شاید بتوان گفت یک رکن اساسی تمام مطالعات جامع حمل و نقل اطلاعات مبدا- مقصد آن است. پس از تعیین ناحیه‌ها و شماره‌گذاری آن، لازم است با گروه‌های مختلف مردم در نواحی مختلف تماس گرفته و اطلاعات سفر آن‌ها جمع‌آوری شود.

هدف از جمع‌آوری اطلاعات، علاوه بر توصیف وضع موجود ساخت مدل‌هایی است که با استفاده از آن‌ها بتوان تقاضای سفر را در سال افق پیش‌بینی نمود.

بخش آمار‌گیری مبدا-مقصد در واقع پر هزینه‌ترین بخش مطالعات حمل و نقل است. تهیه ماتریس مبداء- مقصد (Origin-Destination Matrix) که عنصر اصلی در مطالعات حمل و نقل می‌باشد، نفس‌گیرترین و دشوارترین بخش مطالعات است و هزینه زیادی طلب می‌کند.

بدیهی است که تماس با تک تک افراد یا خانوار منطقه و جمع‌آوری اطلاعات سفر آن‌ها اگر غیر ممکن نباشد، اقتصادی و توجیه‌پذیر نیست. چنانچه بخواهیم مجموعه کاملی از مدل‌های تولید سفر، توزیع سفر و انتخاب وسیله نقلیه بسازیم، آمار گیری مبدا – مقصد بایستی شامل اطلاعات اقتصادی- اجتماعی خانوار نظیر اندازه‌ی خانوار، ساختار خانوار، سن و جنسیت اعضای خانواده، تعداد وسیله نقلیه و درآمد و همچنین اطلاعات سفر‌ها باشد.

به این ترتیب که اطلاعات سفر‌های یک روز افراد خانوار به تفکیک پرسیده شود، که در یک روز مشخص چه سفر‌هایی انجام داده‌اند، اطلاعات سفر باید شامل مبدا و مقصد، وسیله‌ی سفر، زمان سفر و در مواردی هدف سفر باشد و مسیر سفر معمولا از افراد پرسیده نمی‌شود. بلکه مسیر مورد استفاده را تحلیل‌گر از طریق مدل‌های تعادل در شبکه تعیین می‌کند.

برای جمع‌آوری این اطلاعات باید نمونه‌گیری صورت گیرد زیرا جمع‌آوری اطلاعات از تک تک خانوارها عملی نیست.

صحت هر مطالعه حمل و نقل به اعتبار آمار‌گیری آن وابسته است. اعتبار آمارگیری نیز به شدت تابع نمونه‌گیری انجام شده است. نمونه‌گیری‌های نادرست ممکن است خطا و اریب (تمایل) قابل توجهی را موجب شده و منجر به ارائه نتایج  پیش‌بینی‌های غیرواقعی و گمراه‌کننده شود.

در نمونه‌گیری همواره دو مسئله مهم است:

• چگونه نمونه‌ای انتخاب کنیم که نماینده جمعیت مورد مطالعه باشد.
• چگونه نتایج معتبیر را از نمونه‌ای که شرط فوق را دارد استخراج کرده و به جمعیت تعمیم دهیم.

عمده روش‌های نمونه‌گیری به قرار زیر است:

• نمونه‌گیری تصادفی ساده
• نمونه‌گیری تصادفی طبقه بندی شده

در بحث نمونه‌گیری با دو اصطلاح بر خورد می‌کنیم:

• خطای نمونه‌گیری
• تمایل نمونه‌گیری

این دو منشا خطا هستند که ممکن است در جریان یک نمونه‌گیری پیش آید. خطای نمونه‌گیری ناشی از آن است که ما با نمونه کار می‌کنیم و نه کل جمعیت و تابعی از اندازه نمونه و تغییرات ذاتی پارامتر تحت برسی است.

اما تمایل نمونه در نتیجه عواملی چون انتخاب روش نادرست نمونه‌گیری یا روش جمع‌آوری داده‌ها و ... به وجود می‌آید.

 مرجع: برنامه ریزی حمل و نقل و مهندسی ترافیک، مولفین: میلاد حقانی، زهرا شاه‌حسینی