کارگاه ساختمانی در واقع محل زندگی مهندسان است. جایی که مهندسان بیشتر عمر خود را در آنجا با همکاران خود به سر می‌برند. اغراق نیست اگر بگویم یک مهندس بیشتر از آنکه در کنار همسر و کودکانش باشد در کارگاه ساختمانی خود زندگی می‌کند. گاه این کارگاه یک قطعه راه در میان کویر و یا کوهستان‌های صعب‌العبور است و گاه یک سایت تخصصی پرتاب موشک و گاه یک برج چند طبقه مسکونی، آنچه در تمامی این کارگاه‌ها مشترک است اجزای اصلی بدنه اجرایی آن کارگاه است.

هر کارگاه کلاسیک و نرمال دارای سه گروه کاملا مجزا از یکدیگر است:

۱. کارفرما که هزینه آنچه ساخته می شود را می‌پردازد

۲. پیمانکار که شرکتی است که ابزار و تجهیزات مورد نیاز ساخت و ساز را دارا بوده و وظیفه ساختن آنچه را کارفرما بدان نیاز دارد، برعهده دارد.

۳. مشاور که کار آن ارائه خدمات به کارفرما برای انتقال آنچه مورد نیاز کارفرما است، با طراحی نقشه‌های مربوطه و نیز کنترل آنچه ساخته می‌شود، مطابق درخواست کارفرما در چهارچوب قوانین و استانداردهای رایج کشور است. مشاور می‌تواند دو مسئولیت فوق را جداگانه یا به طور هم زمان بر عهده داشته باشد، یعنی هم طراحی و هم نظارت بر اجرا.

مهندسینی که در هر کارگاه حضور دارند به سه گروه زیر تقسیم می‌شوند:

• پیمانکار اصلی یا به تعبیری پیمانکار مادر: هر پیمانکار مادر دارای گروهی از پیمانکاران جزء است که کارهای اجرایی را به انجام می‌رسانند. در هر کارگاه، گروه پیمانکار مادر دارای چارت اجرایی خاص خود است که بطور معمول این چارت بصورت زیر می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.

به ترتیب مقام‌های کارگاهی در کارگاه‌ها مهندسین زیر به خدمت مشغول هستند:

• سرپرست کارگاه
• معاون سرپرست کارگاه
• سرپرست دفتر فنی (دفتر فنی خود دارای مهندسینی است که کار آنها بررسی نقشه‌ها جهت اجرایی بودن و تهیه صورت وضعیت‌ها و دستور کارها و صورت جلسات است.)
• سرپرست گروه اجرا (گروه اجرا از مهندسینی تشکیل می‌شود که کارشان اجرای نقشه‌هایی است که توسط دفتر فنی به انها ابلاغ می‌شود، آن هم مطابق نظر دستگاه نظارت)
• سرپرست مالی اداری (کار گروه مالی پرداخت‌های حقوق کارگران و پرسنل شاغل در سایت و نیز پیمانکاران جزء است.)
• سرپرست پشتیبانی (کار گروه پشتیبانی مالی تهیه مصالح و تجهیزات مورد نیاز کارگاه)

در بخش نظارت که با نام دستگاه نظارت آنرا می‌شناسیم.

• سرپرست دستگاه نظارت (سرپرست دستگاه نظارت پر مسئولیت‌ترین فرد هر سایت است. کار او نظارت بر کار تمامی مهندسان و پیمانکاران مستقر در سایت است. معمولا سرپرست دستگاه نظارت را از مهندسینی با سابقه بالا انتخاب می‌کنند تا بتواند در تمامی جبهه‌های کاری تعریف شده در سایت نظر نهایی را بدهد. سرپرست دستگاه نظارت می‌بایست علاوه بر اجرای ساختمان توانایی بالایی در خصوص نکات فنی و طراحی داشته و دید کلان و قویی در خصوص صورت‌وضعیت‌نویسی داشته باشد تا بتواند کلیه گروه‌های شاغل در سایت را راهبری کند.)
• ناظر مقیم ابنیه و سازه (وظیفه این مهندس نظارت بر نحوه اجرای صحیح و منطبق بر نقشه‌های مصوب در بخش ابنیه و سازه است.)
• ناظر مقیم برق (بنا بر نوع پروژه در برخی سایت‌ها نیاز است تا یک مهندس برق نقشه‌های برقی هر سایت را چک کند.)
• ناظر مقیم مکانیکال (برخی سایت‌ها دارای بخش‌های مکانیکال اعم از سیستم‌های هواساز و تاسیسات مرتبط و نیز سیستم‌های جمع‌آوری آب باران و فاضلاب تخصصی بوده و ناظر مکانیکال وظیف نظارت بر این بخش را دارد.)
• ناظر مقیم دفتر فنی (این مهندس وظیفه دارد که صورت وضعیت‌های ارائه شده پیمانکار را تحلیل و مورد بررسی قرار دهد.)

نماینده آزمایشگاه بتن/خاک/جوش کارگاه‌های بزرگ دارای سه نماینده مجزا آزمایشگاه هستند که کارهای بتنی/فلزی/خاک را نمونه‌گیری می‌کند. کارفرما تنها در پروژه‌های بزرگ دارای دفتری در کارگاه است. نماینده کارفرما معمولا تنها در خصوص تائید برخی مصالح سلیقه‌ای در کارها دخالت می‌کند، مگر آنکه مشاور لازم بداند برخی از مطالب طراحی را با کارفرما در میان بگذارد.

منبع