باید برای افراد معلول محیطی طراحی شود که برای صندلی چرخ‌دار مناسب باشد و فضای کافی برای حرکت بی‌خطر در آن محیط وجود داشته باشد.

همه کلیدهای برق، دستگیره‌ها، چفت‌های پنجره‌ها، پریز تلفن، لوله نگهدارنده دستمال و یا حوله و غیره باید در فاصله‌ای به اندازه دراز کردن دست باشند. مخصوصا کشیدن نقشه توالت، به دقت بیشتری نیاز دارد: بررسی کنید که چند در، کلید برق و غیره مورد نیاز است. امکانات فنی را نیز (مثلا دستگیره‌های مغناطیسی درها و دستگاه کنترل از راه دور) در نظر داشته باشید.

عرض مسیر ورودی به ساختمان باید ۱/۲ تا ۲ متر باشد و تا حد ممکن باید طول آن کوتاه باشد. سراشیبی‌ها باید به طرز مطلوبی راست باشند و شیب آنها ۵ تا ۷ درصد باشد و نباید طول آنها از ۶ متر بیشتر باشد. عرض راهروها حداقل باید ۱/۳ متر (ترجیحا ۲ متر) باشد، فضای خالی برای باز شدن درها ۰/۹۵ متر، ارتفاع کلید و پریزهای برق حدود ۱ متر باشد. اگر دکمه ها و یا سطوح بزرگ هستند از دستگاه‌های کنترلی استفاده کنید.

در طول کشیدن نقشه شهری باید امکان دسترسی آسان به مکان‌های عمومی مثل سوپرمارکت‌ها، رستوران‌ها، دفاتر پست، داروخانه‌ها، مطب‌های پزشکان، پارکینگ‌ها، وسایل نقلیه عمومی و غیره را برای افرادی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند فراهم نمود.

اتاق نشیمن: اتاق‌های نشیمن باید فضای کافی برای حرکت فردی که روی صندلی چرخ‌دار نشسته و دو یا سه مهمان دیگر که روی صندلی چرخ‌دار هستند داشته باشند. از آنجایی که کتاب‌ها و روزنامه‌های بریل در مقایسه با نوشته‌های معمولی مشابه بسیار حجیم هستند، برای دستگاه‌های ضبط و کتاب‌های افراد نابینا باید فضای اضافی وجود داشته باشد. افراد معلول تنها در مقایسه با معلولینی که با سایرین زندگی می‌کنند به فضای بیشتری نیاز دارند. حداقل فضای توصیه شده برای اتاق نشیمن و ناهارخوری در آپارتمان‌ها بدین شرح است: برای یک نفر ۲۲ مترمربع؛ برای دو الی چهار نفر ۲۴ مترمربع؛ برای پنج نفر ۲۶ مترمربع و برای شش نفر ۲۸ مترمربع.

آشپزخانه: برای اینکه افراد معلول بتوانند از حداکثر توانایی خود استفاده کنند باید در کشیدن نقشه آشپزخانه به فاکتورهای انسانی بسیار اهمیت داد. چیدمان فضای نگهداری، آماده‌سازی، آشپزی و شستشو باید متناسب و خطی باشد. اجاق خوراک‌پزی، میز اصلی آشپزخانه و شیر آب تا حد ممکن باید نزدیک هم قرار گرفته باشند. فضای نگهداری کالاها و لوازم باید برای افرادی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند قابل دسترس باشد (یعنی گنجه‌ها در ارتفاعی بلند نصب نشوند).

خانه های یک طبقه خانوادگی: غالبا افراد معلول، خانه‌های خانوادگی یک‌طبقه و دارای باغچه را ترجیح می‌دهند. نیاز این افراد در این نوع خانه‌ها را به آسانی می‌توان برآورده ساخت: یعنی در ورودی‌ها، پله‌ای وجود نداشته باشد و میان اتاق‌های انفرادی و باغ اختلاف سطح وجود نداشته باشد؛ اتاق‌های بدون در می‌توانند به هم راه داشته باشند و طوری طراحی شوند که مناسب ساکنین باشند.

به هر حال، خانه‌های دو طبقه نیز می‌توانند مناسب باشند و اگر وسیله مناسبی برای حرکت بین طبقات (آسانسور عمودی و یا پله‌های برقی) تعبیه شده باشد حتی برای افرادی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند نیز مناسب هستند.

آپارتمان: اغلب به نیازهای افراد معلول در پروژه‌های ساختمانی جدید به اندازه کافی توجه نمی‌شود بنابراین معمولا لازم می‌شود واحدهای مسکونی فعلی تبدیل به آپارتمان‌هایی مناسب شوند. فضای کف ساختمان‌های مناسب به اندازه کافی فراخ است و تغییرات ساده‌ای برای برطرف کردن نیاز ساکنین انجام می‌شود. کارهایی که برای ایجاد تغییر لازم می‌باشند شامل این موارد می‌شوند: تغییر دادن نقشه، از جمله کار ساختمانی (که موارد مهم از جمله ساختار ، نوع ساختمان و مساحت کف برای آن محدودیت ایجاد می‌کنند)، ایجاد تغییرات در تأسیسات، حمام و لوازم آشپزخانه و غیره و افزودن بخش‌های کامل‌کننده مثل ساخت سراشیبی‌ها و نصب آسانسور و تجهیزات برقی. باید به ساخت پارکینگ با وسعت مناسب برای افرادی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند، توجه داشت.

میزان تغییرات به میزان ناتوانی ساکنین و فعالیت خاصی که در آپارتمان انجام می‌شود بستگی دارد. در نتیجه کارهایی که برای ایجاد تغییر باید صورت گیرند غالبا با توجه به فرد معلول و نیازهای او تعیین می‌شوند.

دامنه کار: افراد معلول را به سه گروه می‌توان تقسیم کرد که هر گروه نیازهای مربوط به خود را داشته باشد:

• اعضای معلول در یک خانواده (زن ، شوهر، کودکان) که برای رفتن به مدرسه و یا کار از خانه خارج می‌شوند. تغییرات در چنین وضعیتی به ورودی خانه، آپارتمان، مبلمان و فراهم بودن آزادی کافی برای حرکت در اتاق نشیمن و مکان خواب و به ویژه امکانات تغییریافته درون حمام و توالت مربوط می‌شوند.
• افراد معلولی که وظایف خانه‌داری را بر عهده دارند. برای چنین وضعیتی، باید تغییرات بیشتری در آشپزخانه و هرجای دیگری ایجاد کرد تا انجام کارهای خانه آسان شود.
• افرادی که به شدت دچار ناتوانی هستند و در حد بسیار کمی می‌توانند کارهای خود را انجام دهند و یا اصلا نمی‌توانند کاری کنند و نیاز به مراقبت دائمی دارند. برای حرکت صندلی چرخ دار باید فضای بیشتری فراهم کرد و برای فرد مراقب نیز باید تسهیلات کمکی بیشتری فراهم نمود. توجه داشته باشید که صندلی‌های چرخ‌داری که موتور حرکتی دارند به فضای بیشتری نیاز دارند.

منبع: نویفرت ۲۰۱۴