خبر تحلیلی: راهنمای تحلیل و طراحی سازه ای مناره ها

13 دى 1392 - 15:43

امروزه مناره جزء جدایی ناپذیر امکان مذهبی و مساجد می باشد. البته از مناره به اشکال متنوع در امکان مقدس سایر ادیان نیز استفاده می شود. در واقع وجود مناره به پیش از ظهور اسلام باز می گردد که درآن زمان از مناره به عنوان چراغ فانوس در بیابان استفاده می شد. جالب است بدانید دولت سوئیس پس از یک همه پرسی ساخت مناره برای مساجد را ممنوع کرد. اولریش اشلوئر از رهبران مخالف ساخت مناره‌ها در مصاحبه‌ای مناره‌ها را سمبل ادعای برتری اسلام بر مسیحیت دانست، این اقدام با اعتراض گسترده نهادهای اروپایی و واتیکان روبرو شد. در ادامه بررسی تحلیل و طراحی سازه های خاص در وبسایت Civil808 ، در این خبر تحلیلی قصد داریم طراحی سازه مناره ها را بررسی کنیم:

کاربردهای مناره

میل راهنما : برای راهنمایی کاروان‌ها در مسیر جاده‌ها و نشان دادن مکانهای اصلی بافت شهری.
اذان‌گویی و خبررسانی: مکانی برای گفتن اذان.
مناره نماد پیروزی: این نوع مناره‌ها را از جمجمه سر انسان‌ها و حیوانات می‌ساختند.

اجزاء تشکیل دهنده مناره

پایه یا سکو: مربعی‌شکل یا چندپهلو بوده که بدنه یا ساقه مناره در وسط آن قرار می‌گیرد.
ساقه: در ایران در مناره‌های پیش از اسلام اغلب مربعی شکل و در دوران اسلامی به شکل استوانه یا مخروطی ساخته می‌شده.
سرپوش: مربع و هشت گوش که مهم‌ترین بخش مناره‌است.
رأس: سایبان که به اشکال مختلف ساخته می‌شود.

چند نمونه

مناره های مصلی تهران به ارتفاع 140 متر

مناره مسجد ملک حسن ثانی در کازابلانکا به ارتفاع 210 متر (بلندترین مناره موجود)

مناره های مرکز اسلامی میشیگان به ارتفاع 32 متر

مصالح مورد استفاده

در گذشته مناره ها غالباً از مصالحی همچون خشت و گل و پس از آن آجر و آهک ساخته می شد. رفته رفته با پیدایش مصالحی همچون سیمان و فولاد روشهای سنتی طرح و اجرای این سازه ها به فراموشی سپرده شد.امروزه به ویژه از فولاد می توان سازه های بسیار عظیمی را بنا نهاد که قاعدتاً این نوع سازه ها از این قاعده مستثنی نیستند.

وسائل دسترسی

عمومی ترین وسیله دسترسی به بخشهای فوقانی مناره پله می باشد که به جهت فرم و ابعاد سازه عمدتاً از نوع مارپیچ می باشد. در بعضی موارد از نرده بان استفاده می شود و گاها مناره ها فاقد وسیله دسترسی دائمی می باشند. امروزه انواع بلندتر حتی به بالابر نیز مجهز هستند که مناره های مصلی تهران شامل این مورد می شوند.

بارهای وارده

این سازه های به طور کلی تحت بارهای مرده، باد و زلزله قرار دارند. با توجه به کاربری سازه بار زنده قابل توجهی به سازه وارد نمی شود و می توان از اثر آن صرف نظر کرد. با توجه به نسبت ارتفاع به قطر زیاد سازه به ویژه در انواع بلندتر لازم است سازه جهت بار باد و زلزله تحلیل دینامیکی شود.

مثال

به جهت آشنایی شما به کلیات طرح مناره، یک نمونه به ارتفاع 35 متر از قاب فولادی طراحی خواهیم کرد. قطر مناره در بخش تحتانی 3 متر بوده که در انتها به 2 متر کاهش می یابد. 30 متر اولیه از قاب فولادی بوده که به کمک آجر مجوف بین قابها پر می شود. در انتها به کمک یک اتصال فلنجی بخش فوقانی به بخش تحتانی متصل می شود. لازم به ذکر است مناره به صورت مجزا از ساختمان اصلی مسجد و در شهر بوشهر قرار دارد.