مقاله تحلیلی: اهمیت آب ‌بندی در منازل

عموماً تمدن ملت‌ها بر اساس نوع سازه‌هایی که می‌سازند، قضاوت می‌شود. آب پایه و اساس سازه و در عین حال ویران‌کننده آن است. درنتیجه آب‌بندی ساختمان امر بسیار مهمی است و اخیراً مستلزم توجه بیشتری شده است. اگر به‌موقع مسیر ورودی آب بسته نشود، می‌تواند آسیب قابل‌توجهی به ساختمان وارد نماید. عمر یک ساختمان به استحکام و ثبات آن بستگی دارد و این پایداری تحت تأثیر نفوذ آب قرار می‌گیرد.

اگر ساختمان‌سازی صحیح و بدون عیب اجرا نشود، مردم حق شکایت و اعتراض دارند.

یکی از مشکلات دیرینه و اساسی ساخت سازه‌ای بدون مشکل و جلوگیری از نفوذ رطوبت در ساختمان است. نگرانی همیشگی یک سازنده این است که مطمئن شود رطوبت ناخواسته وارد ساختمان نمی‌شود و دیوارها به دور از هرگونه رطوبت، نشت و تراوش باقی می‌مانند.

مفهوم و تعریف آب‌بندی و یا حفاظت ساختمان‌ها در مقابل واکنش‌های مخرب آب، از جلوگیری از ورود آب و رطوبتی که عملکردی منفی بر ساختمان و سازه‌ها و مصالح استفاده شده در آن دارد نشات می‌گیرد. این تأثیر منفی به طرق مختلف ازجمله ایجاد مشکلات بهداشتی، زوال و خرابی سازه‌ای، خوردگی که همانند سرطان در ساختمان است، آسیب به تأسیسات و غیره نمود پیدا می‌کند. تعمیر ساختمان‌های خسارت‌دیده به دلیل نشت آب و رطوبت می‌تواند بسیار پرهزینه باشد، به‌خصوص ساختمان‌های RCC که تحت تأثیر فرسودگی تدریجی قرار می‌گیرند.

هدف از عایق‌بندی ساختمان، جلوگیری از ورود آب به ساختمان و فراهم کردن زهکش‌ها و خروجی‌هایی برای خروج آب واردشده است. این نکته‌ای است که بسیاری از طراحان ساختمان فراموش می‌کنند.

بهترین و مؤثرترین روش برای آب‌بندی توجه به موارد زیر است:

دقت لازم در حین طراحی ساختمان‌ها
دقت لازم در حین ساخت‌وساز
رعایت تمام اقدامات احتیاطی پس از ساخت‌وساز
نگهداری از ساختمان بر اساس فرآیندهای مهندسی استاندارد

استفاده از مصالح خوب و باکیفیت شرط اولیه است. تجربه ثابت کرده است که مشکلات جزئی مربوط به رطوبت، نفوذ و نشت، به‌گونه‌ای مؤثر با استفاده از مصالحی باکیفیت که توسط صنعتگران باتجربه و ماهر تائید شده و تحت نظارت دقیق قرارگرفته‌اند، قابل‌کنترل و پیشگیری هستند.

با توجه به اینکه آب‌بندی درواقع جلوگیری از عبور آب تحت فشار هیدرواستاتیک است، هدف کاهش فشار هیدرواستاتیک به‌عنوان مؤثرترین راه است. طراحی مطابق با الگوی بارش و ایجاد فشار برابر، بهترین راه برای اطمینان از عدم نفوذ آب است. اقداماتی همچون تعبیه غشاهای درون دیوار مانند عایق، مانع از ورود آب می‌شوند. عمدتاً عایق‌بندی ساختمان بهروش‌های مختلفی انجام می‌شود.

