پیغام خطا

to complete this operation you must login first, ورود کاربر - ثبت نام کاربر

مقاله تحلیلی: ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

مقاله تحلیلی: ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

ضعف‌های متعددی در سازه‌های بنایی غیرمسلح باعث شکست و فروریزش آن‌ها در حین زلزله می‌شوند. این ضعف‌ها ممکن است ناشی از بروز خطا و اشتباه در فاز طراحی یا ساخت باشند که باید حتماً این موارد در این دو فاز مدنظر قرار گیرند.

اشتباهات قابل‌توجه در طراحی و ساخت سازه‌های بنایی غیرمسلح که منجر به آسیب‌های لرزه‌ای گسترده می‌شوند، عبارت‌اند از:

  • کافی نبودن مقاومت آجر
  • ضعیف بودن ملات
  • بی‌نظمی در پلان و راستای عمودی
  • ضعیف بودن دیوارهای باربر
  • فقدان المان‌های محصورکننده عمودی
  • ضعیف بودن طبقه اول
  • بازشوهای دیوارها
  • دیوارهای بلند و بدون تکیه‌گاه
  • ظرفیت ناکافی برش پایه 
  • سنگین و صلب بودن سازه

دلایل آسیب‌های لرزه‌ای در ساختمان‌های بنایی غیرمسلح

۱- کافی نبودن مقاومت آجر

معمولاً از سنگ طبیعی، اجر توپر، بلوک‌های بتنی توپر و اجرهای حفره‌دار برای ساخت دیوارهای باربر استفاده می‌شود. اگر مقاومت اجر کمتر از مقاومت طراحی‌شده باشد، سازه ممکن است در حین زلزله متحمل آسیب‌های گسترده‌ای شود.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۱. مقاومت ناکافی اجر

۲- ضعیف بودن ملات

استفاده از ملات ضعیف در دیوارهای باربر موجب ازهم‌پاشیدگی سازه و از بین رفتن تکیه‌گاه‌های طبقات می‌شود. دلیل این است که دیوارهای باربر با ملات ضعیف مقاومت کششی و مقاومت برشی بسیار کمی دارند که همین موجب ضعف سازه و نهایتاً ریزش دیوار بنایی در زلزله می‌شود.

ساختمان‌های بنایی ساخته‌شده با ملات گِل و آهک به دلیل عدم استحکام پیوند در معرض آسیب‌های شدید قرار دارند. استفاده از سنگ‌های گرد در ردیف‌های عمودی بدون سنگ تمام ریشه/ دوکله مشکل را حادتر می‌کند. شکست چنین سازه‌هایی عمدتاً به دلیل خمش خارج از صفحه رخ می‌دهد.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۲. ملات ضعیف

۳- بی‌نظمی در پلان و راستای عمودی

عدم تقارن در پلان و ارتفاع یک سازه از عوامل دیگری است که موجب خرابی سازه‌های بنایی در زلزله می‌شود. دیوارهای باربر در ساختمان‌های بنایی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که پلان منظم و متقارنی نسبت به محورهای اصلی داشته باشند.

۴- ضعیف بودن دیوارهای باربر

با توجه به نسبت ابعاد المان‌های ساختمان‌های بنایی غیرمسلح، ممکن است برش و خمش زیادی ایجاد شود که نهایتاً منجر به شکست درون صفحه‌ای خواهد شد. بسیاری از ساختمان‌های بنایی متحمل آسیب‌های قابل‌توجهی در دیوارها به شکل ترک‌های ضربدری می‌شوند که ازجمله عیوب معمول دیوارهای بنایی غیرمسلح در برش هستند. اگر زلزله رخ دهد و شکاف ضربدری کامل روی دیوار ایجاد شود، مقطع مثلثی ترک به دلیل ناپایداری ممکن است دچار فروریختگی شود.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۳. دیوارهای باربر ضعیف

۵- عدم وجود المان‌های محصورکننده عمودی

فقدان المان‌های محصورکننده عمودی منجر به شکل‌گیری ترک‌های عمودی و شکست در گوشه‌های ساختمان بنایی محصور نشده می‌شود. این موضوع باعث نوسان و تکان خوردن دیوار می‌شود. از المان‌های محصورکننده عمودی باید با در انتهای دیوارهای باربر، در درها و پنجره‌ها استفاده کرد تا به این شکل از آسیب‌های لرزه‌ای سازه جلوگیری شود.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۴. آسیب گسترده ساختمان بنایی در اثر فقدان المان‌های محصورکننده عمودی

۶- ضعیف بودن طبقه اول

طبقه اول در ساختمان‌های بنایی وقتی فرومی‌ریزد که ظرفیت شکل‌پذیری و مقاومت مصالح استفاده شده کافی نباشد.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۵. مکانیزم شکست طبقه اول در ساختمان‌های بنایی چندطبقه

۷- اتصالات در دیوارهای متقاطع

در ساختمان‌های بنایی مقاوم در برابر زلزله، دیوارهای متقاطع باید به نحو مناسبی در هم قفل شوند تا مقاومت خارج از صفحه سازه تأمین شود. عدم اتصال مشکل رایجی در این نوه دیوارها است. اگر جزئیات اتصال این دیوارها کافی نباشد، در نتیجه ایمنی دیوار تنها متکی بر مقاومت کششی ملات خواهد بود.

