معمار ایرانی، استاد معماری و رییس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. وی فرزند محمدعلی فروغی (ذکاء الملک) ادیب و سیاست‌مدار ایرانی است. او در سال ۱۳۱۶ از مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس (Ecole des Beaux-Arts) با مدرک درجه یک فارغ التحصیل شد و همان سال به ایران بازگشت. وی در سال ۱۳۱۶ در زمره نخستین معماران معاصر ایرانی به استخدام دولت درآمد.

او به همراه آندره گدارد، ماکسیم سیرو و رولاند دابرول از بنیان گذاران و استادان دانشکده معماری دانشگاه تهران و پس از آندره گدار، دومین رییس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده‌است که پس از وی مدت ۱۵ سال ریاست دانشکده را برعهده داشت. محسن فروغی به همراه حیدر غیابی در سال ۱۳۴۲ به اتهام زد و بندهای غیرقانونی در طرح ساختمان مجلس، مدتی را در زندان گذراند. وی پس از مدتی تبرئه شد و خود عضوی از مجلس سنا گردید. در خلال سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ وی در حدود ۳ ماه و در کابینه‌های جعفر شریف امامی و غلامرضا ازهاری، سمت وزیر فرهنگ و علوم را عهده دار بود. فروغی پس از انقلاب اسلامی و در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ دستگیر شد و مجموعه اشیا و آثار هنری شخصی وی ضبط و به موزه ایران باستان تهران منتقل شد. وی در ششم دیماه ۱۳۶۱ از زندان آزاد شد و ده ماه بعد در گذشت.

محسن فروغی معروف ترین معمار ایرانی دوران رضاخان بود كه در برنامه های او فعالانه شركت می كرد، فروغی فرزند ذكاء الملک فروغی فارغ التحصیل مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس در ساخت بانكهای ملی، بیمارستانها و بناهای مسكونی بسیاری مشاركت داشته است.

معمار دیگر ایرانی، وارتان آوانسیان، ارمنی، اهل تبریز فارغ التحصیل مدرسه عالی معماری پاریس كه بناهای هتل دربند، كاخ رضاشاه در سعدآباد، سینماهای متروپل، دیانا و مجتمع های آپارتمانی واقع در خیابان انقلاب به نام او ثبت شده است.
معماران دیگر ایرانی چون گابریل گوركیان كه دارای شهرت بین المللی بود و ساختمان وزارت امور خارجه و مجتمع های مسكونی كاملاً مدرن از كارهای اوست، كیقباد ظفربختیار، علی صادق، ایرج مشیری كه سردبیر و مؤسس مجله آرشیتكت بود، از دیگر معمارانی هستند كه نامشان در معماری زمان پهلوی اول ماندگار است.
برنامه مدون سازی رضاخان به طور مستقیم در سنت معماری بناهای مسكونی شخصی نیز اثر گذاشت و از طرفی معماری یک حرفه شد، حرفه ای كه تا زمان رضاشاه هویت چندان نداشت، اما به تدریج پیام خود را در معماری ساختمانها به شهروندان منتقل می كردند و پایتخت نشینان اعیان برای ساخت واحدهای مسكونی خود به دنبال معماران تحصیلكرده می گشتند.

منبع: ویکی پدیا

گذری در هنر و معماری

روزنامه اعتماد، شماره ۱۹۱۶