ضابطه‌ مند شدن نمای ساختمان خطاست

جلسه شورای سیاست گذاری همایش «نما با محوریت مصالح و جزئیات اجرایی» عصر روز 24 دی ماه با حضور تعدادی از مسئولان در معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران برگزار شد.

در این جلسه محمد سالاری عضو شورای شهر تهران، عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، کاوه حاجی علی اکبری مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، حمید موسوی مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، حامد مانی فر مدیرکل دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان، طاهره نصر رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی کشور ، الهه رادمهر عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی تهران و سعیدظریف مدیرعامل مجتمع رسانه‌ای راه و ساختمان(صما) حضور داشتند.

با احکام کمیته نما، خلاقیت های معمارانه را از دست داده ایم

در همین راستا رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، در این جلسه با قدردانی از رویکرد معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران در توجه به موضوع نما گفت: زمانی باید شهرداری را متقاعد می کردیم که بپذیرد در فرآیند صدور پروانه و تحقق ماموریت های مدیریت شهری از جمله طرح تفصیلی، به موضوعی به نام سیما و منظر و تاثیری که در سبک زندگی جامعه شهری و هویت بخشی شهری دارد، توجه کند.

محمد سالاری افزود: امروز به جایی رسیده ایم که مسئولان معاونت معماری و شهرسازی با مشارکت بقیه بخش ها وارد جزییات اجرایی و مصالح شوند که امروزه مهمترین مشکل تصمیم سازی در کمیته های نما است.

وی با اشاره به اینکه در دوره چهارم شورای شهر، کمیسیون شهرسازی و معماری وجود نداشت، افزود: به این مفهوم که اساسا ماموریت های معماری و شهرسازی مغفول مانده و ماموریت های عمرانی و سخت افزاری غلبه پیدا کرده بودند. حتی زمانی که پیشنهاد تشکیل کمیسیون شهرسازی و معماری را ارائه کردم، گفته شد که ماموریت ها در این حوزه به قدری نیست که نیاز به ایجااد کمیسیون شهرسازی باشد.

سالاری ادامه داد: این در حالی بود که مسایلی نظیر اجرای طرح تفصیلی و طرح جامع شهر تهران با 17 راهبرد، مدیریت حریم، ساماندهی سیمای شهری، اجرای مقررات ملی، افزایش کیفیت ساخت و ساز، تخلفات و بارگذاری ها، هویت بخشی نماهای آشفته و نابهنجار، تشکیل کمیسیون معماری و شهرسازی را ضروری می ساخت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه نماهای شهری تجلی باور عمومی جامعه شهری است، تصریح کرد: در حال حاضر بعضا احکامی در کمیته های نما صادر می شود که سلیقه ای است و مبانی ندارد و این باعث شده که خلاقیت های قبلی معمارانه را از دست بدهیم.

سالاری ادامه داد: هرچند در گذشته نیز آشفتگی های جدی در نما داشتیم و طراحان نما معمار نبودند و شامل افرادی بودند که یاد گرفتند چگونه طراحی کنند و طراحی های آنها صرفا کپی کاری بود و بر اساس تقاضای بازار خرید و فروش مسکن انجام می گرفت، اما کمیته نما نیز موجب شده که بعضی از مهندسان افسرده شوند.

وی با بیان اینکه قرار بود در کمیته نما معماران با کارت شناسایی و پروانه اشتغال به کار شرکت کنند، گفت: اما امروز خروجی کمیته های نما این شده که از خلاقیت های قبلی بی بهره باشیم و مهندسان نمی توانند احکامی را که توسط کمیته نما صادر می شود، قبول کنند و لذا این امر یکی از اشکالات جدی در این بخش است.

سالاری در عین حال قانونی شدن لایحه طراحی، پایش و اجرای نماهای شهری را یک افتخار برای مدیریت شهری پایتخت برشمرد و افزود: این لایحه می تواند الگویی برای سایر کلانشهرها و شهرها شود و در راستای یکی از مهمترین راهبردهای 17 گانه طرح جامع یعنی سیما و منظر شهری بتوانیم این موضوع را به یک دغدغه جدی تبدیل کنیم.

عضو شورای شهر تهران در ادامه با اشاره به ضرورت معرفی الگوهای برتر به جامعه در همایش نما و در مناطق و درنظر گرفتن بسته های تشویقی گفت: مردم باید بدانند که در حوزه شهرسازی صرفا زد و بند و چانه زنی درخصوص میزان عوارض و مسائل مالی غلبه ندارد، بلکه قرار است در این حوزه اتفاقات خوبی نیز بیفتد.

الزامات کمیته نما از جنس دخالت در امور مردمی است

همچنین در این جلسه مدیرکل دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان، گفت: مدت زیادی است که درباره نما صحبت می شود، اما مهم این است که به این صداها و حرف ها توجه کنیم و شهرداری تهران در دوره دکتر حناچی، توجه به این موضوع را در دستور کار قرار داده است.