این دیوارها بیشتر در معرض شکست‌های خارج از صفحه قرار می‌گیرند. درصورتی‌که در گوشه‌ها یعنی جایی که دو دیوار خارجی به هم می‌رسند اگر همپوشانی کافی وجود نداشته باشند، نمی‌توان از مقاوم بودن اتصالات در برابر زلزله اطمینان حاصل کرد.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۶. آسیب وارد برسازه در محل تقاطع دو دیوار خارجی

۸- بازشوها

عدم تقارن ناشی از متعادل نبودن ابعاد و موقعیت بازشوها ممکن است باعث شکست دیوارهای بنایی غیرمسلح در حین زلزله می‌شود. به همین دلیل است بازشوها باید منظم و حداقل باشند تا مقاومت لرزه‌ای ساختمان‌های بنایی غیرمسلح افزایش یابد. این افزایش ناشی از مقاومت جانبی دیوارها است. معمولاً فاصله دو بازشو، فاصله بین بازشو و یک گوشه بر اساس الزامات آیین‌نامه‌ای تعیین می‌شود.

 ۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 شکل ۷. شکست دیوار بین بازشوها

 ۹- نامناسب بودن ابعاد و مقاطع دیوار

این مورد شامل دیوارهای باریک، بلند و بدون تکیه‌گاه (شکل ۸ و ۹) و مقاطع نامناسب دیوار (شکل ۱۰) می‌شود. این عیوب در ویارهای بنایی غیرمسلح منجر به شکست خارج از صفحه می‌شود که یکی از مؤلفه‌های مهم رفتار غیرخطی سازه بنایی به‌حساب می‌آید.

۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

 

شکل ۸. دیوار بلند و دیوار کوتاه
۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح
شکل ۹. پاسخ دیوار بنایی بلند در مقابل نیروهای زلزله
۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح
شکل ۱۰. دیوار بنایی باضخامت زیاد و دیوار بنایی باضخامت کم 

۱۰- کافی نبودن ظرفیت برش پایه

استفاده از ملات کم کیفیت مثل گِل در دیوارهای اجری موجب کاهش مقاومت دیوار در برابر ترک‌خوردگی و ظرفیت برش پایه می‌شود. در نتیجه بلوک‌های دیوار تحت اثر نیروهای برشی کوچک هم از هم جدا می‌شوند.

وزن زیاد بام و صلب بودن سازه از عواملی هستند که منجر به شکست سازه بنایی براثر نیروهای زلزله می‌شوند. دلیل این است که ساختمان‌های سنگین و صلب نیروهای اینرسی لرزه‌ای بزرگی را جذب می‌کنند.

۱۰ علت آسیب‌ های لرزه‌ ای در ساختمان‌ های بنایی غیرمسلح

شکل ۱۱. آسیب ناشی از کافی نبودن ظرفیت برش
توضیح مترجم:

سنگ تمام ریشه، سنگ دوکله: سنگی مستطیلی که طوری نصب می‌شود که طویل‌‌ترین بُعد آن بر سطح دیوار بنایی عمود باشد؛ در تمام ضخامت دیوار ادامه دارد، به‌طوری‌که در هر دو نمای دیوار دیده می‌شود.

  منبع

 نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

 اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.

PDF

برای مشاهده کامل این محتوا می بایست مبلغ مورد نیاز را از اعتبار خود پرداخت کنید

برای کاربران ویژه رایگان است

نوع فایل دریافتی :
PDF
اعتبار مورد نیاز : 500 تومان
دریافت فایل PDF و حمایت از ترجمه کنندگان500 تومان
پرداخت 500 تومان و مشاهده محتوا
درباره نویسنده
عکس‌های baharehbl328

بهاره بهرامی

فارغ التحصیل مهندسی مدیریت پروژه. علاقه مند به زبان انگلیسی و ترجمه به خصوص به متون تخصصی عمران و معماری. سرپرست تیم مترجمین 808 و پشتیبان محتوای سایت.
سوالات مرتبط
عکس کاربر
140پاسخ
خمش تیر بلند در عرض
سلام . میخواستم فرمول و علت خم نشدن تیر بلند از عرض رو بپرسم. مثال: چرا خطکش نازک معمولی از عرض نازکش سریع با فشار بسیار کمی خم میشه ولی در عرض بیشترش اصلا خم نمیشه
عکس کاربر
67پاسخ
برنامع چکر (CHECHER)

با سلام- فونت های برنامع چکر (CHECHER) ناخوانا هستش میتونی فونتهاش رو برامون بفرستید؟

عکس کاربر
19پاسخ
بررسی لرزه ای یک تونل حفر شده با بارگذاری دوجهته
سلام برای یک تونل قصد دارم بارگذاری دوجهته (افقی) با زلزله واقعی انجام بدم برای اصلاح و اعمال شتابنگاشت ها در دو جهت چه مبنا و مرجعی استفاده کنم بهتره؟ باتشکر
ورود به بخش پرسش و پاسخ
  • برای ارسال دیدگاه وارد شوید یا ثبت نام کنید .
  • در دانشنامه 808 بیشتر بخوانید ...

    موسسه 808 نماینده موسسات جهانی در ایران

    پکیج استثنایی 808