصان محلي كارگزار بگيريد. سپس با شركت هاي خارجي كه با كارفرما كار مي كنند تفاهم نامه همكاري امضا كنيد. ضمناَ خود را به شركت هاي محلي معرفي كنيد و با آنان نيز تفاهمنامه همكاري امضا كنيد. سعي كنيد با شناسايي خود به كارفرما اعتماد او را جلب كنيد. به عنوان شاهد عيني شركت دنارهساز با مقامات شركت قزاقستان، شركت فراب با مقامات تاجيكستان و شركت مهاب قدس با مقامات كشور عمان روابط بسيار نزديگي ايجاد كرده اند.
گام چهارم گرفتن كار است. بايد ببينيم چگونه مناقصات را شناسایی کنيم و با چه روشهایی کار بگيریم؟ ساده ترين كار گرفتن كار دست دوم از برندگان مناقصات است. راه ديگر مشاركت با همكار خارجي و يا محلي است. پس از شناسايي بازار و كسب تجربه ميتوانيد مستقلاَ كار بگيريد.
در گام پنجم بايد بازارتان را حفظ و توسعه دهيد. گشودن بازار تنها اول کار است. بازار را باید نگه دارید و آن را توسعه دهيد. ديد دراز مدت داشته باشيد و اگر بازاري را از دست بدهيد بايد باهزينه بسيار بيشتري آنرا بدست آوريد. هميشه اطلاعات، امكانات و توانمندي هاي خود و كارشناسان خود را به روز كنيد.
در گام ششم وقتي برند خودتان را ايجاد كرديد ميتوانيد از برندتان به نحو ديگري بهره برداري كنيد. در اين راستا مي توانيد شركت هاي كوچك پيشرو را بخريد و زمينه هاي جديدي را به كسب و كارتان اضافه كنيد. ضمناَ ميتوانيد برندتان را به قيمت خوبي بفروشيد و در بخش ديگري از بازار آغاز به فعاليت كنيد.

گزارش خلاصه سخنراني "هشدار فصلي سيلاب، پيش‌بيني سيلاب‌هاي پاييز 94 از تابستان

عنوان فوق موضوع سخنراني دكتر كامران امامي دانش آموخته ورودي 1372 دانشكده عمران و مدير عامل شركت كريت كارا در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف بود. با توجه به تخصص نامبرده، موضوع سخنراني ايشان حوزه تخصصي آب و هيدرولوژي با محوريت پيش بيني پديده‌هاي جوي نظير سيلاب و خشكسالي بود.
دكتر امامي صحبت خود را از معرفي كتاب اخير خود با عنوان "مهندسي ارزش، هم افزايي خلاقانه و چالش هاي هزاره سوم" آغاز نمود. به بيان ايشان هم اكنون در بحراني ترين دوره تاريخ بشر زندگي مي كنيم و چالش هاي جدي داريم. بسياري از چالشها مربوط به رشته مهندسي است. لذا اين كتاب را به مهندسان و مديراني تقديم كرده ام كه بنا دارند با تكيه بر تخصص، خلاقيت و اخلاق حرفه‌اي سكان كشتي تاريخ را در دست بگيرند و مسير آنرا تغيير دهند.
به بيان دكتر دكتر امامي در كليه امور سه عامل مغزافزار، نرم افزار و سخت افزار تاثيرگذار است كه البته توجه ما بيشتر بر روي سخت افزار متمركز است. اگر در كنار سخت افزار به مغزافزار و سخت افزار هم توجه كنيم امكان تحول در سيستم‌ها فراهم مي‌شود. يك نمونه تاريخي و شاخص اين نكته را ميتوان به ماجراي سيستم دفاعي كشور انگلستان در مقابل تهاجم هوايي نيروهاي آلمان در جنگ جهاني دوم مشاهده كرد. كشور انگلستان تنها به دليل برتري در سيستم رادار خود توانست مسير جنگ را به نفع متفقين تغيير دهد. در حوزه مهندسي آب هم همين سير تحول اتفاق افتاده و طي 40 تا 50 سال اخير به تدريج از بحث هاي سازه‌اي به سمت بحث هاي غير سازه‌اي حركت كرده‌ايم. دكتر امامي افزود اگرچه هنوز پيش بيني زلزله ميسر نيست ولي پيشرفت هاي زيادي در پيش بيني حوادث جوي نظير سيلاب و خشكسالي به وجود آمده است. از جمله دهه اول قرن بيست و يكم را بايد دهه روشهاي غيرسازه‌اي ناميد. در سال 2004 نيز رسته مهندسي ارتش آمريكا كتابي را با عنوان مديريت تطبيقي منتشر نمود. روش مديريت تطبيقي سيلاب نيز در ادامه همين روند در جهان شكل گرفته است. اولين بار در تاريخ بشر، دانشمندان در تابستان 1997، با استفاده از پيش بيني هاي اقليمي از شش ماه قبل سيلابهاي بزرگي را در كاليفرنيا و فلوريدا پيش بيني نمودند. در عمل بيشترين بارندگي مشاهده اي در طول دوره آماري 120 سال بوقوع پيوست وپيش بيني فوق و اقدامات پيشگيرانه موجب كاهش زيانها و خسارات تا چند ميليارد دلار گرديد.