حامد مانی فر افزود: معماری یا نمایی که امروز از آن صحبت می کنیم؛ همه معماری نیست. اما نشان دهنده بخشی از معماری است که نشان می دهد جامعه چگونه فکر می کند. امروز در این حوزه به نظر سرمایه گذار توجه می شود، اما نگاه سرمایه گذار به سمت مطالبه جامعه است تا براساس این مطالبات، اقدام به ساخت و ساز کند.

وی با بیان اینکه ممکن است در جامعه دچار چندصدایی باشیم، افزود: برای اینکه بیشترین صدا و مخاطب را داشته باشیم، این کار نیازمند استمرار است که باید به طور دائم اتفاق بیفتد و در شهری مثل تهران که با دشواری های بسیاری مواجه است، گروه های مختلف را درگیر کنیم تا نتایج خوبی بگیریم.

مانی فر با تاکید بر اینکه فرهنگ سازی در این زمینه تاثیرات مثبت خود را به دنبال دارد، یادآور شد: مشروط به اینکه مناطق تهران با هم هماهنگ باشند و به دنبال جریان خاصی حرکت کنند. ضمن اینکه کمیته های نما می تواند سدی برای سازندگان باشد و در عین حال که ممکن است منجر به یکسان سازی نماها از سوی سازندگان شود، روند صدور پروانه های ساختمانی را نیز طولانی کند و درنهایت منجر به نارضایتی در سطح شهر شود، اگر الگوها و راهبردهای مشخصی به آنها داده نشده باشد و طی چندین سال ثابت باشد و تغییر نکند.

وی با بیان اینکه این قبیل اقدامات از جنس دخالت در امور مردمی است، تاکید کرد: اگر مردم ملزم باشند که ساختمان خود را طبق خواسته ما بسازند، حتما واکنش هایی را به همراه دارد.

ضابطه‌مند شدن نمای ساختمان خطاست

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، نیز در این نشست گفت: اگر نمای یک ساختمان زشت باشد، می توان آن را تحمل کرد، اما زندگی در ساختمانی که نیازهای زیستی را تامین نکند، بسیار مشکل است.

کاوه حاجی علی اکبری با طرح این سوال که آیا ما به یک فهم مشترکی از معماری خوب رسیده ایم که معماری خوب باید دارای چه ویژگی هایی باشد، ادامه داد: ما برای طراحی نما هزینه صرف می کنیم و تا 30 میلیون تومان کمک هزینه اجرای نما پرداخت می شود. اما همه ساختمان امتیاز متوسط به پایین از بعد نما می گیرند و در یک سال گذشته هیچ تاثیری را در افزایش کیفیت نما نداشته است.

وی با تاکید بر اینکه باید به یک تعریف خوب از معماری پرداخته شود و در این راستا بایدها و نبایدها مورد توجه قرار گیرد، گفت: امروز ما شاخص هایی که بشود بر مبنای آنها یک معماری خوب را سنجید، نداریم و هرکسی از زاویه فهم خود به موضوع می پردازد. تصمیمات و قضاوت ها نیز بر همین اساس صورت می گیرد.

حاجی علی اکبری در ادامه با اشاره به ضرورت تفاوت در طراحی نمای ساختمان ها گفت: در طرهایی که قبلا ارائه می شد، امکان مشاهده تم و روح وجود داشت. در حال حاضر کمیته های نما سلیقه ای کار می کنند و ضابه مند شدن نما خطا است و پیامدهای بعدی را به دنبال دارد.

وی خاطرنشان کرد: امروز در شهر شاهد تک صدایی هستیم؛ در حالی که باید تنوع را به رسمیت بشناسیم و ضابطه مند نباشیم.

ردپای منافع اقتصادی دلالان در بهسازی نما

علاوه بر این، رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی کشور با اشاره به اینکه نیازهای مردم کشور ما متفاوت با نیازهای مردم سایر کشورها است، گفت: نمای ساختمان ها را باید مطابق با نیاز روحی و روانی ساکنان تامین کرد.

طاهره نصر با انتقاد از اینکه در برخی موارد ساختمان هایی با کاربری تجاری به مسکونی اختصاص داده می شود، گفت: باید توجه کرد که آیا مردم می توانند این بسترهایی را که طراحی می شود، بپذیرند.

وی در ادامه همچنین با انتقاد از نورپردازی های عجیب و غریب مغازه ها و فروشگاه ها اظهار داشت: این گونه اقدامات در درازمدت آسیب هایی را به همراه دارد. در نما بحث روانشناسی محیطی و روانشناسی انسانی مطرح است و باید دید که آیا نیازهای ما در طراحی نما پاسخ داده می شود یا خیر.

دلال بازی در کمین بهسازی نما و بافت فرسوده

نصر اضافه کرد: از سوی دیگر باید توجه کنیم که آیا وقتی که سیمای یک ساختمان را بهسازی می کنیم، اخلاقیات را نیز رعایت می کنیم یا صرفا منافع مالی و ملاحظات اقتصادی را در نظر می گیریم. به طور نمونه برخی طراحان در جریان بهسازی نمای یک کوچه، اقدام به استفاده از متریال وارداتی خاصی می کنند؛ تنها به این دلیل که منافع اقتصادی خاصی از سوی واردکنندگان این نوع متریال نصیب آنها می شود.

