تبخیر، فرایند تبدیل آب از حالت مایع به بخار است قبل از اینکه به نقطه‌ی جوش خود برسد.

عوامل موثر بر شدت تبخیر عبارتند از: فشار بخار آب، دمای آب و هوای مجاور، سرعت باد، فشار هوا، کیفیت آب و وضعیت منبع آب به لحاظ ذخیره گرما در آن.

تبخیر را به روش‎های،  اندازه‌گیری مستقیم میزان تبخیر، معادلات تجربی برای تخمین میزان تبخیر (فرمول مایر، فرمول روهور و ...)، روش‌های تحلیلی تخمین میزان تبخیر (روش بیلان آب، روش بیلان انرژی، روش انتقال جرم)  و روش ترکیبی میزان تبخیر ( معادله‌ی پنمن، ترکیبی از معادلات بیلان آب و بیلان انرژی) می‌توان محاسبه نمود.

تبخیر از سطوح آزاد آب مانند دریاچه‌ها، دریاها، اقیانوس‌ها، رودخانه‌ها و برکه‌ها ونیز سطوح مرطوب نظیر اراضی مرطوب، مرداب‌ها و زمین‌های آبیاری شده اتفاق می‌افتد.

تعرق، فرایند تبخیر از سطوح گیاهان اعم از سطوح برگ‌ها، شاخه‌ها و تنه‌ی آنهاست. بنابراین تفاوت اساسی بین تبخیر و تعرق از سطحی است که از آن مایع آب به بخار تبدیل گشته و به اتمسفر بر می‌گردد.

عوامل موثر در تعرق عبارتند از: فشار بخار هوا، دما، باد، شدت تشعشع خورشیدی و مشخصه‌های گیاه شامل سیستم ریشه و برگ‌های آن. اندازه‌گیری میزان تعرق گیاه کار پیچیده‌ای است.

تفاوت اصلی بین تبخیر از سطوح آزاد آب و تعرق در این است که اصولا تعرق در ساعاتی که نور خورشید و جود دارد اتفاق می‌افتد و میزان آن بستگی به دوره ی رشد گیاه دارد، در حالی که تبخیر یک فرایند پیوسته در طول شبانه روز بوده و شدت آن در طول روز بیشتر است.

در سیکل گردش آب در طبیعت، نقش فرایندهای تبخیر و تعرق مهم بوده و گاهی به دلیل عدم دقت در تفکیک این دو عامل، به ویژه در مناطق با پوشش گیاهی زیاد، مجموع آنها به عنوان تبخیر و تعرق اندازه‌گیری یا تخمین زده می‌شوند. همانند تخمین شدت تبخیر، روش‌های مختلفی برای تخمین شدت تبخیر تعرق ارائه شده است.

از آنجا که تخمین دقیق میزان تبخیر و تعرق در پروژه‌های عمرانی و آبیاری تاثیر زیادی دارد، روش‌های متعدی برای تخمین تبخیر در مدل‌های هیدرولوژیکی ارائه شده است.

منبع: هیدرولوژی مهندسی، مولف: دکتر حمیدرضا صفوی