طراحی آب‌بندی ساختمان باهدف جلوگیری از نفوذ آب به ساختمان انجام می‌شود. معمولاً اقدامات گسترده‌ای برای آب‌بندی در زمان ساخت‌وساز ساختمان‌ها انجام می‌شود که کنترل رطوبت را در مرحله ابتدایی فراهم می‌کند. آب‌بندی همچنین ممکن است بعد از اتمام ساخت‌وساز در جهت رفع مشکلات ایجادشده اجرا شود. آب‌بندی ساختمان‌ها به دلایل مختلفی مهم و حساس است

امروزه، مواد شیمیایی صنعت ساخت‌وساز را همانند تمامی صنعت‌های دیگر متحول کرده‌اند. پیشرفت در زمینه مصالح و تکنولوژی¬های آب‌بندی، صنعت مدرن ساخت‌وساز را نه‌تنها از طریق کاربرد آسان بلکه از طریق ماندگاری طولانی‌تر و نگهداری آسان‌تر متحول کرده است. تحقیقات بسیاری در سطح جهان در جهت جلوگیری از نفوذ آب در ساختمان صورت می‌گیرد. تکنولوژی‌ها، محصولات و تکنیک‌های بسیاری در راستای آب‌بندی ساختمان‌ها در حال گسترش هستند.

آب‌بندی ساختمان موضوعی جدی است؛ بنابراین کاربرد هر نوع ماده شیمیایی و اطمینان از آب‌بندی ساختمان هرگز قابل‌قبول نبوده و حتی امروزه که ممکن است مواد شیمیایی معجزه‌آسایی هم اختراع‌شده باشند، مقبول نیست، بنابراین باید بررسی کاملی از یک ساختمان و تأثیر اعضا بر روی آن صورت گیرد.

رایج‌ترین و شایع‌ترین علل نفوذپذیری مصالح متخلخل یا معیوب، درزبندی نادرست اتصالات، ترک در اعضای ساختمان و نقص در ساختمان و ترمیم نادرست سطح است.

انواع مختلفی از رطوبت وجود دارد: یک مورد که از محیط بیرون وارد می‌شود (رطوبت ناشی از باران یا برف، تراوش آب، رطوبت زمین یا آب‌های زیرزمینی)، رطوبت خود ساختمان (دائمی یا ناشی از ساخت‌وساز) و موردی که به‌تدریج در ساختمان ایجاد می‌شود (به دلیل نشت آب یا شیوه بهره‌برداری از ساختمان).

تعمیر خسارات وارده به سازه بتنی همانند تعمیر سازه‌های چوبی هزینه‌های بالایی را می‌طلبد که حتی در برخی موارد از بهای خود سازه هم بیشتر می‌شود. رسیدگی به‌موقع باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود لذا در مورد نشت و نفوذ آب در یک ساختمان باید گفت پیشگیری بهتر از تعمیر است. برای به حداقل رساندن مشکلات ناشی از رطوبت و نفوذ آب بهترین راه، احتیاط در مراحل ابتدایی است.

مصالح مختلفی بسته به تکنولوژی به کار گرفته‌شده وجود دارد. در هند از سیستم آجر کوبا در جهت عایق سازی سطوح مسطح همانند دال RCC، تراس یا شیروانی استفاده می‌شود که سیستم چندان ضعیفی نیست.

لطفاً به خاطر داشته باشید که حتی یک ترک مویی، برای ورود آب به هر سطحی کافی است؛ بنابراین باید با بیشترین توجه ساختمان را تعمیر کرد. کارهایی همانند نصب توری فلزی پنجره و یا چکش‌کاری‌های متناوب برای هر منظوری، نیروی اضافی به ساختمان وارد می‌کند که منجر به تشکیل ترک می‌شود و یا برج‌های موبایل در ساختمان به افزایش مشکلات نشت می‌انجامد. رشد پوشش گیاهی و یا نفوذ ریشه‌ها در یک ساختمان مشکلی جدی است و باید قبل از بحرانی شدن، مشکل را حل کرد. ریشه‌ها به طرق مختلف به ساختمان خسارت وارد می‌کنند. این موارد ازجمله دلایلی هستند که ساختمان را به نابودی می‌کشانند و باید به فکر راه چاره‌ای برای آن‌ها بود.

