تهویه مطبوع یا هوارسانی دلپذیر یا هوایش دلپذیر شاخه‌ای از مهندسی مکانیک است. وظیفه آن تأمین شرایطی است که موجب رفاه انسان شود و برای نگهداری محصول یا فرایند خاصی مورد نیاز باشد.

تهویه مطبوع به سیستمی گفته می‌شود که بتواند سه فاکتور، رطوبت ،دما و سرعت جریان هوا را کنترل کند. به صورت کلی تمام سیستم‌های تهویه مطبوع بر یک سیال استوارند که گرما و سرما را به محل مورد نظر منتقل می‌کنند.

بر اساس نوع سیال می‌توان سیستم‌های تهویه مطبوع را به سه دسته ۱- سیستم تهویه مطبوع تمام هوا ۲-سیستم‌های آب و هوا – آب ۳-سیستم تهویه مطبوع تمام آب تقسیم کرد.

عملکردهای تهویه مطبوع در ساختمان عبارتند از:

• خنک سازی مصالح درون ساختمان
• تأمین هوای تازه و قابل تنفس
• تأمین آسایش فیزیکی بدن انسان (تبخیر عرق روی پوست انسان توسط جریان هوا، از افزایش دمای داخلی بدن و ایجاد شرایط آزاردهنده جلوگیری به عمل می‌آورد.)

سرعت و مقدار هوای جا به جا شده در تهویه ساختمان در درجه اول به عوامل اقلیمی منطقه بستگی دارد. هرچه هوا گرم تر باشد به جا به جایی هوا با سرعت بیشتری نیاز داریم. البته یک نکته حائز اهمیت نیز وجود دارد: افزایش سرعت حرکت هوا در دمای بالای ۳۵ درجه سانتی گراد تأثیر معکوسی بر دمای بدن انسان گذاشته و سبب بالا رفتن دمای داخلی بدن فرد نسبت به دمای محیط می‌گردد.

تهویه طبیعی

به طور کلی ایجاد تهویه طبیعی در ساختمان، به اختلاف فشار هوای میان سطوح خارجی و داخلی بنا بستگی دارد. تهویه هوا، علاوه بر ایجاد شرایط آسایش و بالا بردن سطح بهداشت محیط داخلی ساختمان، موجبات صرفه‌جویی در مصرف انرژی را فراهم می‌آورد. تأثیرات تهویه طبیعی در ساختمان به طور کلی به دو دسته تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم، تقسیم می‌شوند.

• تأثیر مستقیم

تأثیر بر دمای محیط و تعیین میزان رطوبت سطوح داخلی ساختمان

• تأثیر غیرمستقیم

تأمین بهداشت و سلامت افراد ساکن، از طریق ایجاد کوران و تعویض هوای آلوده و گرم درون ساختمان.

عوامل موثر اقلیمی در ایجاد کوران هوای درون ساختمان

•  اختلاف دمای محیط داخلی و خارجی ساختمان
• وزش باد (حرکت یا جا به جایی هوا)

وزش باد نقش موثرتری در تأمین تهویه هوا، در مقایسه با اختلاف دمای دو محیط دارد، زیرا اغلب اختلاف دمای دو محیط بیرونی و درونی ساختمان مقداری ناچیز می‌باشد که تأثیر چندانی بر جا به جایی هوا ندارد.

باد در اثر برخورد به ساختمان دو منطقه فشاری ایجاد می‌کند. سطوحی که در مقابل وزش مستقیم باد قرار می‌گیرند، در معرض فشار و سطوح پشت به باد (سطوحی که در جبهه مخالف جهت وزش باد قرار دارند) در معرض مکش قرار می‌گیرند.

سطوح مسطح ساختمان (بام) همواره در معرض نیروی مکش باد قرار دارند.

علاوه بر خصوصیات اقلیمی منطقه، عوامل دیگری نیز در تعیین حد مطلوب میزان تهویه هوا موثرند. این عوامل عبارتند از:

• تعداد افراد حاضر در محیط
• نوع فعالیتی که در محیط صورت می‌گیرد.
• نوع مصالح به کار رفته در جداره‌های داخلی و خارجی بنا
• کاربرد یا عدم کاربرد عایق حرارتی
• تعداد و مساحت سطح بازشوها
• استفاده یا عدم استفاده از سایبان
• استفاده از بادشکن طبیعی یا مصنوعی

+ منبع