یکی از مهم ترین کمیت‌هایی که در مهندسی نقشه‌برداری نقش کلیدی دارد و بدون آن نمی‌توان مقیاس را در شبکه‌های کنترل و نقشه‌ها اعمال کرد، فاصله است. امروزه فاصله‌سنجی در عرصه‌های مختلف، به ویژه در ایجاد نقاط کنترل و برداشت جزییات دارای اهمیت خاصی است و همواره بخش عمده‌ای از اندازه‌گیری‌های نقشه‌برداری را به خود اختصاص می‌دهد.

فاصله‌یابی مستقیم، فاصله‌یابی غیرمستقیم و فاصله‌یابی با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی روش‌های فاصله‌یابی مورد استفاده در نقشه‌برداری هستند.

روشی که با مقایسه مستقیم یک طول معلوم و استاندارد و طول مجهول، مقدار طول برآورد می‌شود، روش مستقیم فاصله‌سنجی نامیده می‌شود که به روش‌های مختلفی چون روش‌های عنوان شده در  زیر انجام می‌شود.

قدم، پیمودن قدم استاندارد یکی از روش‌های ابتدایی و کم دقت در برآورد یک فاصله است. در تهیه نقشه‌های کوچک مقیاس و کروکی می‌توان از این روش بهره برد. دقت نسبی مورد انتظار برای این روش بسته به تجربه افراد بین ۱/۵۰ تا ۱/۱۰۰ است.

چرخ غلطان؛ این دستگاه یک چرخ کاملا دایره‌ای است که اندازه محیط آن با دقت بالا و معلوم است. با شمارش تعداد دور‌های حرکت می‌توان طول را برآورد کرد. این روش در کار‌های کم دقت بکار می‌رود و دقت نسبی آن حدود ۱/۲۰۰ می‌باشد.

زنجیر مساحی،از سلسله مفتول‌های فلزی که  طول تقریبی هر مفتول ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر است، تشکیل شده است. دقت نسبی در این روش حدود ۱/۱۰۰۰ است که برای کارهای با دقت متوسط کاربرد دارد.

نوارهای پارچه‌ای و پلاستیک؛ برای کارهای معمولی ، کنترل برخی نقشه های توپوگرافی و ساختمانی که نیاز به دقت بالا ندارند، استفاده می‌شوند.

دقت نسبی مورد انتظار در این روش ۱/۱۰۰۰ تا ۱/۳۰۰۰ متغیر است.

نوار فلزی؛ امروزه، متداول‌ترین ابزار اندازه‌گیری مستقیم طول، نوارهای فلزی با دقت حدود ۱/۵۰۰ هستند. این ابزار جوابگوی بسیاری از کار‌های دقیق در نقشه‌برداری هستند.

+ منبع: اصول مبانی نقشه برداری- مولفین: امیر یزدیان، وحید رضاعلی