قیر ماده‌ای است چسبنده، به رنگ سیاه مایل به قهوه‌ای که از شمار بسیاری هیدروکربن‌های آلی با ترکیبات پیچیده شیمیایی ساخته می‌شود.

قیر در دمای محیط تقریبا جامد- نیمه جامد است و بر اثر حرارت روان می شود.

قیر در روغن‌های معدنی و حلال‌هایی مانند سولفید کربن و تتراکلرید کربن حل می‌شود.

انواع قیر

۱- قیر طبیعی: ماده سیاهی است حاصل تبخیر طبیعی و تدریجی مواد فرار نفت خام موجود در اعماق  زمین.

۲- قیر نفتی: قیر نفتی را از پالایش نفت خام به دست می‌آورند و با توجه به چگونگی کاربرد آن در صنایع مختلف، انواع متفاوتی دارد:

• قیرهای جامد: این قیر آخرین فرآورده‌ای است که از تقطیر نفت خام فراهم و بر حسب درجات نفوذ مختلف تولید می‌شود.
• قیرهای دمیده: حساسیت این قیرها نسبت به دما کمتر است و از آن‌ها بیشتر برای پر کردن ترک‌های روسازی بتنی و درزها استفاده می‌شود.
• قیرهای محلول: قیرهای خالص جاد  یا نیمه جامد است و مصرف آن جز به روش حرارت دادن که موجب کاهش کندروانی قیر می‌شود، امکان‌پذیر نیست. در راهسازی برای اندودهای سطحی، اندودهای نفوذی، آسفالت سطحی، آسفالت سرد کارخانه‌ای یا مخلوط در محل، درزگیری ترک‌های آسفالتی و دیگر عملیات ترمیمی به مصرف می‌رسد که خود بر اساس سرعت گیرش، تصعید مواد فرار و نوع حلال‌ها به سه گروه زیر تقسیم می‌شود:

                ۱. قیرهای زودگیر یا RC

                ۲. قیرهای کندگیر یا MC

                ۳. قیرهای دیرگیر یا SC

                ۴. قیر امولسیون

کاربردهای مهم قیر

• نفوذناپذیری در برابر آب
• چسبندگی

مشخصات قیر

۱- درجه نفوذ: آزمایش درجه نفوذ برای تعیین سختی قیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این آزمایش از یک سوزن استاندارد تحت اثر بار ۱۰۰ گرمی در مدت ۵ ثانیه به داخل قیر در دمای ۲۵ درجه نفوذ می‌کند. مقدار نفوذ برحسب دهم میلی‌متر درجه نفوذ نامیده می‌شود. هر چه درجه نفوذ کم‌تر باشد قیر سخت‌تر است.

۲- گرانروی: هر چه کند روانی قیر بیشتر باشد خواص جامد بیشتری از خود نشان می‌دهد. واضح است در دماهای بالاتر کند روانی کمتر است. این مشخصه قیر با دستگاه سی بولت فیورل یا به روش کینماتیکی اندازه‌گیری می‌شود.

۳- درجه اشتعال: درجه اشتعال دمایی است که اگر قیر به آن دما برسد، گازهای متصاعد از آن با نزدیک شدن شعله، مشتعل می‌شوند و در سطح آن شعله به وجود می‌آید. حداکثر دمایی که می‌توان قیر را در کارگاه گرم کرد به درجه اشتعال محدود است.

۴- افت وزنی: افت وزنی قیر در دمای بالا، در اثر تبخیر قسمتی از روغن‌ها و ترکیبات نفتی آن است. این مشخصه نیز از خواص مهم قیر است. افت وزنی قیر در اُوِن در دمای ۱۶۳ درجه سانتی گراد و در مدت ۵ ساعت (شرایط تقریبی پخت آسفالت) اندازه‌گیری می‌شود.

۵- شکل پذیری یا انگمی: اگر نمونه‌ای از قیر با سطح مقطع ۱ سانتی‌متر مربع را با سرعت ۵ سانتی‌متر/دقیقه بکشیم، مقدار افزایش طول نمونه را قبل از پاره شدن خاصیت آن کمی قیر گویند.

۶- درجه خلوص: می‌دانیم حلال قیر تترا کلرور کربن و سولفور کربن است. بنابراین اگر نمونه‌ای از قیر را در هر یک از این مواد حل کنیم، ناخالصی‌های آن باقی می‌ماند و از آن جا درجه‌ی خلوص قیر را می‌توانیم تعیین کنیم. درجه خلوص عبارت است از: (وزن نمونه قیر) ÷

۷- درجه نرمی: درجه نرمی دمایی است که با رسیدن قیر به آن دما، قیر از حالت جامد به حالت روان در می‌آید. هرچه درجه نرمی قیر بیشتر باشد، حساسیت کمتری نسبت به تغییرات دما دارد. درجه نرمی قیرهای معمولی حدود ۶۰ تا ۷۰ است.

 منبع: کتاب مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان، مصالح و فرآورده‌های ساختمانی (لینک خرید کتاب)