محور اصلي پيش بيني هاي اقليمي دماي سطح اقيانوس آرام است. وضعيت اقليم فصل بعد وابسته به عوامل متعددي است كه مهمترين آنها دماي سطح دريا (SST) مي‌باشد. بر اين اساس پديده هاي ال نينو(El Niño وضعيت دماي بسيار گرم) و لانينا (La Niña وضعيت دماي بسيار سرد)‌ تعريف مي شوند. اكنون بوسيله مدلهاي ديناميكي و آماري پيش بينيSST از 3 تا 6 ماه قبل امكان پذير است. مثلاً اگر از سه ماه قبل بدانيم كه ال نينو قوي داريم ميتوانيم سيلاب ها را پيش بيني كنيم.
با توجه به اهميت بررسي دماي سطح اقيانوس ها و به منظور پيش بيني اقليمي، در سال 1994 آمريكاييان بويه هايي را در سطح اقيانوس آرام تعبيه و توزيع كردند. آنان نسبت سود به هزينه اينكار را 300 به 1 ارزيابي كردند يعني اين طرح 300 برابر هزينه سودآوري خواهد داشت. اين سيستم براي مديريت سيلاب و مديريت خشكسالي بسيار خوب عمل كرد. توجه كنيد كه پيش بيني شش ماهه فرصت زيادي را براي اقدمات پيشگيرانه فراهم مي كند. به عنوان نمونه ميتوان از پيش بيي هاي انجام شده در سال 1990 براي برزيل اشاره كرد. دانشمندان ادامه خشكسالي در شهر چند ميليون نفري Fortaleza را پيش بيني كردند. در نتيجه اين پيش بيني ها، طرح احداثكانال انتقال آب به طول 60 كيلومتر اجرا شد و اين طرح از ميليونها دلار خسارت اقتصادي و انساني جلوگيري كرد. مورد ديگر برنامه ريزي براي شرايط اضطرار خشكسالي و آتش سوزي جنگلهاي اندونزي در سال 1997 بود.
دكتر امامي به موضوع پايان نامه دكتري خود در دانشگاه شريف با عنوان "روش جامع گرايانه در طراحي تطبيقي سازه هاي هيدورليكي" اشاره كرد و بيان داشت كه اين مطالعات در سال 1377 و 6 سال قبل از انتشار كتاب مديريت تطبيقي در آمريكا صورت گرفته است. مواردي از موضوعات مطروحه در اين رساله بعدها در كشور به مورد اجرا گذاشته شده است. يك نمونه مهم از كاربرد مطالعات پيش بيني اقليمي، تصميم به آبگيري زودهنگام سد كرخه در سال 1378 و ذخيره 400 ميليون متر مكعب آب در يكي از شديدترين خشكسالي كشور بود. پيش بيني ناشي از بررسي تاريخي پديده النينو و لانينا مويد آن بود كه در ماههاي آبان و آذر امكان سيلات نداريم و به اين وسيله فرصت آبگيري پنج ماهه بدون سرريز از آبان تا اسفند براي آبگيري فراهم شد.

دكتر امامي بيان داشت كه در سال 1386 نيز يك پديده لانينا شديد پيش بيني شده بود. لذا به مسئولان كشور هشدار داديم كه در ماه آبان بارش زير نرمال خواهيم داشت. در آن سال و سال بعد خشكسالي شديدي داشتيم ولي مسئولين به هشدار ما توجه چنداني نكردند.
