مقاله تحلیلی: ۸ فاکتور مهم در تأمین ایمنی سازه ‌ها در برابر آتش

 ایمنی در برابر آتش یکی از مهم‌ترین ملاحظات در طراحی سازه‌ها است که امروزه به یک بخش ضروری در پروژه‌های ساخت‌وساز تبدیل شده است.

ممکن است آتش‌سوزی به‌طور ناگهانی رخ دهد و نه‌تنها موجب آسیب دیدن ساختمان که موجب به خطر انداختن جان افراد داخل آن هم ‌شود. بااین‌وجود مهندسان و معماران توانسته‌اند با توجه به آگاهی روزافزون در خصوص ایمنی در برابر آتش، روش‌هایی را برای تضمین حداکثر ایمنی ممکن در صورت وقوع آتش‌سوزی اتخاذ کنند.

در این مقاله در مورد برخی از ملاحظات مهم طراحی در بحث ایمنی در برابر آتش صحبت می‌کنیم.

رویکرد کلی ایمنی در برابر آتش

طبیعتاً اولین قدم در ساخت سازه‌های مقاوم در برابر حریق، استفاده حداکثری از مصالح غیرقابل‌احتراق است. یک ساختمان مجموعه‌ای از المان‌های مختلف است. برای اینکه یک ساختمان بتواند در برابر آتش مقاومت کند لازم است که این المان‌ها تحت تأثیر آتش‌سوزی قرار نگیرند.

۱- دیوارهای باربر

دیوارهای باربر یک بخش جدایی‌ناپذیر از هر ساختمان هستند. این دیوارها بارهای عمودی را از دال‌ها و تیرها به دیگر المان‌ها نهایتاً به فونداسیون منتقل می‌کنند؛ بنابراین این دیوارها باید ضخامت لازم را داشته باشند تا بتوانند در برابر اثرات ناشی از آتش‌سوزی مقاومت کنند. مقطع این دیوارها باید ضخیم باشد تا در مدت‌زمان طولانی به‌عنوان مانع آتش عمل کنند. ضخامت لازم را می‌توان با توجه به آیین‌نامه‌های موردنظر تعیین کرد.

۲- کف سازی

ازآنجایی‌که کف باید یکی از بخش‌های مقاوم در برابر آتش در هر ساختمانی باشد، معمولاً کف سازی با مصالحی همچون آجر، سنگ، کاشی و غیره انجام می‌شود. بااین‌حال اگر استفاده از چنین مصالحی امکان‌پذیر نباشد، باید از کف‌پوش‌های چوبی یا گزینه‌های دیگر که البته اشتعال‌پذیر هم هستند، استفاده شود.

در مواردی که از مصالح چوبی در کف سازی استفاده می‌شود لازم است که ضخامت تیرچه‌ها بیشتر لحاظ شود. علاوه بر این لازم است که این تیرچه‌ها در فواصل بیشتری از قرار بگیرند. علاوه بر این می‌توان از مصالحی همچون کاشی‌های سرامیکی در کف سازی استفاده کرد که مثل یک عایق در برابر آتش عمل می‌کنند.

۳- سازه‌های قابی

سازه‌های قابی به دودسته سازه‌های فولادی و بتنی تقسیم می‌شوند. سازه‌های فولادی عموماً موقع آتش‌سوزی دچار پیچ‌خوردگی می‌شوند؛ بنابراین در سازه‌های فولادی معمولاً از روکش‌های/ پوشش‌های محافظ مانند گچ استفاده می‌شود. ممکن است از آجر، بتن یا کاشی هم با حداقل ۱۰ سانتی‌متر ضخامت استفاده شود.

در سازه‌های بتنی، المان‌های قاب یعنی تیرها و ستون‌ها باید کاور مناسبی داشته باشند تا از عملکرد مناسب آن‌ها موقع آتش‌سوزی اطمینان حاصل شود. این کاور باید حداقل ۵ سانتی‌متر باشد.

۴- پارتیشن‌ها

معمولاً برای ساخت دیوارهای پارتیشن مقاوم در برابر آتش از بلوک‌های بتنی، آجرهای بتنی، آزبست یا بلوک‌های بتنی توخالی استفاده می‌شود. در مواردی که از چوب به‌عنوان مصالح سات این دیوارها استفاده شود لازم است که روی آن‌ها با پلاستر یا توفال های فلزی پوشانده شود.

۵- سقف سازی

به‌منظور تأمین مقاومت سقف در برابر آتش معمولاً از مصالح همچون پلاستر، توفال های فلزی و ورق‌های آزبست استفاده می‌شود.

۶- درها

درها و پنجره‌ها از راه‌های خروج اضطراری در آتش‌سوزی هستند؛ بنابراین اطمینان از یکپارچگی آن‌ها در هنگام ساخت‌وساز بسیار مهم است. باید در این قسمت‌ها از پنل های شیشه‌ای تقویت‌شده استفاده کرد که مقاومت به‌مراتب بالاتری در برابر آتش نسبت به پنل های شیشه‌ای معمولی دارند. استفاده از قاب‌های فلزی یکی از اقدامات ممکن در جهت تأمین ایمنی درها در برابر آتش‌سوزی محسوب می‌شود.

۷- پله‌ها

 برای ساختمان‌های یک طبقه یا دو طبقه درها و پنجره‌ها راه خروج اضطراری مناسبی در هنگام آتش‌سوزی هستند اما در ساختمان‌های چندطبقه موقعیت دستگاه پله بسیار مهم است. در این ساختمان‌ها باید دستگاه پله به نحوی طراحی شود که دسترسی به آن از هر نقطه ممکن باشد. 

توصیه می‌شود که در ساخت دستگاه پله از بتن مسلح استفاده شود. برای تأمین ایمنی بیشتر می‌توان دورتادور دستگاه پله، دیوارهای محصورکننده که از مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته شده‌اند، در نظر گرفت.

۸- بام

یک بام تخت به لحاظ مقاومت در برابر آتش بهتر از دیگر انواع بام‌ها است. دلیل این است که آتش در ساختمان‌هایی با بام‌های شیب‌دار سریع‌تر گسترش می‌یابد. درصورتی‌که نیاز باشد بام به‌صورت شیب‌دار طراحی و ساخته شود، باید از مصالح مقاوم در برابر آتش یا روکش‌های محافظ آتش استفاده کرد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.