امنیت، ثبات و استقلال؛گام نخست در تعالی نظام‌مهندسی

اگر سازمان نظام‌مهندسی را به‌مثابه یک ارگانیسم به‌هم‌پیوسته تصور کنیم و نقاط قوت و ضعف آن را از این دید مورد تحلیل قرار دهیم می-توان به یک درک نسبتا درستی از این سیستم رسید و ملاحظه نمود چه مقدار از نقاط ضعف و کاستی ها معلول عوامل خارج از سازمان است که به‌عنوان تهدید هم می تواند برای این ارگانیسم عمل کند و چه مقدار ناشی از عملکرد مدیریت و عوامل داخلی است که باید مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد.

آنچه مسلم است انتظار از سازمانی که هفت دوره از مدیریت های سه‌ساله خود را پشت سر می گذارد، این است که دوران اولیه رشد سازمانی و به عبارتی دوران گذار را طی کرده باشد و نه‌تنها به بلوغ نائل گردیده بلکه به دوره تعالی و اثرگذاری بر جامعه خارج از خود رسیده باشد ولی باید دید چرا این اتفاق حاصل نشده است!

بی‌شک برای این‌که هر سازمان دوران تکاملی خود را طی کند الزاماتی دارد و آن به قول اریکسون مراحل هشتگانه رشد است وگر نه همواره همچون فرد نابالغ نیازمند قیم است و در قیم مآبی هرگز امکان ابراز هویت و رشد سازمانی به وجود نخواهد آمد. از طرفی در تجزیه‌وتحلیل نقاط ضعف به عوامل و مناسبات اقتصادی-اجتماعی-سیاسی و فرهنگی بر می خوریم که از عوامل محاطی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان محسوب می شود. از آن جمله است:

• بی برنامگی و تب‌وتاب‌های موسمی ساخت و ساز
• فوج فارغ‌التحصیلان جوان و مقوله بیکاری از طرف دیگر
• عقب‌ماندگی ساخت و ساز از فن آوری های نوین و عمدتا سنتی سازی
• عدم تناسب بین درخواست های سکونتی مردم و برنامه ریزی های دولت و حاکمیت
• عدم وجود طرح های جامع و تفصیلی متناسب با رشد و نیاز جامعه و درصورت وجود، عدم رعایت آنها و اتخاذ تصمیمات کوتاه‌مدت و لحظه ای و بخشی عمل کردن مسئولان و صاحب‌منصبان

که منجر به وضعیت اسف‌بار سوداگرانه ساخت وساز شهری و عدم توجه به محیط‌زیست و ناپایداری آن و نابرابری های اجتماعی و به مفهوم کلی آن، که به طیف وسیعی از رفتارهای خلاف عرف و قانون مردم و صاحب‌منصبان و کارکنان سازمان ها اعم از دولتی و غیردولتی جهت منفعت فردی شده است.

همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده و موجب شده که مهندسان ما بجای این‌که با پدیده ساخت و ساز و مهندسی ساختمان از موضع تکلیف و مسئولیت اجتماعی بنگرند، سازمان را صرفا یک بنگاه اقتصادی می انگارند که فقط مشکلات معیشتی‌شان را از این رهگذر برطرف کنند و لذا دیده می شود که برخی به حداقل شرایط اکتفا می کنند و بعضی قلیل به‌عنوان یک فرصت سوداگری بهره های اقتصادی میلیاردی از آن می برند. که این خود موجب نابرابری و تضاد در داخل سازمان گردیده و بجای توجه به اهداف اصلی و ارزشی سازمان مسائلی همچون ارجاع کار و نظایر آن از مسائل اصلی سازمان می شود.

درصورتی‌که با نگاهی منصفانه به قانون به ظرفیت های فراوانی بر می خوریم که متاسفانه مغفول مانده است.

از طرفی در حوزه منابع انسانی به حضور دانش آموختگان جوان با ظرفیت های فکری و دانش تئوریک و نوآوری های خلاقانه بر می خوریم که متاسفانه نه‌تنها از قوه به فعل در نمی آیند بلکه به دلایل مذکور و به‌ویژه مشکلات معیشتی مقهور مناسبات غیر سازنده می گردند و سازمان این نقاط قوت را از دست داده و این فرصت برای آن به تهدید تبدیل می شود.

با این توصیف درصورتی‌که بدون توجه به معضلات فوق برای مشکلات مدیریت آن نسخه ای پیچیده شود موجب خواهد شد که بجای این‌که این طفل نوپا و معلول، با توان خود و با خوداتکائی به رفع ضعف ها بپردازد و در یک فرایند تکاملی ظرفیت های درونی خود را از قوه به فعل درآورد، خدای ناخواسته دچار عدم اعتمادبه‌نفس و اضمحلال گردد.

اریک اریکسون در نظریه رشد شخصیت به مراحل هشتگانه ای اشاره دارد، که برای سازمان هم می تواند صادق باشد. او معتقد است که اولین گام برای رشد روانی-اجتماعی از دوران طفولیت با اعتمادسازی آغاز می شود و اگر این اعتمادسازی تحقق یابد احساس امنیت ایجاد می شود و سپس به مرحله خودباوریو خودگردانی می رسد که منجر به نوآوری(در مقابل خود کم بینی) می شود و این فرایند به کوشائی و احساس شایستگی (در مقابل تحقیر) و سپس کسب هویت و ثبات شخصیتی (در برابر سر درگمی نقش) و بالاخره به استقلال و باروری می-رسد، و از آنجا که سازمان ها همچون انسان می توانند این فرایند هشتگانه را برای رسیدن به باروری و اثربخشی طی نمایند، به نظر می رسد سازمان نظام‌مهندسی ساختمان بعد از گذشت بیست سال از عمر خود اکنون باید برای هر چه بیشتر اثربخش بودن در جامعه مهندسی به مرحله استقلال و خوداتکائی گام بگذارد؛ و بر ذینفعان و صاحب‌منصبان و متصدیان امر فرض است که با این ارگان به دور از توقعات توتالیتاریستی و قیم مآبی و یا بی تفاوتی با رویکرد علمی و عنایت به این مقوله برخورد نمایند.

پیشنهاد می‌گردد با نگاه درست به نقاط قوت و ضعف و در جهت بر طرف نمودن ضعف‌ها و تلاش در جهت تبدیل تهدیدها به فرصت، نسبت به تحولی قانونی جهت حل معضلات اجتماعی- فرهنگی معماری شهریو نیز بهبود مستمر کسب و کار مهندسین اهتمام ورزیده و با این باور که موانع موجود فرصتی است برای تغییر و اصلاح ، به‌گونه‌ای که در اوج ناملایمات و فساد راه به اصلاح ببریم.

منبع

مطالب مرتبط:

رادیو 808: شماره 71- برج میلاد چگونه ساخته شد؟ (مصاحبه با مجری برج میلاد)