مقاله تحلیلی:‌ انواع تأخیر در زمان‌ بندی پروژه ‌های ساخت‌ و ساز

طبق گزارشی که اخیراً تهیه‌شده است متوسط ارزش یک تأخیر در ساخت‌وساز برابر با ۳۰.۷ میلیون دلار است.

اگرچه دعاوی و اختلافات اجتناب‌ناپذیر منجر به تأخیر ذر پروژه می‌شود اما برای افرادی که در کنترل پروژه کم‌تجربه هستند شناخت انواع تأخیرها در برنامه زمان‌بندی شروع خوبی است.

تأخیر در پروژه‌های ساخت‌وساز بزرگ دلایل مختلفی از تغییر دستور کار گرفته تا مسائل مالی، شرایط آب و هوایی نامساعد، تأخیر از جانب تأمین‌کنندگان، طراحی ضعیف، کمبود تجربه از جانب پیمانکار یا کارفرما یا شرایط پیش‌بینی‌شده زمین دارد. این‌ها تنها تعداد محدودی از رایج‌ترین دلایل تأخیر در پروژه‌های ساخت‌وساز هستند. هر دلیل مربوط به نوع خاصی از تأخیر در پروژه‌هاست. دسته‌بندی انواع تأخیر به ما در درک آن‌ها کمک می‌کند:

• تأخیرهایی که بر تاریخ تحویل پروژه تأثیر می‌گذارند.
• تأخیرهایی که هزینه‌های برنامه‌ریزی نشده‌ای را به پیمانکار یا مالک تحمیل می‌کنند.
• تأخیرهایی که به علت اقدام یا عدم اقدام طرفین پروژه (۲ نفر یا بیشتر- معمولاً پیمانکار و کارفرما) رخ می‌دهند.

در ادامه انواع تأخیرها در پروژه‌های ساخت‌وساز را بررسی می‌کنیم.

تأخیرهای توجیه‌پذیر

تأخیرهای توجیه‌پذیر به دلیل شرایط پیش‌بینی‌نشده‌ای رخ می‌دهند که واقعاً از کنترل کارفرما یا پیمانکار خارج هستند. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:

• اعتصابات کارگری
• بلایای طبیعی مثل آتش‌سوزی، سیل و زلزله
• تغییرات اعمال‌شده از جانب کارفرما
• حذف و خطا در برنامه‌ها و اسناد طراحی
• شرایط مختلف سایت
• عدم اقدام نهادهای دولتی و نظارتی
• مداخله از جانب سازمان‌های خارجی

معمولاً در قراردادهای ساخت دلایل تأخیرهای توجیه‌پذیر ذکر می‌شود. این تأخیرها از عهده کارفرما یا پیمانکار خارج هستند.

تأخیرهای توجیه‌ناپذیر

تأخیرهای توجیه‌ناپذیر معمولاً به دلایلی که در حیطه کنترل کارفرما/ مالک هستند، رخ می‌دهند. در این موارد کارفرما/ پیمانکار بادی مسئولیت تأخیر را بر عهده بگیرد. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:

• تأخیر در تجهیز
• تأخیر در ارسال
• عملیات و اجرای دیرهنگام
• عملکرد با تأخیر از جانب پیمانکاران فرعی
• عملکرد با تأخیر از جانب تأمین‌کنندگان
• خطای انسانی از جانب پیمانکاران اصلی و فرعی
• اعتصاب کارگری به دلیل عدم تمایل پیمانکار به مذاکره یا اقدامات ناعادلانه

تأخیرهای توجیه‌ناپذیر ممکن است جبران‌پذیر یا جبران‌ناپذیر باشند و یا منجر طولانی شدن زمان پروژه شوند.

تأخیرهای بحرانی/ غیر بحرانی

چه تأخیر به وجود آمده در زمان‌بندی پروژه توجیه‌پذیر باشد یا توجیه‌ناپذیر؛ آنچه اهمیت دارد این است که تأخیر به لحاظ بحرانی بودن یا نبودن بررسی شود. تأخیر بحرانی در حقیقت تأخیری است که تاریخ تحویل پروژه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر تأخیر تأثیری بر فعالیت‌های مسیر بحرانی نداشته باشد ممکن است توجه زیادی را به خود جلب نکند مگر اینکه مستلزم صرف هزینه‌های هنگفت باشد.

تأخیرهای قابل جبران

تأخیرهای قابل جبران مربوط به مواردی هستند که در قرارداد پروژه به ازای هر تأخیر، خسارتی در نظر گرفته‌شده باشد. این یعنی کارفرما یا پیمانکار مسئول طولانی شدن پروژه یا پرداخت خسارت و یا هر دو مورد است. یک تأخیر قابل جبران در حقیقت یک تأخیر توجیه‌ناپذیر است بنابراین مواردی که قبلاً گفته شد در این مورد هم صدق می‌کند.

تأخیرهای هم‌زمان

در وقوع تأخیرهای هم‌زمان هر دو طرف یعنی هم پیمانکار و هم کارفرما مقصر هستند. پیچیدگی‌های این تأخیرها را می‌توان با استفاده از روش و ابزارهای تحلیل زمان‌بندی رفع کرد.

هیچ‌کدام از تأخیرها در برنامه زمانی بدون تأثیر بر پروژه نیستند. این تأثیر ممکن است بر هزینه، زمان‌بندی و یا حتی اعتبار افراد باشد. یک تحلیل‌گر برنامه زمانی می‌تواند با استفاده از راهکارهای قانونی مقصر، علت اصلی تأخیر و کسی که باید مسئولیت آن را به عهده بگیرد، مش شخص کند.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.