وی با بیان اینکه در فرآیند به کارگیری این نوع متریال و مصالح، توجهی به اقلیم و روانشناسی آن منطقه نمی شود، تصریح کرد: نتیجه آنکه در جریان چنین رویکردهایی هویت به فراموشی سپرده می شود.

نصر با ابراز نگرانی از اینکه بهسازی و احیای بافت های فرسوده نیز به چنین سرنوشتی دچار شود، ادامه داد: هدف از اجرای بازآفرینی شهری، احیا و بهسازی مناطق ناکارآمد وفرسوده و بازگرداندن اهالی این مناطق به محلات شان است، اما سوال این است که آیا واقعا این اتفاق می افتد.

وی تاکید کرد: متاسفانه در این میان نیز پای دلال بازی به میان آمده و به طور قطع تا چندماه آینده بحث دلال بازی به بافت های فرسوده کشیده می شود.

این مدرس دانشگاه نقش مهندسی فرهنگی و توجه به هویت فرهنگی و مولفه اقلیمی را در حوزه نما حائز اهمیت دانست و اضافه کرد: امروز نما بزکی بر ساختمان است و نمی دانیم که پشت این بزک های زیبا چه اتفاقی در ساختمان ها رخ می دهد و آیا برای کاربری موردنظر مناسب است و یا مناسب نیست.

نصر با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی درخصوص استفاده از مولفه های اقلیمی هر شهر و منطقه بیان کرد: یکی از این مولفه ها نور و دیگری توجه به پایداری اقلیمی ساختمان ها در طراحی نما است. ضمن اینکه تشویق نماهای برتر باید در دستور کار قرار گیرد.

یک الگوی پیشنهادی برای ساخت ساختمان های برتر

همچنین عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی تهران در این نشست پیشنهاد کرد: سازمان نظام مهندسی در کنار شهرداری تهران، آیتم هایی را در مباحث مقررات ملی ساختمان به صورت انتخابی در نظر بگیرد که حتی می تواند شامل یک یا دو آیتم باشد و اجرای آنها با مشوق هایی همراه باشد.

الهه رادمهر در این راستا تشریح کرد: به این صورت که اگر هر سازنده، طراح، مجری و مهندس ناظری که از ابتدای ساخت ساختمان اعلام کند که قصد دارد آیتم های مورد تایید شهرداری و نظام مهندسی را در پروژه خود اجرایی و لحاظ کند، از تشویقاتی برخوردار شود.

وی افزود: به طور مثال در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان که مغفول مانده، هر سال می توانیم یک آیتم تشویقی را برای رعایت در ساخت و سازها اضافه کنیم و به این صورت ضمن فرهنگ سازی، در ارتقای کیفیت ساختمان ها سهیم خواهیم بود. ضمن اینکه در هرمنطقه به اتفاق شهرداری و سازمان نظام مهندسی یک پلاکی را می توان ثبت کرد و امتیازی را برای همه آن افراد دخیل در نظر گرفت.

رادمهر خاطرنشان کرد: به این ترتیب ضمن ترویج مقررات ملی ساختمان، می توانیم شاهد ساخت یک ساختمان برتر باشیم که از ابتدا تا انتها با الگویی که از سوی دو سازمان نظام مهندسی و شهرداری تعریف شده، شکل گرفته و احداث شده است.

تغییر ضوابط ساختمان های بین 6 تا 12 طبقه

مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، نیز دراین جلسه با اشاره به جزییات برگزاری همایش نما در بهمن ماه گفت: امسال اداره کل معماری و ساختمان، مازاد بر آنچه که در سال های قبل دنبال می کند، این است که به طور کیفی تر به موضوع نما بپردازد و همایشی نیز در این راستا برگزار می کند تا ضمن معرفی آثار برگزیده، به دانش افزایی کمک کند.

حمید موسوی ادامه داد: این دانش افزایی از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی و پنل های تخصصی با حضور صنوف ذی نفع در همایش نما صورت می گیرد.

وی در ادامه همچنین ضمن تشریح محورها و اهداف همایش نما، تصریح کرد: این همایش سعی می کند مسیر را به سمتی پیش ببرد که هزینه های نگهداری ازنما به حداقل برسد. ضمن اینکه همایش مذکور به تولید انرژی از محل انرژی های تجدیدپذیر و همچنین نقش نما درجهت بهینه سازی مصرف انرژی و ضرورت های اجرایی نما به منظور رعایت ایمنی می پردازد.

موسوی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تاکنون ضوابط خاسی برای ساختمان های بالاتر از6 طبقه وجود نداشته است، گفت: شاهدیم که ساختمان های تا 12 طبقه براساس ضوابط ساختمان های تا 6 طبقه طراحی می شود و در این راستا پیشنهادات اولیه را احصا کرده ایم تا درصورت تایید، ضوابط ساختمان های بین 6 تا 12 طبقه منحصر به این گروه از ساختمان ها باشد.

منبع