اکوتوریسم که در ادبیات فارسی طبیعت‌گردی نام گرفته است و گرایشی نو و پدیده‌ای نسبتا تازه در صنعت جهانگردی محسوب می‌شود. اکوتوریسم یا بومگردی، گونه‌ای از گردشگری است که درآن گردشگران برای طبیعتی نامسکون، بکر ودست نخورده جهان سفر می‌کنند تا به تماشای گیاهان و پرندگان و ماهی و جانوران بپردازند.

اکوتوریسم رویکرد جدید گردشگری در طبیعت است باشناخت و اطلاع‌رسانی عناصر ارزشمند طبیعی و تاریخی در جھت دستیابی به آرامش روحی، امکان تنوع و آسایش با رویکرد ارتقای سطح آگاهی در مجموعه‌ای به نام اکوتوریسم می‌توان تلاش کرد. امروزه صنعت اکوتوریسم یکی از اثربخش‌ترین فعالیت‌های اقتصادی، علمی و فرهنگی است که موجب توسعه اقتصاد کشور و القای تمدن و اشاعه فرهنگ بومی ملت‌ها می‌شود.

توسعه صنعت گردشگری به ویژه برای کشورهای درحال توسعه که با معضلات چون محدودیت منابع ارزی، بیکاری و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است. همچنین در صورت تمرکز به‌ روی منابع غیر نقدی و سرمایه های ملی از جمله گردشگری و اکوتوریسم، می توان مهاجرت بی‌رویه و تراکم بالای جمعیت کلان شهرها بدلیل احتمال اشتغال را اصلاح نماید.

تعریف اکوتوریسم از منظر انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۱۹۹۱: اکوتوریسم سفری است مسؤولانه به مناطق طبیعی، که موجب حفظ محیط زیست و بهبود زندگی مردم محلی گردد.

چند سال بعد در ۱۹۹۶ م. اتحادیه‌ی جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی با بسط تعریف بالا، اکوتوریسم را چنین تعریف کرد: اکوتوریسم یک سفر و بازدید زیست محیطی مسؤولانه از مناطق طبیعی بکر است که به منظور لذت بردن از طبیعت و درک مواهب آن و ویژگیهای فرهنگی مرتبط با آن انجام می شود، به طوری که باعث ترویج حفاظت گردد و اثرات منفی بسیار کمی از جانب بازدید کنندگان بر محیط به جای گذارد و شرایطی را برای اشتغال و بهره مندی اقتصادی و اجتماعی مردم محلی(بومی) فراهم کند.

اکوتوریست‌ها(بوم‌گردان) کیستند: اکوتوریستها افرادی هستند که از مرحله علاقه ساده به طبیعت فراتررفته و پا در عرصه شناخت رازها و زیبایی‌های عمیق آن می‌گذارند. یک اکوتوریست، خود را نسبت به مراقبت از طبیعت و احترام به فرهنگ بومی مسؤول می‌داند و به این مسئولیت پای‌بند است. بنابراین هر کس که به هر طریقی به طبیعت سفر می‌کند، الزاما یک اکوتوریست به حساب نمی‌آید.

نقش معماری در گردشگری

هنگامی که معماری از دیدگاه گردشگری بررسی می شود، می‌توان دو نقش اساسی برای معماری در گردشگری در نظر گرفت: معماری به عنوان یک لازمه در صنعت گردشگری، به طوری که معماری به کمک گردشگری در جهت رفع نیاز مکان اقامتی توریست‌ها و دیگر اینکه معماری خود می‌تواند با دارا بودن جاذبه‌های خاص و منحصر به فرد، عنصری موثر در مکان باشد. معماری به عنوان یک جاذبه در صنعت گردشگری، به طوری که این عمل بر پایه فرهنگ و تاریخ کهن ملت‌ها با کمک سازه‌های معماری صورت می‌پذیرد.  

امروزه میل و رغبت عمومی در سطح جهان برای ایجاد ارتباط میان معماری و گردشگری به سرعت در حال افزایش است. در سالهای اخیر، موفقیت برخی آثار معماری در جذب گردشگران به شهرهای بعضا غیرمطرح و ناشناخته، موجبات وجه جهانی شدن آنها را فراهم نموده است. معماری همچنین از جمله عناصری است که در کار، زندگی، تفریح و سفر انسان ها نقش بسزایی دارد. در واقع بیشترین فعالیت‌هایی که در هنگام فراغت و سفر انسان‌ها انجام می‌شود، در مکان‌هایی اتفاق می‌ا‌‌فتد که توسط معماران طراحی شده است. معماری هر منطقه بر اساس ویژگی های خاص، اهداف، اشکال و عملکرد بنا قابل ملاحظه می‌باشد. در بسیاری از شهرها و روستاها گسترش و رونق گردشگری مدیون معماری است.

منبع: شراره اسدی، محمد قمیشی، بررسی نقش معماری سازه‌های آبی شوشتر خوزستان بر اکوتوریسم منطقه، ۱۳۹۵