مقاله تحلیلی:‌ بتن خود تراکم (SCC)- مزایا و ویژگی ها

بتن خود تراکم نوعی از بتن است که برای تراکم آن به هیچ ارتعاش مکانیکی یا هیچ منبع خارجی برای ایجاد ارتعاش نیاز نیست. ازآنجاکه این بتن بسیار منسجم است،‌ آب افتادگی یا جداشدگی سنگ‌دانه‌ها در آن اتفاق نمی‌افتد. بااین‌حال هنگام ساخت و تولید این نوع بتن نباید هیچ صدا یا ارتعاشی وجود داشته باشد. در غیر این صورت امکان تغییر ویژگی‌های این نوع بتن وجود دارد. از بتن خود تراکم به‌خصوص برای مکان‌هایی که متراکم سازی دشوار است،‌استفاده می‌شود. به همین دلیل این نوع بتن بسیار مورد توجه قرار گرفته است و در کارهای مهم از آن برای کسب اطمینان از ایمنی و عملکرد سازه استفاده می‌گردد. بتن خود تراکم در پروژه‌های مهم، شمع‌های درجا، سیستم‌های حائل،‌ لوله‌ها، آبگذرها،‌ ستون‌ها، پرداخت کف و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد.

مزایا

برخی از مزایای بتن خود تراکم عبارت‌اند از:

• کاهش زمان ساخت به دلیل عدم نیاز به ویبره برای متراکم سازی
• عدم نیاز به نیروی انسانی برای متراکم سازی
• کاهش آلودگی صوتی به دلیل عدم نیاز به ارتعاش برای متراکم سازی
• عملکرد سازه‌ای مطلوب و در نتیجه ساخت المان‌های بتنی بادوام
• انتقال و پمپاژ ساده
• امکان ارائه ایده‌های نوآورانه در تأمین زیبایی المان‌های سازه‌ای
• پرداخت بهتر سطوح
•  پیوند بهتر و مطلوب‌تر با آرماتورها در مقایسه با بتن معمولی
• تضمین ایمنی کارگران به دلیل عدم نیاز به تجهیزات سنگین ایجاد ارتعاش

ویژگی‌ها

یک طرح اختلاط باید سه ویژگی زیر را داشته باشد تا بتوانیم آن را بتن خود تاکم بنامیم:

• توانایی پر کردن
• توانایی عبور
• و مقاومت در برابر جداشدگی سنگ‌دانه‌ها

مورد اول مربوط به قابلیت بتن برای پر کردن تمام فضا و سطح بعد از بتن‌ریزی بدون هیچ‌گونه نیاز به ارتعاش و بدون تشکیل هیچ‌گونه حفره هوا در بتن است. مورد دوم مربوط به قابلیت بتن در عبور از نواحی متراکم به‌طور مثال از بین آرماتورها است. این ویژگی توانایی بتن در توزیع همگن است. مورد آخر مربوط به مقاومت بتن در برابر جداشدگی سنگ‌دانه‌ها حین بتن‌ریزی است.

آزمایش‌ها

برخی از آزمایش توصیه‌شده به‌منظور سنجش توانایی عبور، توانایی پر کردن و مقاومت در برابر جداشدگی عبارت‌اند از:

• تست اسلامپ
• تست حلقه j
• تست قیف V
• تست جعبه U

تست اسلامپ: این آزمایش به‌منظور سنجش قابلیت پر کردن بتن خود تراکم استفاده می‌شود. علاوه بر این از تست اسلامپ برای تعیین دوام و قابلیت جریان یافت بتن هم استفاده می‌گردد. حداقل اسلامپ ۶۵۰ میلی‌متر و حداکثر اسلامپ ۸۰۰ میلی‌متر است.

تست حلقه j: این آزمایش به‌منظور تعیین قابلیت عبور بتن انجام می‌شود.

تست قیف V: این آزمایش باهدف تعیین قابلیت پر کردن بتن انجام می‌شود. برای انجام این تست حداکثر ابعاد سنگ‌دانه باید ۲۰ میلی‌متر باشد. این آزمایش با پر کردن یک قیف با حدود ۱۲ لیتر بتن انجام می‌شود. مدت‌زمان خروج بتن از یک قیف V شکل استاندارد اندازه‌گیری شده و به‌عنوان معیاری برای تعیین قابلیت پرکنندگی و لزجت خمیری بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بار دیگر قیف پر می‌شود و پس از ۵ دقیقه دریچه آن باز می‌شود. سپس مدت‌زمان خروج به جداشدگی نسبت داده می‌شود به این صورت که افزایش زمان تخلیه،‌ افزایش جداشدگی را نشان می‌دهد. حداقل و حداکثر زمان پر کردن به ترتیب برابر با ۶ و ۱۲ ثانیه هستند.

تست جعبه U: این آزمایش به‌منظور تعیین توانایی پر کردن بتن خود تراکم انجام می‌شود. ارتفاع درون محفظه در دونقطه اندازه‌گیری و سپس میانگین آن‌ها محاسبه می‌شود. کل مراحل آزمایش باید در ۵ دقیقه انجام شود. یکی از محدودیت‌های این آزمایش این است که باید اختلاف ارتفاع بین ۰ تا ۳۰ میلی‌متر باشد.

نتیجه‌گیری

اگرچه پیشرفت‌هایی درزمینه بهبود ویژگی‌های بتن خود تراکم صورت گرفته است اما هنوز هم بتن معمولی بیشترین کاربرد را در صنعت ساخت‌وساز دارد. عدم وجود استانداردهای صنعتی برای بتن خود تراکم فرصت‌های بیشتری برای نوآوری در تهیه طرح اختلاط این بتن فراهم می‌کند. پیشرفت فناوری راه را برای بهبود هر چه بیشتر بتن خود تراکم و جایگزینی بتن معمولی با SCC هموار کرده است. استفاده از خاکستر بادی یا سایر افزودنی‌های کاهنده آب موجب تولید بتن پیشرفته و قابل‌اطمینان و درعین‌حال ارزان‌تر می‌شود. ازآنجاکه مسائل مالی عامل تعیین‌کننده‌ای در صنعت ساخت‌وساز محسوب می‌شوند، بتن خود تراکم باید ارزان باشد تا بتوان آن را به‌طور گسترده جایگزین بتن معمولی کرد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.