در مرداد 1394 هم ما پديده ال نينو را پيش بيني كرديم. لذا نامه اي به معاون آب و آبفاي وزارت نيرو نوشتيم و احتمال سيلاب شديد در پايئز را داديم. در نهايت 40 روز طول كشيد تا موفق به برگزاري جلسه با ايشان شديم. آنان در 15 شهريور از ما خواستند كه مطالعاتي براي پيش بيني وضعيت بارش در آبان و آذر انجام دهيم. در اين فرصت كوتاه، مطالعات خيلي فشرده اي با استفاده از منابع مختلف از جمله اطلاعات ENSO – MJO – NAO، مدل‌هاي هوشمند، اطلاعات تاريخي، آمار درازمدت، مدل‌هاي ديناميكي بين‌المللي و قضاوت كارشناسي انجام داديم. به اين ترتيب بر روي شش حوزه آبگير كشور مطالعات پيش بيني براي آبان و آذر صورت گرفت. اين بررسي ها نشان مي داد كه ما در لانيناي قوي پائيز كم آب داريم و برعكس در ال نينوي قوي پائيز پر آب داريم. بحث هاي ما نشان مي داد كه ما پائيز پرآبي داريم ولي هواشناسي چنين اعتقادي نداشت و مركز اقليم شناسي خراسان هم بجز منطقه شمال كشور بقيه مناطق را نرمال پيش بيني كرده بود. بهر حال پيش بيني ما درست درآمد و ما در اين سال پائيز پربارشي و زمستان كم بارشي داشتيم.
نتيجه اين مطالعات وزارت نيرو را واداشت كه به فكر تاسيس مركزي به نام مركز پيش‌بيني‌هاي منابع آب بيفتد. وظايف اين مركز شامل پيش‌بيني سيلاب‌هاي ورودي به سدهاي كشور، پيش‌بيني كوتاه مدت رواناب، پيش‌بيني بارش و رواناب فصلي و به‌روز كردن اطلاعات هواشناسي و هيدرولوژيكي حوضه‌ها مي‌باشد. به بيان دكتر امامي تحول ديگري نيز در سال 1393 روي داده و آنهم ابلاغ ضوابط انتخاب سيلاب طراحي سدهاي بزرگ است كه اگر اين ضوابط براي طراحي سرريز سدها خوب اجرا شود بهره اقتصادي آن حدود 3 الي چهار ميليارد دلار خواهد بود.

خلاصه گزارش سخنراني "من مهندسي هستم يا نه؟، مسئله اين است"

مهندس مهدي تقي زاده دانش آموخته ورودي 1369 دانشكده عمران و مستندساز پروژه هاي عمراني كشور در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف سخنراني با عنوان فوق ارايه نمود. قبل از ارايه سخنراني ايشان بخشي از فيلم تهيه شده توسط ايشان با عنوان "علل تأخير در پروژه‌هاي عمراني كشور" به مدت 15 دقيقه پخش شد. مهندس تقي زاده در ابتداي صحبت خود گفت كه كل فيلم 75 دقيقه است ولي هم اكنون بخش اول آن كه پخش گرديد آماده شده است. او افزود اين فيلم از حمايت مالي شركت كيان كار برخوردار بوده است. او افزود بيشتر عوامل تاخير پروژه ها، تعريف تعداد زياد پروژه هاي بررسي نشده در كشور است كه باعث هدر رفتن منابع كشور و بجا ماندن بسياري پروژه هاي ناتمام مي شود.
مهندس تقي زاده سخنراني خود را با اين نكته آغاز كرد كه از زمان دانشجويي و مراحل بعد از آن هميشه اين سئوال در ذهن او بوده كه آيا مهندس هست يا نه و چه زماني به يك مهندس تبديل مي‌شود. اين سئوال هميشه در مراحل مختلف زندگي مثل پايان تحصيلات كارشناسي، اتمام تحصيلات كارشناسي ارشد در دانشگاه تهران، اشتغال در شركت سازه پردازي و فعاليت‌هاي حرفه‌اي ديگر ذهن ايشان را به خود مشغول كرده است. حسب سالها تجربه به چرخه مشخص چهار عاملي دست يافتم. اولين فاكتور دانستن مهندسي است كه در دانشگاه فراگرفته مي‌شود. ولي علم مهندسي به تنهايي كافي نيست. فاكتور دوم توانستن است يعني مهندس بايد قادر به انجام كار و پيشبرد پروژه باشد. به مرور در تجربيات زندگي دريافتم كه علاوه بر دو فاكتور اشاره شده مهندس بايد زيستن خوبي داشته باشد. يعني بايد بتواند خوب زندگي كند. برخي مهندسين به علت عدم توجه به شيوه زندگي خود عملاً خود را مستهلك و فرسوده مي كنند. به مرور فاكتور ديگري در ذهن من شكل گرفت و آن يادگيري شيوه باهم زيستن بود. بسياري از مهندسين مهارت هاي لازم براي تعامل با همكاران خود اعم از همكار، رئيس، كارفرما، مشاور، پيمانكار و غيره را ندارند و حتي در ارتباطات دوستانه و خانوادگي خود دچار مشكل هستند. پس شرط كامل مهندس بودن تكميل چهار حلقه دانستن، توانستن، زيستن و با هم زيستن است.
