ساخت و ساز ناب ترکیبی از تحقیقات عملیاتی و توسعه کاربردی در طراحی و ساخت با اقتباس از اصول و شیوه‌های ناب برای فرایند طراحی و ساخت است. برخلاف تولید، ساخت یک فرایند تولیدِ مبتنی بر پروژه است. ساخت و ساز ناب علاقه‌مند به پیگیری جامع و هم‌تراز و بهبود مستمر و هم‌زمان در همه ابعاد سازه و محیط زیست است: طراحی، ساخت و ساز، فعال‌سازی، تعمیر و نگهداری، نجات و بازیافت (عبدالحمید ۲۰۰۷، عبدالحمید و همکاران ۲۰۰۸). این رویکرد در تلاش برای مدیریت و بهبود فرایند ساخت و ساز با حداقل هزینه و حداکثر ارزش با در نظر گرفتن نیازهای مشتری است.

اصطلاح ساخت و ساز ناب (Lean construction) توسط گروه بین‌المللی برای ساخت و ساز ناب در اولین جلسه این گروه در سال ۱۹۹۳ ابداع شد (گلیسون و همکاران، ۲۰۰۷). ساخت و ساز در Lean construction به کل صنعت اشاره دارد و نه به فاز زمانی که ساخت و ساز اتفاق می‌افتد. بنابراین، ساخت و ساز ناب برای صاحبان، معماران، طراحان، مهندسین، سازندگان، تامین‌کنندگان و کاربران است.

ساخت و ساز ناب راهی برای طراحی سیستم‌های تولید به منظور تولید حداقل زباله، زمان و تلاش برای تولید حداکثر مقدار ممکن ارزش است (Koskela و همکاران، ۲۰۰۲). طراحی یک سیستم تولید برای دستیابی به اهداف اعلام شده از طریق همکاری همه شرکت‌کنندگان (مالک، A/E، پیمانکاران، مدیران تسهیلات، کاربر نهایی) در مراحل اولیه پروژه امکان‌پذیر است. ساخت و ساز ناب اهداف مورد نظر برای رسیدن به این موارد را به رسمیت می‌شناسد. اساسا، ساخت و ساز ناب به تضمین مزایای مفهوم Master Builder کمک می‌کند (عبدالحمید و همکاران، ۲۰۰۸).

ساخت و ساز ناب را را می‌توان راهی شبیه به مزواقتصاد دانست. ساخت و ساز ناب بر اساس مدیریت پروژه و بر اساس اصولی دانست که مدیریت تولید را مدیریت می‌کند. ساخت و ساز ناب به رسمیت می‌شناسد این موضوع را که هرگونه اجرای موفقیت‌آمیز پروژه به ناچار تعامل بین مدیریت پروژه و تولید را شامل می‌شود (عبدالحمید، ۲۰۰۷).

 ساخت و ساز ناب مکمل روش‌های مدیریت ساخت و ساز سنتی است (عبدالحمید، ۲۰۰۷). ۱. دو بعد مهم و بحرانی برای تحویل یک پروژه موفقیت‌آمیز در نظر گرفتن مواد و جریان اطلاعات و تولید ارزش در سیستم تولید؛ و ۲. پروژه‌های متفاوت و مدیریت تولید (برنامه‌ریزی، اجرا،کنترل) نمونه‌ها است.

منبع: Wikipedia