در ادبیات برنامه‌ریزی حمل و نقل سه مفهوم اساسی مطرح شده است:

ارزش، عنصری از یک سیستم ارزشی سمبلیک است که معمولا از عادات و فرهنگ‌ها سرچشمه گرفته و در طول زمان از طریق آموزش اجتماعی کسب می‌شوند. مفاهیمی نظیر توسعه شهری، شهر خوب، شهر سبز، شهر پاک و ... می‌تواند به صورت ارزش مطرح باشد.

ایده‌آل، برخلاف ارزش که ممکن است جوامع مختلف ارزش‌های مشترک و یکسانی داشته باشند، اما ایده‌آل‌ها اینگونه نیستند و در جوامع مختلف، ایده‌آل‌های مختلفی وجود دارد. برای مثال " ایمنی حمل و نقل" می‌تواند  به عنوان یک ایده‌آل در جامعه‌ای مطرح شود.

دو ایده‌آل کلی که در مسائل حمل و نقلی مطرح هستند عبارتند از:

• دسترسی
• قابلیت جابه‌جایی

پس از تعریف کردن و مشخص شدن ایده‌آل‌ها، سیاست‌گذاری‌ها می‌بایست با توجه و رسیدن به آن ایده‌آل‌ها تنظیم شوند. نسبی بودن و درتضاد بودن ایده‌آل ها خود گاهی تعریف آن را مشکل می‌سازد.

هدف، به لحاظ سلسله مراتب، اهداف پس از ایده‌آل‌ها قرار داردند. در واقع، می‌توان گفت اهداف یک صورت مخصوص از نتیجه‌ای قابل اندازه‌گیری هستند که به گروه خاصی از مردم مربوط است و در زمان مشخصی باید کسب شود. هر هدف باید دارای معیار کارآیی باشد.

مراحل مختلف فرایند برنامه ریزی حمل و نقل

• شناسایی صورت مساله و قلمرو آن
• شناسایی اهداف و محدودیت هایی که به وسیله سیستم حمل و نقل پیشنهادی بایستی برآورده شود
• مدل کردن سیستم حمل و نقل و قلمرو آن
• جمع آوری آمار از سیستم حمل و نقل موجود و قلمرو آن

• پرداخت مدل و استفاده از آن

         - تصویر متغیرهای غیر قابل کنترل

         - تبیین مقادیر متغیرهای قابل کنترل

         - پیش‌بینی مقادیر متغیرهای بطور غیرمستقیم قابل کنترل

• ارزیابی کارایی و تصمیم‌گیری در بین گزینه‌های موجود
• تولید و تبیین دوباره متغیرهای سیستم حمل و نقل
• تشریح جزییات سیستم حمل و نقل انتخابی
• اجرای تغییرات سیستم
• عملیات، نگهداری و تعمیرات سیستم ← بازگشت به گام 4 و ادامه گام‌های بعدی

مرجع: برنامه ریزی حمل و نقل و مهندسی ترافیک، مولفین: میلاد حقانی، زهرا شاه‌حسینی