مهندس تقي زاده در ادامه گفت كه اخيراً دريافته كه يونسكو اهداف آموزشي كودكان را بازبيني كرده است و بر اين مبنا كتابهاي درسي آموزش و پرورش ايران نيز تغيير كرده است. نمونه اين تغيير در راهنماي معلم كتاب رياضي پنجم قابل مشاهده است. در اين كتاب از معلمين خواسته شده كه دانش آموزان را به گونه اي در فعاليت هاي كلاس راهبري و هدايت كنند كه فعاليت هاي گوناگوني چون: درك كردن، كشف كردن، مرتب كردن، استدلال كردن،‌ بررسي كردن، حدس و آزمايش، حل مسئله، توضيح راه حل،‌ قضاوت در مورد يك راه حل و نهايتاً مقايسه راه حل هاي مختلف را ياد بگيرند. به نظر مي رسد ما مهندسين نيز در انجام بسياري از اين امور دچار مشكل هستيم و يادگيري كافي در اين زمينه نداشته ايم.
مهندس تقي زاده در ادامه توضحيات خود به چرخه تفکر واقع‏گرا اشاره كرد كه متشكل از چهار مرحله خواستن (want)، انجام دادن (Do)، ارزيابي (Evaluate) و برنامه ريزي(Plan) است. بسياري از ما در تحليل چهار مرحله اين حلقه دچار مشكل هستيم. يعني نمي‌توانيم خواسته خود را خوب تعريف كنيم. در مرحله بعد نمي دانيم چگونه خواسته خود را عملي كنيم. در مرحله سوم نمي توانيم ارزيابي درستي از اقدامات انجام شده خود داشته باشيم و بالاخره در مرحله چهارم از عهده طرح ريزي كارهاي خود براي رسيدن به هدف و خواسته خود باز مي مانيم. اما از طرف ديگر خواسته بايد SMART باشد. يعني از پنج ويژگي: مشخص بودن (Specific)، قابل اندازه گيري (Measurable)، دستيافتني (Attainable)، مربوط بودن (Relevant) و بالاخره زمان دار بودن (Time bound) برخوردار باشد.
وي در خاتمه سخنراني خود گفت: با همه مسائل و معضلاتي كه دور و بر ما و در كشور ما هست بايد مشخص كنيم نقش خود خود ما در محيط چيست. ما بايد بتوانيم نقش خود را بخوبي در جامعه تعريف و مشخص كنيم. مشكل اين است كه هميشه براي ديگران تكليف مشخص مي‌كنيم و براي خودمان هيچ كار و رسالتي قائل نيستيم. مثلاً به عنوان متخصصين زلزله در خصوص عموم كارهايي كه مي‌بايست براي مقابله با زلزله انجام شود سخن مي گوييم ولي در اين راستا براي خود هيچ كار مشخصي مثل مهاجرت به شهرهاي ديگر، ايمن سازي خانه خود، مانور نجات و اقدامات مرتبط ديگر تعريف نمي‌كنيم.

