سرریز، Spillway

سرریز، Spillway

سرریز، Spillway

برای عبور آب‌های اضافی از سراب (بالادست) به پایاب (پایین دست) سدها از سازه‌ای به نام سرریز استفاده می‌شود‌. سرریز یکی از کلیدی‌ترین اعضای سد به شمار می‌رود که شکست بسیاری از سدها به عدم کفایت سرریزشان نسبت داده شده است.
ایمنی سدها به طور اهم ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با کفایت ظرفیت سر ریز دارد. بیشتر شکست سدها در اثر عبور آب از روی تاج آن‌ها بوقوع می‌پیوندد که مهمترین عامل آن کافی نبودن ظرفیت سرریز است. عملکرد ایمن سرریزها، در شرایط غیرعادی، عامل مهمی در ایمنی سدهاست.

طبق گزارشات منتشر شده توسط کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ (ICOLD) حدود 3/1 شکست سدها از عدم کفایت سرریز نشأت گرفته است. در نتیجه، با توجه به حساس بودن کارکرد، سرریز باید سازه‌ای قوی، مطمئن و با راندمان بالا انتخاب شود که در هر لحظه بتواند برای بهره‌برداری آمادگی داشته باشد.

به طور کلی انتخاب سیلِ مبنای طرح سرریز‌های سد‌های مخزنی و معیارهای طراحی آنها یکی از مسائل مهم سدسازی به شمار می‌آید و نقش عمده‌ای در کاهش خطر سیل گرفتگی شهرها یا اراضی بالادست سدهای مخزنی دارد.
سرریزها باید در کلیه‌ی شرایط آماده‌ی بهره‌برداری بوده و قادر به تخلیه‌ی سیل مبنای طرح باشند تا در هنگام وقوع سیل شاهد تلفات جانی و خسارات مالی بیش از حد انتظار نباشیم.
همچنین یکی از عوامل مهم که پایداری و سازه سرریز را تهدید می‌کند و ممکن است باعث لطمه جبران‌ناپذیر به سرریزها شود پدیده نام آشنای کاویتاسیون می‌باشد.
درك صحیح از عملکرد سرریزها می‌تواند تا حد زیادی هزینه ساخت را کاهش و مشکلات سیل گرفتگی را مرتفع نماید.

انواع سرریز
می‌توان سرریزها را با توجه به دارا بودن یا نبودن دریچه و یا ساختن آن در بدنه٬ی سد یا خارج از آن به صورت زیر تقسیم‌بندی نمود .
بسته به شرایط محل و خصوصیات هیدرولیکی به صورت‌های مختلفی می‌توان طراحی کرد. سرریزهای از نوع پیوند (
ogee) و سرریزهای لبه پهن که نوع دوم در سازه‌های کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند، سرریز‌هایی می باشند که معمولآ در بدنه‌ی سد قرار داده می٬شوند.
سرریزهایی که معمولآ خارج از بدنه سد ساخته می‌شوند عبارتست از :

  • سرریز جلویی (مستقیم)
  • سرریز جانبی
  • سرریز لاله‌ای
  • سرریز سیفونی
  • سرریز پلکانی

مشاوران این تخصص

کاربران

اشتراک در RSS - سرریز، Spillway