معرفی کتاب: مقاومت مصالح (1) ویژه دانشجویان مهندسی عمران

کمتر دانشجو یا فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران یا مکانیک است که اسم دانشمندان بنام در حوزه مقاومت مصالح و تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته یعنی پروفسور استفان تیموشنکو و جیمز گییر را که اساتید برجسته دانشگاههای آمریکا بودند، نشنیده باشد. این کتاب تاکنون توسط این اساتید، 8 بار ویرایش اساسی شده است، ویرایش هشتم این کتاب توسط جناب آقای مهندس بهمن سبحانی (دانش پژوه دکتری عمران- سازه) ترجمه شده است.
کتاب حاضر ترجمه و با کمی اضافات، از نسخه ویرایش هشتم کتاب مقاومت مصالح، نوشته استاتید دانشگاه استانفورد (James M. Gere و Barry J. Goodno) می‌باشد. اولین بار کتاب توسط Stephan P. Timoshenko و James M. Gere در سال 1972 میلادی بر اساس سیستم واحد USCS انجام گرفت. ویرایش هشتم آن در سال 2013 توسط James M. Gere و Barry J. Goodno بر اساس سیستم واحد بین‌المللی (SI) تألیف شده و در سال 2014 به بازارهای کتب تخصصی مهندسی راه پیدا کرده است. قدمت بیش از 40 ساله در چاپ این کتاب، نشان دهنده اهمیت موضوع مبحث مقاومت مصالح، و نیز بیانگر مطرح بودن نویسندگان کتاب می‌باشد.
از ویژگی‌های ویرایش جدید کتاب، ارائه صدها مسأله و مثال جدید در آن است. این مثال‌ها و مسائل (كه بيشتر آنها در حوزه مهندسي عمران مي‌باشد) به گونه‌ای مطرح شده‌اند تا بتوانند تصاویر واقعی و عملی از مفاهیم مطرح شده کتاب را در ذهن دانشجو یا خواننده ایجاد کنند. علاوه بر این، بیش از 580 مسأله حل نشده همراه با پاسخ نهایی آنها، این فرصت را برای دانشجویان فرآهم میکند تا ضمن تلاش و ممارست برای افزایش توانایی خود در حل مسائل، از صحت و سقم راه حل خود اطمینان حاصل کنند. البته، در هر فصل این کتاب سعی شده که از مثال‌های عملی و کاربردی مقاومت مصالح در حوزه‌های مهندسی بخصوص رشته عمران استفاده گردد.
ویژگی‌ مهم دیگر کتاب مقاومت مصالح (1)، طرح مسائلی به صورت چهار گزینه ای در انتهای هر فصل است تا دانشجویان و خوانندگان بتوانند در زمینه حل مسائل چهار گزینه‌ای، مهارت خود را جهت آزمون‌های ورودی به دوره های کارشناسی ارشد و دکتری افزایش دهند.
یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب، منطبق بودن آن بر سر فصل‌های وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری می‌باشد. کتاب لاتین مقاومت مصالح شامل 12 فصل بوده، که مترجم با توجه به سر فصل‌های درس مقاومت مصالح (1)، 5 فصل آن را در این مجلد، و مابقی فصول را در جلد دوم با عنوان مقاومت مصالح (2) که در آینده نزدیک به چاپ خواهد رسید، ترجمه نموده است.
در ویرایش هشتم کتاب، ابتدای هر فصل مطالبی با عنوان پیش گفتار فصل آمده است که اشاره‌ای مختصر به مطالبی در آن فصل قرار است ارائه گردد، می‌پردازد. همچنین در انتهای فصل و قبل از شروع مسائل، بخشی با عنوان خلاصه و مروری بر فصل ارائه شده است که بیانگر نکات بر جسته و مطالب مهم و کلیدی آن فصل می‌باشد.
این کتاب مشتمل بر 5 فصل می باشد. مطالب ارائه شده در این کتاب عبارتند از: تحلیل و طراحی سازه‌های کششی، فشاری، خمشی، آشنایی با مفاهیم اولیه مانند: تنش، کرنش، رفتار الاستیک و غیر الاستیک و انرژی کرنشی. از دیگر موضوعات قابل توجه می‌توان تمرکز تنش و پیچش را نام برد. موضوعات تخصصی‌تری از قبیل تأثیرات حرارتی، خطاهای ساخت، پیش کرنش‌ها و پیچش مقاطع غیر دایره‌ای نیز مورد بحث قرار گرفته است. ضمناً مطالبی مانند نمودارهای برشی و لنگر خمشی، خمش خالص، خمش غیر یکنواخت، انحناء در تیرها، کرنش‌های و تنش‌های عمودی در تیرهای تحت خمش و تنش‌های برشی در مقاطعی مانند تیرهای چند تکه‌ای، تیرهای با مقاطع بالدار، دایره‌ای و مستطیلی، مثلثی و جدار نازک باز مطرح شده است.
عناوین فصول این کتاب به قرار ذیل می باشند :
1- کشش، فشار و برش 2- عضوهای تحت بار محوری (کششی یا فشاری) 3- پیچش 4- نیروهای برشی و لنگرهای خمشی 5- خمش (مباحث پایه). البته مباحث پیشرفته تر مربوط به خمش، در کتاب مقاومت مصالح (2) مطرح می شود، که انشاالله در آینده نزدیک به چاپ خواهد رسید.