گزارش خلاصه سخنراني "پرهيز از آفات مديريت در پروژه هاي عمراني، پروژه متروي مكه

سخنراني با عنوان فوق توسط آقاي دكتر محمد كاشاني دانش آموخته دوره ششم دانشكده مهندسي سازه، مدير فني و مدير پروژه‌هاي ريلي و مترو شركت فرانسوي Systra در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف ارايه شد. دكتر كاشاني بيان داشت كه تاكنون سابقه زيادي در مديريت پروژه‌هاي مختلف در بسياري از كشورهاي خاورميانه نظير مصر، عراق و عربستان سعودي و ايران و كشورهاي فرانسه كانادا، چين، تايوان و غيره داشته و با سبك مديريت روز دنيا آشنا است. او افزود يكي از پروژه هاي مهمي كه كار كرده ام پروژه متروي مكه به نام المشاعر است. اين پروژه از بسياري جنبه ها يك پروژه منحصر به فرد است. از نظر آشنايي با اهميت اين پروژه تنها به اين نكته اشاره مي كنم كه در سال 2012 مراسمي در اسپانيا به مناسبت صدمين سال تاسيس فيديك برگزار شد. در اين مراسم 24 پروژه مهم جهان در صد سال گذشته يعني از 1912 تا 2012 معرفي شدند و 12 پروژه جايزه گرفتند. پروژه متروي مكه يكي از برندگان اين مسابقه بود.
دكتر كاشاني در ادامه به معرفي مشخصات كلي اين پروژه پرداخت. هدف اجراي اين پروژه ساماندهي و تسهيل انتقال زائران در مكه معظمه به هنگام مراسم حج با جمعيت زائر بالغ بر 3.5 ميليون بوده است. در مطالعات امكان سنجي كه توسط مصري ها در سالهاي 2006 تا 2007 انجام شد نياز به 5 خط مترو ضروري تشخيص داده شد. در نهايت توافق شد كه خط اول مترو در مسير منا، مزدلفه و عرفات به طول 18 كيلومتر طراحي و اجرا شود. طراحي تفصيلي اين پروژه در سال 2008 توسط شركت فرانسوي Systra انجام شد و اجراي آن بصورت كليد در دست به شركت چيني CRCC واگذار شد. اجراي اين پروژه در كمترين زمان ممكن از مارس 2009 تا اكتبر 2010 به مدت 20 ماه طول كشيد و در روز ششم نوامبر 2010 به بهره برداري رسيد.‌ هزينه انجام اين پروژه بالغ بر 1.7 ميليارد دلار بوده است.
اين پروژه قابليت انتقال 700000 مسافر را در زمان حج دارد و گنجايش انتقال مسافر آن بالاترين رقم در دنيا برابر 72000 مسافر در ساعت در مسير (PPHPD) است. در طراحي اين پروژه نكات بسيار خاصي بايد رعايت مي شد. از جمله ميتوان به جمعيت بسيار فشرده و انبود زمان حج، لزوم رعايت دقيق زمانبندي حج توسط زائران، حضور سالمندان و معلولين در مراسم، شرايط آب و هوايي بسيار نامطلوب،‌ ظرفيت بسيار بالاي انتقال مسافر و بالاخره ناآشنايي بسياري از حجاج با نحوه استفاده از امكانات مترو اشاره نمود.
در پروژه خط يك مترو مكه 9 ايستگاه به طول 300 متر پيش بيني شده تا جابجايي مسافران به راحتي انجام شود. 20 قطار به طول 300 متر وظيفه انتقال مسافران را به عهده دارند. در هر دقيقه 3 قطار همزمان وارد يك محل مي شوند. ظرفيت هر قطار نيز برابر 3000 مسافر است. كل مسير مترو بصورت پل روگذر ساخته شده است. عرشه پلها بصورت ويژه يو شكل طراحي شده است تا ارتفاع پل ها به حداقل كاهش يابد و از طرف ديگر انتقال صدا به خارج به حداقل برسد. كل ايستگاه ها به صورت باز و با پوشش چادري ساخته شده اند تا ايمني كاملاً رعايت شود. از ويژگي ها اين پروژه آن است كه كل نقاط آن منطقه امن است و در هنگام بروز خطر نياز به جابجايي زياد مسافر نيست. دكتر كاشاني با نمايش اسلايدهاي متعدد ويژگي هاي مهندسي و مراحل اجرايي و بهره برداري پروژه را تشريح نمود.
