مقاله تحلیلی: برنامه‌ ریزی ساخت و مدیریت رواناب

مدیریت آب‌های روان یکی از ابتدایی‌ترین ملاحظات در برنامه‌ریزی ساخت یک ساختمان جدید یا گسترش یک ساختمان موجود است.

در ارزیابی محل ساخت یک پروژه جدید یا پروژه گسترش یک ساختمان، چند عامل مهم وجود دارد. این عوامل شامل اثرات زیست‌محیطی، ضوابط برنامه‌ریزی و منطقه بندی فدرال، استان، شهرستان و محله، در دسترس بودن و مناسب بودن تجهیزات و ورود و خروج به محل است.

درحالی‌که عوامل فوق بیشترین اهمیت را دارند اما اغلب توجه کمی به عوامل مهمی همچون دانه‌بندی، زهکشی و مدیریت آب‌ها در حین برنامه‌ریزی، ارزیابی و تصمیم‌گیری اولیه معطوف می‌شود.

مشخصات محل مانند تخلخل خاک و تراز سفره آب زیرزمینی برای تصمیم‌گیری در مورد روش مدیریت آب‌های حیاتی هستند.

عدم توجه به این عوامل کلیدی در مراحل برنامه‌ریزی و ارزیابی ممکن است به افزایش هزینه در طول ساخت‌وساز – یا مشکلاتی در نگهداری محل و تجهیزات در درازمدت – منجر شود. توجه داشته باشید که هدف اصلی از دانه‌بندی، زهکشی و مدیریت سیلاب حفاظت از ملک و زیرساخت با هدایت جریان آب‌های روان خارج و داخل محل ساخت است. عدم توانایی در برآورده کردن این هدف ممکن است به فرسایش، سیلاب و ورود رطوبت به تجهیزات منجر شود.

اولین گام در اغلب ارزیابی‌های محل عموماً تهیه یک طرح اولیه است که در آن طراح به این سؤال‌ها پاسخ خواهد داد: چگونه می‌توانیم بیشترین مقدار نفوذناپذیری را برای ساختمان‌ها، راه‌ها، پارکینگ‌ها و سنگ‌فرش‌ها با در نظر داشتن مقررات منطقه بندی لحاظ کنیم؟ چگونه رواناب را از ساختمان‌ها و سطوح روسازی شده هدایت کنیم؟ چگونه رواناب را مدیریت کنیم؟

اولین گام برای پاسخ به این سؤالات ارزیابی خاک محل است. ارزیابی خاک (علاوه بر داده‌های ارائه‌شده برای طراحی نهایی سیستم‌های پی) داده‌های مهمی مانند تخلخل خاک و تراز سفره آب زیرزمینی را برای مدیریت سیلاب فراهم می‌کند. این داده‌ها به طراح امکان تعیین نوع ابزارهای ذخیره‌ساز مناسب (حبس یا نفوذ) و در نتیجه سطحی که برای سیستم‌های مدیریت سیلاب لازم است را می‌دهد. از ابزارهای انباشته کردن برای محدود کردن رواناب در سطحی هم‌تراز یا پایین‌تر از رواناب اولیه استفاده می‌شود (سطوح نفوذناپذیر جدید باعث افزایش رواناب می‌شوند).

حوضچه‌های حبس: تر و خشک

دو نوع اصلی حوضچه حبس وجود دارد: تر و خشک. حوضچه حبس خشک یک حوضچه توخالی خشک با یک لوله خروجی یا سوراخ در پایین حوضچه است. زیر حوضچه حبس خشک باید بالاتر از سطح سفره آب زیرزمینی باشد. ساخت این حوضچه‌ها معمولاً ارزان‌تر اما سطح زیادی برای اجرای آن‌ها نیاز است.

حوضچه حبس تر یک گودال کم‌عمق است که یک محل دائمی برای انباشت آب با استفاده از یک سازه که خروجی آن در ارتفاع قرار دارد، محسوب می‌شود. سطح زیرین حوضچه حبس تر باید پایین‌تر از تراز آب زیرزمینی باشد. این حوضچه‌ها معمولاً گران‌تر از حوضچه‌های خشک هستند اما ظاهر زیباتری دارند و نگهداری آن‌ها هم راحت‌تر است. این حوضچه‌ها تقریباً به همان مقدار حوضچه‌های خشک به زمین نیاز دارند.

حوضچه‌های نفوذ هم حوضچه‌های کم‌عمق در خاک‌های نفوذپذیر هستند که رواناب سیلابی را از طریق نفوذ، انباشته می‌کنند. این حوضچه‌ها به‌شدت به مشخصات خاک بستگی داشته و نیازمند خاک متخلخل برای نفوذ سیلاب هستند. زیر این حوضچه‌ها باید بالاتر از سطح سفره آب‌های زیرزمینی باشد. یک مزیت اصلی حوضچه‌های نفوذ این است که می‌توان آن‌ها را زیرزمین ساخت و استفاده بهینه‌ای از زمین باارزش کرد. حوضچه‌های نفوذ، چه در سطح زمین و چه در زیرزمین، معمولاً نگهداری گران‌تری نسبت به حوضچه‌های حبس دارند؛ زیرا باید به‌صورت منظم رسوبات آن تمیز شده تا امکان نفوذ مناسب در خاک فراهم شود.

وقتی اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری در مورد نوع حوضچه جمع‌آوری شد، گام بعدی تعیین نحوه هدایت مؤثر رواناب به حوضچه‌ها است. این گام به ارزیابی توپوگرافی محل نیاز دارد. یک اصل فیزیکی ساده می‌گوید آب به دلیل جاذبه به پایین‌دست حرکت می‌کند. سؤال این است: آیا توپوگرافی موجود شیب لازم برای حرکت آب از نقطه A (تجهیزات و زیرساخت‌ها) به سمت نقطه B (حوضچه) را دارد؟

پاسخ ندادن به این سؤال ساده در مراحل ارزیابی یکی از معمول‌ترین دلایل افزایش هزینه در هنگام ساخت‌وساز است. درصورتی‌که شیب لازم وجود نداشته باشد باید خاک‌ریزی گسترده‌ای انجام شود تا رواناب از ساختمان‌ها تخلیه‌شده، از فرسایش رطوبتی جلوگیری شود و از پارکینگ‌ها و دیگر مناطق روسازی شده به سمت حوضچه‌های آبگیر حرکت کرده تا امکان استفاده ایمن از این فضاها در هنگام سیلاب هم وجود داشته باشد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.