مقاله تحلیلی:‌ سیستم اطلاعات جهانی یا GIS چیست؟

GIS  یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر کامپیوتر است که به جمع‌آوری، ‌‌دسته‌بندی، کنترل، ‌آنالیز و نمایش داده‌های مکانی و غیرمکانی می‌پردازد. از این سیستم برای حل پیچیدگی‌های پروژه‌های تحقیقاتی، برنامه‌ریزی و مشکلات مدیریتی استفاده می‌شود. این سیستم متشکل از دو بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است که عملیات مذکور را روی اطلاعات زمین انجام می‌دهد.

در نقشه‌برداری مدرن با GIS  چهار هدف دنبال می‌شود:

1. پشتیبانی از تحقیقات
2. جمع‌آوری، کنترل و استفاده از داده‌ها در مدیریت پایگاه‌های داده
3. استانداردسازی و سفارشی‌سازی فرآیند تهیه نقشه
4. پشتیبانی از فرآیند تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌های مکانی

مورد چهارم را می‌توان با یک مثال توضیح داد: کاربرد GIS  در ارزیابی شرایط پایداری شیب منطقه‌ای خاص به‌منظور تصمیم‌گیری در خصوص تعیین بهترین مسیر (راه‌سازی).

زیرسیستم‌های GIS 

اصلی‌ترین المان‌های سیستم اطلاعات جهانی عبارت‌اند از:

1. سخت‌افزارهای کامپیوتری
2. نرم‌افزارهای کامپیوتری
3. داده
4. افراد
5. روش‌ها

۱- سخت‌افزار

عملیات و نرم‌افزارهای GIS  همگی روی سیستم‌های سخت‌افزاری اجرا می‌شوند که شامل کامپیوترها هستند. ازاین‌رو کامپیوتر المان اصلی سخت‌افزارهای GIS  است. به‌جز کامپیوتر، سخت‌افزارها شامل وسایل خروجی و ورودی هم می‌شوند.

دستگاه‌های ورودی،‌ اسکنرها و دیجیتایزرها و دستگاه‌های خروجی، پرینترها و پلاترها هستند.

۲- نرم‌افزار

از نرم‌افزارهای GIS  برای اهداف زیر استفاده می‌شود:

•ذخیره‌سازی اطلاعات گرافیکی

•آنالیز اطلاعات گرافیکی

•نمایش اطلاعات گرافیکی

اصلی‌ترین و مهم‌ترین مؤلفه‌های نرم‌افزاری GIS  عبارت‌اند از:

• ورود داده‌ها و تائید آن‌ها
• ذخیره داده‌ها و مدیریت پایگاه داده
• تبدیل داده‌ها
• خروج داده‌ها و نمایش آن‌ها
• تعامل با کاربر

۳- داده

مهم‌ترین جزء سیستم GIS  ، داده است. دو نو ع داده وجود دارد:

داده‌های مکانی:‌ المان‌های جغرافیایی در حقیقت داده‌های مکانی هستند. این داده‌ها امکان یافتن موقعیت هر افراد یا دستگاه‌های مختلف را در هرکجای زمین که باشند، فراهم می‌کند. به داده‌های مکانی، داده‌های جغرافیایی هم می‌گویند.

داده‌های توصیفی:‌ این داده‌ها، اطلاعاتی به‌صورت جدولی هستند که با توجه به ویژگی‌های مکانی اضافه می‌شوند. تمام مشخصات داده‌های مکانی به‌وسیله داده‌های توصیفی ارائه می‌شوند.

۴- افراد

افرادی که با این سیستم در ارتباط هستند به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• اپراتور GIS 
• مهندس GIS 

اپراتور کسی است که آبجکت های نقشه را به المان‌های گرافیکی تبدیل می‌کند. مهندس یا کاربر GIS  کسی است که از خروجی کار اپراتور برای آنالیز و حل مشکلات استفاده می‌کند.

۵- روش‌ها

کلید موفقیت در استفاده از GIS  ، برنامه و قوانین خوب طراحی‌شده است. روش‌ها، مدل‌ها و شیوه‌هایی از انجام عملیات هستند که در هر سازمان منحصربه‌فرد محسوب می‌شوند.

GIS  پنج زیرسیستم اصلی دارد که عبارت‌اند از:

• سیستم ورودی: این مورد با ایجاد یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر تصویر از پایگاه داده سروکار دارد.
• سیستم مدیریت: در این سیستم ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت پایگاه داده به شکلی کارآمد انجام می‌شود.
• سیستم پردازش: در این سیستم به کنترل، بهبود ویژگی‌ها و دسته‌بندی داده پرداخته می‌شود.
• سیستم نمایش: در این سیستم نتیجه نهایی تولید و نمایش داده می‌شود.
• سیستم خروجی: این مورد با نقشه‌ها و تصاویر سروکار دارد.

کاربردهای GIS 

برخی از مهم‌ترین کاربردهای GIS  به شرح زیر هستند:

• کاربرد گسترده در کسب‌وکارها، نهادهای دولتی و پروژه‌های تحقیقاتی که به آنالیز محیط‌زیست، تعیین کاربری اراضی، ارزیابی مالیات، آنالیز موقعیت مکانی و برنامه‌ریزی برای زیرساخت‌های می‌پردازند.
• کاربرد در آنالیز املاک،‌ بازاریابی و آنالیز جمعیت‌شناسی
• کاربرد گسترده در آنالیز زیستگاه‌ها و باستان‌شناسی
• کاربرد در سنجش‌ازدور، نقشه‌برداری، ژئودزی، مهندسی عمران و هوش مصنوعی
• کاربرد در مدیریت منابع طبیعی برای تعیین موقعیت لوله‌ها و کابل‌های زیرزمینی،‌ برنامه‌ریزی نگه‌داری از تأسیسات، بررسی مصرف انرژی و متعادل‌سازی بار در شبکه‌های الکتریکی.

  منبع

 نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

 اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.