با توسعه روز افزون مناطق شهري و از بين رفتن اراضي كشاورزي مناطق غيرقابل نفوذ توسعه‌يافته، كه اين حالت موجب افزايش حجم و ارتفاع رواناب ناشي از بارش در حوضه‌هاي شهري مي‌گردد.

رواناب سطحی ایجاد شده توسط باران در فضای شهری، رواناب شهری نامیده می‌شود. این رواناب، دلیل اصلی سیلاب و آلودگی در مناطق شهری در سطح دنیا بوده است.

سطوح نفوذ ناپذیر (جاده‌ها، پارکینگ‌ها و پیاده‌رو‌ها) در توسعه فضای شهری ساخته می‌شوند؛ در اثر سیلاب‌های شهری و دیگر بارش‌ها، آلودگی‌های موجود بر روی این سطوح (که از مصالحی از جنس آسفالت و بتن ساخته شده‌اند)، از طریق سیلاب شهری ایجاد شده به جای اینکه در خاک نفوذ نماید، وارد زهکش‌های جمع‌آوری سیلاب می‌شوند. این امر، یکی از علت‌های کاهش تراز آبهای زیرزمینی شده است؛ زیرا در سیلابها، آبی که در سطح می‌ماند افزایش یافته، درنتیجه، آبی که به آبهای زیرزمینی تغذیه می‌شود، کاهش می‌یابد. اغلب سیستم‌های جمع‌آوری رواناب شهری، آب جمع‌آوری شده را به رودها و رودخانه‌ها تخلیه می‌شوند.

در صورت عدم تخليه (زهكشي) مناسب رواناب ناشي از بارش‌هاي شهري امكان بروز سيلاب در سطح شهر افزايش مي‌يابد. به دليل اثرات مخرب ناشي از سيلاب در حوضه‌هاي شهري چگونگي انتقال، مديريت و تخليه رواناب هاي ايجاد شده در سطح شهر مورد توجه محققين و سازمان‌هاي مربوطه از جمله شهرداري‌ها قرار گرفته است.

كيفيت رواناب در حوضه‌‌هاي شهري بدليل آلودگي‌هاي ناشي از وسايل نقليه موتوري، ساختمان سازي، كودهاي شيميايي مربوط به فضاهاي سبز و ... بسيار نامناسب مي‌باشد. براي كاهش اثرات ناشي از كيفيت و كميت رواناب در حوضه هاي شهري، سازه هاي متعددي بكار گرفته مي شود.

 نوع، اندازه و چگونگي اين سازه‌ها به تناسب، اندازه و شدت رواناب و همچنين ميزان آلودگي تجمع يافته در اين مناطق بستگي دارد.

مسيل‌ها يكي از مهمترين سازه‌ها در جمع آوري، تخليه و انتقال رواناب‌هاي موجود در سطح شهر مي‌باشند. از آنجا كه جريان در مسيل‌ها از نوع غيرماندگار بوده و با گذشت زمان و همچنين در طول مسيل بر حسب محل‌هاي ورود رواناب، پارامترهاي هيدروليكي جريان تغيير مي‌نمايند. بنابراين هيدروليك حاكم بر جريان در مسيل ها بسيار پيچيده بوده و بمنظور حل معادلات و تعيين پارامترهاي هيدروليكي از جمله زمان حركت امواج، ناچار به استفاده از مدل هاي هيدروديناميك مي‌باشيم.

کنترل رواناب شهری

یک روش موثر برای کنترل رواناب شهری، کاهش سرعت و جریان سیلاب ایجاد شده و همچنین کاهش آلودگی آن می‌باشد.

روش‌ها و سیستم‌های مختلفی برای کاهش اثرات نامناسب رواناب شهری وجود دارد؛ برخی از این روشها که در آمریکا تحت عنوان روش‌های بهینه مدیریت سیلاب (BMPs) نامیده می‌شود، بر مقدار سیلاب تمرکز می‌نمایند، درحالیکه، برخی دیگر، تکیه بر کیفیت جریان دارند و تعدادی هم بر هر دو موضوع توجه می‌نمایند.

روش های جلوگیری از آلودگی تحت عناوینی چون توسعه با حداقل تاثیر (low impact development (LID)) یا تکنیک‌های فراسازه‌ای سبز (green infrastructure techniques) در غالب سیستم‌های زهکش پایدار در انگلستان، طراحی شهری حساس به آب (Water-Sensitive Urban Design (WSUD)) در استرالیا و خاورمیانه با انجام اقداماتی چون، بام‌های سبز، کنترل ترکیبات شیمیایی سوخت اتومبیل‌ها و کودهای شیمیایی دنبال می‌شود. همچنین سیستم‌های کاهش رواناب (Runoff mitigation systems) شامل اقداماتی چون حوضچه‌های نفوذ ((infiltration basins، سیستم‌های نگهدارنده‌ی طبیعی (bioretention systems)،  ساخت وتلند‌ها ( تالاب‌های مصنوعی)،  حوضچه های نگهدارنده و سایر ابزار مشابه می‌باشد.

فراهم نمودن راهکار‌های موثر سیلاب شهری در اغلب موارد نیاز مند برنامه‌ریزی‌های دقیق است که با توجه به نیازها که در جوامع مختلف متفاوت هستند، درنظر گرفته می‌شوند. فاکتورهایی چون دمای متوسط شهری، ارتفاع بارش، موقعیت جغرافیایی، آلودگی‌های جوی منطقه در انتخاب راهکار های موثر تاثیر گذار هستند. عوامل انسانی چون؛ میزان توسعه شهری، آمایش سرزمین (کاربری‌های سرزمینی)، مصالح ساخت و ساز مورد استفاده (به ویژه در سطوح) در اکثر مواقع آیتم‌های موثری هستند.

ترجمه اختصاصی 808

+ منبع