موارد قابل توجه در خصوص کتاب مقاومت مصالح (1)(تیموشنکو)

1- تیموشنکو را به عنوان پدر علم مقاومت مصالح نوین می‌شناسند.
2- مزیت این کتاب برای مهندسین و دانشجویان رشته عمران، نسبت به کتاب‌های ترجمه شده توسط نویسندگان دیگر (مانند بیر‏،جانسون) که به مسائل در رشته مکانیک پرداخته است این است که مقاومت مصالح تیموشنکو علاوه براینکه براساس سیستم واحد بین المللی S.I برگردانده شده، بیشتر به حوزه مهندسی عمران و گرایش‌های مربوطه می‌پردازد.
3- بیشتر مسائل و مثال‌های مطرح شده در این کتاب در حوزه مهندسی عمران می‌باشند و دارای کاربرد عملی هستند. ضمناً تصاویر واقعی این کاربردها نیز در اکثر مسائل آورده شده است.
4- کتاب 1000 مسأله در مقاومت مصالح پروفسور دکتر حجت الله عادلی (از اساتید سابق دانشگاه تهران و از اساتید فعلی دانشگاه ایالتی اوهایو در آمریکا) که از جمله کتاب‌های معروف در زمینه حل مسائل مقاومت مصالح است، از کتاب مقاومت مصالح تیموشنکو بهره گرفته شده است.
5- درس مقاومت مصالح (1) برای بیشتر رشته‌های مهندسی (عمران، معماری، مکانیک و...) اجباری بوده و درس مقاومت مصالح (2) در بعضی گرایش‌ها به صورت اختیاری است، در حالیکه حجم کل کتاب اصلی مربوط به دو ترم درسی می باشد، لذا کتاب مقاومت مصالح (1) برای آندسته از دانشجویانی که فقط درس مقاومت مصالح (1) دارند از لحاظ اقتصادی نیز مناسب می‌باشد.
6- وجود خلاصه هر درس در پایان همان فصل جهت مراجعه سریع به فرمول‌ها و مطالب ارائه شده (صرفه جویی در وقت)
7- جواب نهایی حل مسائل پایانی هر فصل در انتهای کتاب ذکر شده است.
8- اولین کتاب مقاومت مصالح لاتینی است که در آن مسائل تستی (چهار گزینه‌ای) توسط خود مولفین طرح شده است.

(بر اساس سیستم S.I)
نویسنده: استفان تیموشنکو، جمیز گییر، باری گوودنو مترجم: مهندس بهمن سبحانی (دانش پژوه دکتری عمران- سازه)
ناشر: نوآور، تابستان94، 568ص، 5 فصل، قیمت: 25000تومان، ویرایش هشتم سایت انتشارات نوآور: www.noavarpub.com