وي بيان داشت كه از ويژگي هاي اين پروژه اعمال مديريت قوي و مسئولانه بوده است. مقامات(Authorities) وظيفه تعيين اولويت ها و بودجه ريزي، تفويض اختيارات و مسئوليت را به عهده داشتند. مالك پروژه(Owner) بصورت واقع گرايانه تنها نيازهاي خود را نه كمتر و نه بيشتر مطرح مي‌كرده است. او بخوبي اعمال قدرت مي كرد، عملياتي ولي با برنامه ريزي دقيق فكر مي‌كرد. پرداخت ها با پيشرفت پروژه هماهنگ بود و به مشاوران اعتماد كامل وجود داشت. مديريت پيمان پروژه (MC) نيز وظايف مختلفي نظير: تعيين محدوده خدمات مربوطه،‌ تصويب فرآيند ها و زمانبندي،‌ فهرست اقلام تحويل زودهنگام، تهيه فهرست هزينه بسيار فشرده، برنامه ريزي كاملاً شفاف و احترام گذاري كامل به برنامه ريزي پروژه را بر عهده داشت. مدير پروژه كاملاً منافع پروژه در نظر داشت. كنترل كننده (Checker) نظرات خود را طبق زمانبندي مي داد تا از تاخير كارها جلوگيري شود.
دكتر كاشاني در مجموع شش نكته يادگيري مهم را كه در اين پروژه وجود داشت به شرح زير فهرست نمود:
1- فضاي صداقت و عدالت را رعايت كنيم.
2- ما متخصص هستيم نه سياست مدار.
3- از انجام كارهاي غير ضروري در پروژه بپرهيزيم.
4- از تهيه و ارايه آناليزهاي هزينه مفصل و پيچيده خودداري كنيم.
5- از برنامه پروژه منحرف نشويم.
6- از مخلوط كردن طراحي پايه با طراحي تفصيلي خودداري كنيم.

گزارش خلاصه سخنراني " گزارشي از كوشش ها، تجربه ها، بيم ها و اميدهاي يك هم دانشگاهي"

دكتر شاهرخ مالك دانش آموخته دوره پنجم دانشكده مهندسي سازه دانشگاه شريف و عضو هيئت علمي رشته مهندسي عمران دانشگاه تهران طي يك سخنراني كوتاه برخي تجارب خود را در زمينه پژوهش‌هاي مهندسي سازه در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف ارايه نمود.
دكتر مالك به تشريح چندين پروژه تحقيقاتي خود پرداخت. بررسي نحوه طراحي تجهيزات صنعت سيمان نشان داد كه اين تجهيزات بسيار سنگين غيراقتصادي طراحي مي‌شود. يا بررسي سيستم سقف استاديوم تختي تهران در اوايل دهه 60 نشان داد كه عامل انقباض و انبساط حرارتي در طراحي در نظر گرفته نشده است. بررسي مقاومت برشي اتصالات جوشي و مطالعات طرح جامع زلزله از جمله طرح‌هاي پژوهشي انجام شده است.
وي افزود كه به عنوان عضو هيئت تحريريه با مجله جهاني سازه فضاكار همكاري مي كند. ضمناً در سال 1379 نخستين كنفرانس ملي سازه هاي فضاكار در ايران را برگزار كرده و در برگزاري چهارمين كنفرانس سازه هاي فضا كار در دانشكده فني دانشگاه تهران در سال 1393 نيز مشاركت داشته است. ضمناً اخيراً كار انتشار مجله سازه‌هاي فضاكار را در ايران شروع كرده اند.
در زمينه انتشارات فني با سازمان مديريت و برنامه ريزي همكاري داشته اند. نشريه شماره 400 با عنوان سازه هاي فضاكار، نشريه شماره 511 با عنوان راههاي بهسازي لرزه اي پلها و نشريه شماره 367 با عنوان شناسنامه فني پلها از آن جمله اند..كتابي هم با عنوان شناسنامه فني ساختمان هاي فولادي براي پژوهشگاه سوانح طبيعي تاليف كرده اند.
وي در ادامه گفت در شرايطي هستيم كه برخي حقوق نيروهاي متخصص پايمال مي شود و اگر به صورت جمعي از حقوق يكديگر دفاع كنيم ميتوانيم برخي حقوق از دست رفته را احيا كنيم. دكتر مالك افزود درگذشته پروژه‌هاي تحقيقاتي زيادي را با هزينه شخصي براي مركز تحقيقات ساختمان و مسكن و پرژهشگاه سوانح طبيعي انجام داده ولي اين مراكز عليرغم آنكه بودجه پروژه ها را از سازمان هاي حامي دريافت كرده اند از پرداخت هزينه هاي مربوطه خودداري مي‌كنند. اين مسائل باعث شده كه از امكان گرفتن خدمات آزمايشگاهي از اين مراكز نوميد شده و شخصاً آزمايشگاهي را به هزينه شخصي داير نموده تا بتواند فعاليت‌ةاي پژوهشي خود را از طريق اين آزمايشگاه انجام دهد.