گاهی آب‌بندی باوجود استفاده از بهترین مصالح ممکن است با مشکل روبرو شود. دلایل مختلفی برای چنین مشکلی وجود دارد، برخی از آن‌ها می‌تواند نقص در طراحی، اشتباه در تشخیص دلیل نشت و استفاده از مصالح نامناسب در تعمیر باشد. کل کار انجام‌شده ممکن است تنها با یک درصد اشتباه تباه شود، این اشتباه می‌تواند از هر نوعی و توسط هر شخصی انجام‌شده باید. اگر نتایج صد در صد رضایت‌بخش نباشند، آب‌بندی با مشکل روبرو خواهد شد.

برای تعمیر ساختمان آسیب‌دیده به دلیل نشت رطوبت، تشخیص درست علت نشت الزامی است. دلایل مختلفی برای نشت آب وجود دارد که کشف این دلایل برای اتخاذ راه چاره و نتیجه الزامی است.

خسارات وارده ناشی از نشت آب محدود به خود ساختمان نیست و شامل افرادی که از ساختمان نیز استفاده می‌کنند هم می‌شود. منشأ بسیاری از بیماری‌ها در دیوارهای ساختمان‌ها است. سازمان بهداشت جهانی پس از مطالعه کامل موارد مختلف گزارشی در این مورد منتشر کرد که بیان می‌کند که نشت آب، بحث سلامت را در پی دارد و تقریباً منشأ 50 بیماری ترسناک است.

نباید فراموش کرد که تعمیر و آب‌بندی یک ساختمان دو روی یک سکه هستند. ظاهر ترک به‌تنهایی بیانگر آن است که وضعیت خوب نیست. نشت آب نیز منجر به ایجاد شکاف می‌شود. در تعمیرات اگر آب‌بندی موردتوجه قرار نگیرد ساختمان عمری طولانی نخواهد داشت و به‌زودی خراب خواهد شد. نیروی جاذبه، تنش سطح و مویینگی موجب حرکت آب در ساختمان می‌شوند، بنابراین شخص باید از فیزیک ساختمان آگاهی داشته باشد.

آب‌بندی ازنظر پایداری یک ساختمان بسیار مهم است، زمانی که ساختمان متحمل خسارت شود دیگر به وضعیت اولیه برنمی‌گردد.

اگر توجه کافی به مصالح و فرایند ساخت‌وساز شود مشکل قابل‌پیشگیری است یا می‌توان آن را به حداقل رساند. پس همه‌چیز باید در راستای حفظ و نگهداری ساختمان انجام شود. تیم ساخت‌وساز باید در مراحل ابتدایی از کیفیت کار اطمینان حاصل کنند.

نظارتی مناسب در جهت مواجه با آب زیرزمینی همانند رواناب ناشی از باراندگی در فصل بارانی نیاز است. اگر در مراحل اولیه توجه کافی نشود، تعمیرات بعدی در جلوگیری از نشت، یک فرایند سخت و سنگین خواهد بود که محتمل هزینه‌های اضافی نیز است.

آب‌بندی در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که به‌درستی انجام شود. عملکرد باید علمی و سیستماتیک باشد. در آب‌بندی میانبری وجود ندارد. تمامی مراحل و استانداردها برای حصول نتایج باید لحاظ شوند. آب‌بندی مناسب، با استفاده از مصالح و تکنیک‌های مختلف ایجاد می‌شود.

اگر آب‌بندی به‌موقع انجام نشود، مشکل بحرانی‌تر می‌شود. آب‌بندی باید سیستماتیک باشد و با استفاده از مصالح مناسب انجام شود که در این صورت نتایج فوق‌العاده‌ای حاصل می‌گردد.

آب‌بندی یک ساختمان امر مهمی است، ممکن است گران به نظر آید اما این‌گونه نیست. در حقیقت در هزینه‌های زیادی که ممکن است به دلایل مختلف بعداً صرف شود صرفه‌جویی می‌گردد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.