فیلمی از نقش جهان اندیشه؛ بازار بزرگ ایرانی اسلامی

مبانی طراحی وشکل گیری فضاها
ایده طراحی هسته اصلی مرکز شهر اندیشه ، الگوی شهرسازی ایرانی – اسلامی در نظر گرفته شده که اساساً در مرکز شهرها،میدان،بازار و فضاهای فرهنگی مذهبی قرار دارد و سعی بر آن شده در پروژه مذکور این ویژگی ها لحاظ گردد.در مجموعه فوق جهت ترکیب میدان و بازار ، از ایده میدان نقش جهان اصفهان ، بهره گرفته شده است.بازار در اطراف مجموعه و در پشت بدنه اصلی قرار داده شده است.با توجه به استقرار شهر جدید اندیشه در محدوده فرهنگی شهر تهران ، سبک معماری مورد نظر ، ملهم از معماری ساختمان میدان قدیم توپخانه ( امام خمینی (ره)) تهران میباشد.
این پروژه در زمینی به مساحت حدود ۵/۲ هکتار و با زیربنای حدود ۱۱۵۰۰۰ متر مربع شامل کاربری های مختلف تجاری (۱۱۶۸ واحد) ، فرهنگی ، مذهبی ، پارکینگ(۱۵۲۸ واحد) و ... بوده و خوشبختانه نقطه آغاز این مهم در ۱۳ اسفند ماه در شهر اندیشه طی مراسمی با حضور جناب آقای مهندس نیکزاد مقام عالی وزارت و جناب آقای دکتر حداد عادل ریاست کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان محلی و نماینده شهرستان شهریار کلنگ زده شد و عملیات اجرایی آن با شتاب قابل توجهی کلید خورده که به حول قوه الهی با برنامه زمان بندی که ارائه شده در مدت ۲سال به بهره برداری خواهد رسید.
طراحی پروژه به لحاظ یک عنصر شهری
موقعیت قرارگیری پروژه در سطح شهر بسیار شاخص است.این بنا در میان محور پیاده حرکت مردم از مقبره شهدای گمنام به طرف دانشگاه این شهر میباشد و از طرفی نیز در دو خیابان ۳۲ متری و ۲۴ متری طرفین خود را به هم متصل میکند.یادآور میشود قطع شدن مسیر پیاده رو توسط آبنمای روبروی مسجد ایجاد تراکم مازاد جمعیت در مرکز پروژه نیز اهمیت به سزائی در این امر مهم دارد.
پوسته زنده تجاری
نحوه قرارگیری رواق ها در اطراف باغ ایرانی و دسترسی به بخشی از فضای تجاری از طریق این پوسته ، علاوه بر درگیر کردن مردم با حیاط مرکزی پروژه ، به زنده بودن فضای میدان به عنوان یک عنصر شهری ، کمک میکند.
راسته بازارها
به لحاظ فرم ، از هندسه کلاسیک ایرانی پیروی میکند.نحوه حرکت بدین صورت است که پس از طی مسیری ، یک هشتی نمایان میشود و یکنواختی طولانی بودن حرکت پیاده را از میان برمیدارد و علاوه بر آن سراها را جهت قرارگیری اصناف مختلف بوجود می آورد.
محوریت مسجد در پروژه به عنوان شاخص
در بیشتر شهرهای تاریخی ایران ، مسجد به عنوان مرکز در کنار بافت تجاری(بازار) نقش مهمی را ایفا مینماید.در این پروژه نیز سعی بر این بوده در هر مسیری ، چه محورهای اصلی که مسجد دقیقاً در مرکز تلاقی دو محور اصلی پروژه واقع شده و چه در محورهای جانبی یعنی مسیرهای راسته بازار ، مسجد محوریت خود را حفظ کند.این عملکرد قطعاً یکی از شاخصه های قدیم معماری ایرانی را حفظ و صیانت مینماید چرا که بسیاری از شاخصه های معماری ایرانی که امروزه میبایست به عنوان پایه های معماری روز ایرانی ، مورد نظر معماران قرار گیرد ، به دست فراموشی سپرده شده است.
امروزه فضاهای شهری و ساختمان ها به گونه ای طراحی میشوند که به لحاظ فرهنگی از واقعیت معماری ایرانی فاصله گرفته و به یک معماری بدون هویت روی آورده است که نتیجه آن شهرهایی مانند تهران و کرج میباشد.
