یکی از سیستم‌های جانبی رایج و موثر مقاوم در برابر زلزله، قاب‌های مهاربندی جانبی هستند. استفاده از قاب‌های مهاربندی شده (دارای بادبند) به اوایل قرن بیستم میلادی برمی‌گردد. قاب‌های دارای بادبند در ابتدا برای تحمل نیروهای ناشی از باد مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از آن برای تحمل نیروهای جانبی ناشی از زمین‌لرزه توسعه یافت.

از ویژگی‌های مهم قاب‌های مهاربندی، سختی مناسب و قابل توجه آن‌ها در مقایسه با قاب‌های خمشی است.

توسعه و گسترش سیستم‌های مهربندی جانبی و جزئیات‌بندی مناسب آنها که از سال ۱۹۶۰ میلادی آغاز شده و تاکنون نیز تحقیقات در مورد آنها ادامه دارد، این امکان را فراهم کرد که دستیابی به یک سیستم با سختی و شکل‌پذیری مناسب میسر شود. در زلزله‌ی سال ۱۹۷۱ سان فرنادو، عملکرد رضایت‌بخش این سیستم باربر جانبی مورد توجه قرار گرفت.

دو نوع سیستم قاب مهاربندی جانبی وجود مورد توجه محققان و طراحان لرزه‌ای سازه‌های فولادی است:

• قاب مهاربندی همگرا (CBF)
• قاب مهاربندی واگرا (EBF)

هر کدام از این دو سیستم باربر جانبی لرزه‌ای به گونه‌ای متفاوت موجب اتلاف انرژی القایی ناشی از زلزله می‌شوند. در قاب‌های مهاربندی همگرا، اتلاف انرژی توسط مهاربندها و در قاب‌های مهاربندی واگرا، اتلاف انرژی توسط رفتار شکل‌پذبر تیر پیوند انجام می‌شود.

قاب‌های مهاربندی همگرا دارای سختی مناسبی برای جلوگیری از تغییر مکان‌های جانبی نسبی طبقات در اثر بارهای جانبی ناشی از زلزله هستند. سختی مناسب قاب‌های مهاربندی همگرا در اثر رفتار محوری (کششی یا فشاری) اعضای مهاربندی، مقاوم در برابر بار جانبی زلزله فراهم می‌شود.

وجه مشترک تمام قاب‌های مهاربندی شده همگرا در این است که محور طولی مهاربندی از محل تقاطع محورهای طولی تیر و ستون در قاب‌های مهاربندی قطری و ضربدری می‌گذرند و در قاب‌های مهاربندی شده V و ۸، محور طولی هر دو مهاربند با محور طولی تیر متقارب است. به بیان دیگر کلیه‌ی مهاربندها روی گره‌هایی در تیر یا ستون همگرا (متقارب هستند. قاب‌های مهاربندی V و ۸ که به قاب‌های شورون مرسوم هستند، به دلیل فراهم بودن امکان عبور و تعبیه‌ی در و پنجره برای معماران مطلوب‌تر است. قاب‌های مهاربندی K شکل به دلیل ایجاد نیروی غیرمتعادل در ستون که انهدام را در پی خواهد داشت، سیستم باربر جانبی لرزه‌ای مناسبی نیست و از به کارگیری آن باید خودداری کرد.

منبع: کتاب طراحی سازه های فولادی، دکتر مجتبی ازهری و دکتر سید رسول میرقادری