گزارش خلاصه سخنراني "تجربياتي از كيفيت، ايمنى و هنر مديريت، تجربياتى از كشور امارات"

سخنراني فوق توسط مهندس كرمعلي خرم دانش آموخته دوره دهم دانشكده سازه و مدير عامل شركت تكنواستيل كانستراكشن كشور امارات در نشست دستاوردهاي فارغ‌التحصيلان عمران شريف ارايه شد. مهندس خرم در مقدمه سخنان خود بيان كرد كه يك مهندس قبل از آنكه به فكر تيرآهن،‌ ستون، بتن و فولاد باشد بايد دو چيز ملكه ذهنش باشد. اول آنكه در آن پروژه اي كه كار مي كند كيفيت به حد كافي تامين شود. دوم آنكه در اجراي پروژه به هيچكس اعم از مهندس، كارگر، كارفرما، شخص ثالت و غيره آسيبي وارد نيايد. ضمناً به ساختمانهاي و تاسيسات مجاور هم نبايد صدمه وارد شود. اين دو هدف بايد قبل از پول در آوردن در مد نظر يك مهندس باشد. اما مهندس خرم تجربه ديگري را هم بيان كرد. وي گفت موقعيكه براي آزمون و گرفتن پروانه مهندسي به كانادا رفته بودم يك چيز ديگر را فهميدم. آنها گفتند كه براي مهندسي بايد امتحان صداقت (Honesty) بدهي. يعني يك مهندس پس از آنكه شايستگي تحصيلاتي، تجربه و قابليت فني اش محرز شد بايد صداقت او هم تاييد شود. در اينصورت به او پروانه مهندسي مي‌دهند و ميتواند بر روي كارتش از عنوان مهندسي استفاده كند.
مهندس خرم با توجه به تجربه مديريت شركت ساختماني خود در امارات در خصوص روالهاي پيشرفته تعريف پروژه به شهرداري دبي سخن گفت. به بيان او كشور امارات كشور كوچكي است اما عقلانيت بسياري در آن حاكم است. يعني روال كارها هميشه پيشگيري است نه درمان. در واقع وقتي يك پروژه وارد شهرداري مي شود قبلاً تمامي اجازه‌ها از تمام سرويس دهنده ها گرفته شده است. اداره آب و برق، اداره فاضلاب، اداره تلفن، و آتش نشاني و غيره بايد تمامي مجوزها را صادر كنند. مثلاً بايد مشخص كنند كه براي تامين آب چه لوله اي و با چه قطري بايد به پروژه متصل شود و يا برق از طريق چه طريقي تامين شود و اگر پستي در محل نباشد بايد محل پست برق توسط مالك تامين شود. وقتي نقشه‌هاي پروژه وارد شهرداري مي‌شود تمامي مجوزها روي كپي نقشه ها وجود دارد. از طرف ديگر نقشه زمين بايد به روز شده باشد، مالك با مشاور قرارداد داشته باشد، حمتاً آزمايش خاك داشته باشد. پس از تمامي اين كنترل ها پروانه ساخت صادر مي‌شود.
مهندس خرم در ادامه بيان داشت كه در زمينه ساخت سازه هاي فلزي خاص كار مي كند و تاكنون پروژه هاي متعددي در منطقه انجام داده است كه همه از دقت و كيفيت كافي برخوردار بوده اند. اكثر اين پروژه‌ها به روش پيش ساخته با تهيه نقشه هاي سه بعدي و اجراي سه بعدي انجام شده اند. وي به كمك اسلايدهاي متعدد چندين پروژه پيشرفته و جالب توجه خود را معرفي كرد. بسياري از اين كارها در طبقات بالاي برج هاي ساختماني تا صد طبقه و در كوتاه ترين زمان انجام شده است. براي نصب آنها نيز از جرثقيل يا جك هاي هيدروليك استفاده گرديده است. وي چند بار اشاره كرد كه توان فني و جسارت مديريتي خود در اجراي چنين پروژه ها يي را بسيار مرهون تحصيل در دانشگاه صنعتي شريف مي داند و از اين بابت بسيار شاكر بوده و بخود مي‌بالد.