آب نما
در میدان اصلی و مرکزی این مجموعه آب نماهایی تعبیه شده است که شاخص ترین آنها آب نمای مقابل مسجد است که با تصویر نمودن مسجد در خود بر عظمت و قداست این فضا تاکید میکند.
رواق
رواق عنصری است در معماری ایرانی که از لحاظ بصری و سایه اندازی در پروژه فضایی دلچسب برای مراجعین فراهم میسازد.در این بازار رواق ها در سه طبقه ( گودال باغچه ، همکف و اول) برای حرکت افقی مردم تعبیه شده است و پوسته خارجی بنا را ایجاد کرده است و بدین ترتیب روند تکرار این عنصر معماری در نمای پروژه ریتم را که یکی از اصول طراحی معماری است ایجاد نموده.در ضمن دید افراد از طبقه اول ، زیبایی باغ ایرانی را بهتر به نمایش میگذارد.تکرار و توالی رواق ها پرسپکتیوی را در محور اصلی ایجاد میکند که در نقطه مرکزی و تلاقی آن مسجد نمایان میشود.
فضاهای موجود در بازار
واحدهای تجاری(۱۱۶۸ واحد)
پارکینگ(۱۵۲۸ واحد)
بانک
مسجد – حسینیه
گالری اتومبیل
گالری مبل
گالری هنری
مهد کودک
زورخامه
آمفی تاتر
تالار پذیرایی
رستوران ایرانی
رستوران بین المللی
قهوه خانه سنتی
کافی شاپ
فست فود
سالن چند منظوره
آسانسور(۲۴ عدد)
ورودی ها
ممکن است در نگاه اول این پروژه به لحاظ فرم هندسی بیشتر درونگرا به نظر برسد ، اما با ایجاد ورودی های متعدد در آن این مسئله حل شده است.ورودی پروژه در جبهه های شرقی و غربی با پیش آمدگی راست های بازار در ۲ طرف مسجد و عقب قرار گرفتن مسجد ، کاملاً شاخص است و نقش دعوت کنندگی را به خوبی ایفا میکند.
در جداره های شمالی و جنوبی ، غیر از مسیر اصلی پروژه که همان محور مزار شهدای گمنام به دانشگاه میباشد ، ورودی های دیگری تعبیه شده که به دلیل تغییر ریتم و مکث در رواق ها کاملاً مشهود میباشد.
این ورودی ها به هشتی ها و در نهایت به راسته بازارها برخورد میکند.لذا با وجود فرم سنگین بصری حجم طراحی شده ، از لحخاظ کاربردی در ورود و خروج افراد شفافیت محیا است و این شفافیت شاید به نوعی موفقیت بخش های تجاری و زنده بودن حیاط مرکزی به عنوان یک عنصر شهری را تضمین مینماید.محل ورود و خروج اتومبیل به گونه ای در نظر گفته شده که هم در نزدیکترین نقاط به جبهه های شرقی و غربی باشد(به دلیل بلوارهای اصلی طرفین مجموعه) و هم اینکه دید پیاده راا در این جبهه ها از بین نبرد.
باغ ایرانی
نحوه عملکرد فضای باز و جویبار در پروژه برگفته از باغ فین کاشان میباشد.آب روان ، میان مسجد (عنصر ایرانی – مذهبی ) و گودال باغچه (عنصری معماری – ایرانی) به عنوان یک محور اصلی در حرکت است.
فضای سبز
برای فضای سبز این مجموعه ، پوشش گیاهی کوتاه قامت پیش بینی شده تا در مسیر دید مسجد ، بازارها و سایراجزای بنا مانعی ایجاد نشود.
مسیر تردد کالسکه
در اطراف محور پیاده و آب نما در میدان مسیری برای حرکت کالسکه تعبیه شده که بر گرفته از میدان نقش جهان اصفهان میباشد و به پویایی میدان کمک به سزایی میکند و در جذب مردم جهت تفریح نیز تاثیرگذار میباشد.
فضاهای فرهنگی موقت
این فضاها جهت سرویس دهی به مردم در زمینه های مختلف مثل نمایش پهلوان ها ، شعبده بازی ، موسیقی ، نمایش و ... در نقاط مختلف میدان قرار دارد.