در سال‌های اخیر استفاده از سازه‌های کششی – پارچه ای در سراسر دنیا با استقبال روبرو شده است.

جنس مصالح استفاده شده در سازه‌های پارچه ای نسبت به سایر مصالح ساختمانی بسیار متفاوت است.

وزن سبک آنها به همراه تنوع در شکل و ساختار باعث شده تنوع بسیار زیادی در طراحی معماری این سازه‌ها بوجود آید.

در هنگام طراحی یک سازه کششی علاوه بر توجه به هویت معماری طرح می‌بایست محاسبات دقیق مهندسی مرتبط با نیروهای کششی موجود در چادر و سازه‌های فولادی انجام پذیرد.

برای سال‌های متمادی بشر از چادر و طناب به عنوان ابزارهای کاربردی برای ایجاد سقف‌های موقت استفاده کرده است. در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی و صنعت بشر توانست پارچه‌هایی با ترکیبات متفاوت و مقاوم در برابر شرایط محیطی تولید کند.

امروزه می توان با استفاده از پلی‌استر با روکش پی‌وی‌سی چادرهایی تولید کرد که نه تنها نیروهای کششی بسیار بزرگ را تحمل کند بلکه علاوه بر آن خصوصیات فیزیکی بسیار ارزشمندی از قبیل انعطاف پذیری بالا، قابلیت عبور نور، قابلیت تمیز‌شوندگی خوبی را دارا باشد.

طول عمر این چادرها حداقل ۲۰ سال در شرایط آب و هوایی بسیار بد تخمین زده شده است. چادرهای تولید شده در سال‌های اخیر علاوه بر ویژگی‌های فوق دارای تنوع رنگی و قابلیت چاپ‌پذیری نیز هستند.

پس از تحول بزرگ در صنعت پارچه‌های سازه کششی، این سازه‌ها در مکان‌های متفاوت با کاربری‌های متفاوت بکار گرفته شدند. سازه‌های پارچه‌ای علاوه بر کاربری سقف، در پیاده‌روها و ورودی‌ها نیز بسیار به متداول می‌باشند. به دلیل ظاهر زیبا و مهیج این سازه‌ها بکارگیری آن‌ها در سالن‌ها و استادیوم‌های ورزشی بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.

برای مثال، استادیوم‌های فوتبال Arianz arena در شهر مونیخ و Hampshire Rose Bowl در شهر سوت همتون از نمونه‌های بسیار زیبا و موفقیت این سازه‌های چادری هستند.

در ایران نیز در سال‌های اخیر استفاده از سازه‌های پارچه‌ای مورد توجه طراحان و پیمانکاران قرار گرفته است، استفاده از سایبان در آمفی تئاتر رو باز در پارک آب و آتش تهران و استادیوم امام رضا (ع) شهر مشهد از نمونه‌های اجرا شده و در حال اجرای سازه‌های بزرگ پارچه‌ای در ایران می‌باشند. 

کاربرد سازه پارچه‌ای

در استادیوم‌های فضای باز ایجاد سایبان برای تماشاچیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، استفاده از این فرم به دلیل سبکی فوق‌العاده، عدم نیاز به ستون در جایگاه و همچنین سایه مناسب باعث شده استفاده از سازه کششی با فرم آرک و قله دره در بسیاری از ورزشگاه‌های بزرگ ایران و جهان مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه بر سایبان ورزشگاه‌ها استفاده از این المان‌ها در سایبان پارکینگ‌های مجموعه‌های بزرگ ورزشی و تفریحی بسیار کاربرد دارد. امکان جمع و باز شدن این سقف‌ها به دلیل سبکی موقعیت ویژه‌ای برای استادیوم‌های دو منظوره ایجاد کرده است.

امکان اجرا سریع و ارزان سازه‌های کششی باعث شده در بسیاری موارد استفاده از آنها به جای سقف‌های متداول بنایی توجیه داشته باشد. امکان عبور نور از پارچه و در نتیجه روشنایی مناسب داخل فضا در طول روز باعث شده استفاده از سازه‌های کششی گزینه‌ای مناسب برای پوشش زمین‌های ورزشی، رستوران‌ها و آمفی تئاترها باشد. استفاده از فرم‌های آرک، پاگودا و قله دره در کنار فرم خیمه از پر کاربردترین فرم‌های سازه چادری در مجموعه‌های فرهنگی ورزشی می‌باشد. ویژگی‌های سازه چادری در مجموعه‌های ورزشی شامل موارد زیر می‌باشد:

• فضای روشن در طول روز
• کنترل دمای هوا در زیر سازه به دلیل خواص پارچه
• محافظت در برابر اشعه مضر ماوراء بنفش خورشید
• مقاوم در برابر پخش شعله
• قابلیت تمیز کردن به دلیل خواص پارچه
• قابلیت نورپردازی در شب

فرم‌های سازه چادری

کلیه فرم‌های سازه چادری را می‌توان در سه گروه کلی زین اسبی، خیمه‌ای (مخروطی) و آرک (طاق) تقسیم‌بندی کرد. چادری‌های خیمه‌ای دو و سه راسی از انواع فرم‌های خیمه‌ای می‌باشد. به صورت کلی استفاده از فرم خیمه‌ای به دلیل قابلیت ایجاد سایه‌های گسترده و همچنین ستون‌ها و کابل‌های محدود در سطح زمین در بسیاری از پروژه‌ها با ابعاد متفاوت توصیه می‌گردد.

امکان نورپردازی سازه‌های پارچه‌ای و ایجاد فضاهای بزرگ سر پوشیده با تعداد ستون‌های داخلی بسیار محدود، دوام و مقاومت این سازه‌ها در برابر تغییرات شدید جوی و زیبایی منحصر به فرد این سازه‌ها باعث شده این فرم از سازه‌های چادری به عنوان گزینه‌ای مناسب برای پوشش آمفی تئاترها، سایبان مجموعه ورزشی‌ها سرباز کاربرد داشته باشد. برای نمونه پروژه آمفی تئاتر پارک جوانمردان در تهران یکی از نمونه‌های اجرا شده در سال‌های اخیر در ایران می‌باشد.

از دیگر ویژگی‌های سایبان چادری چند رأسی فرم دکوراتیو و ویژگی‌های معماری آن می‌باشد که استفاده از این سازه پارچه‌ای را به عنوان مبلمان شهری متداول نموده است.

از کاربردهای متداول این سایبان پارچه‌ای می‌توان به پارکینگ چادری – پارکینگ پارچه‌ای، سقف کافی شاپ و در ابعاد بزرگتر به عنوان خیمه چادری، سقف آمفی‌تئاتر، سایبان ورودی، سقف رستوران و … اشاره نمود.

مقاومت در برابر نور خورشید و جذب UV و ایجاد سایه‌ای گسترده در برابر برف و باران و مقاومت در برابر باد باعث شده است فرم سازه خیمه‌ای دو و سه راسی بیشترین کاربرد را در فضاهای باز و مکان‌های تفریحی از قبیل سقف استخرها با ابعاد متفاوت، سقف رستوران یا کافی شاپ و پوشش پشت بام‌ها را دارا باشد.

+ منبع: ساینا