نقش اقلیم در معماری با توجه به مصرف روزافزون انرژی‌های فسیلی در منازل و باتوجه به اینکه این انرژی در حال اتمام است می‌توان گفت که طراحی بر اساس اقلیم یکی از ارکان اصلی طراحی معماری مدرن شده و کشورهای صنعتی پس از بحران نفت سال ۱۹۷۳ سعی در از بین بردن و کم کردن نیاز به انرژی فسیلی و جایگزینی انرژی‌های نو کرده و یکی ازموارد که در چند دهه اخیر مورد توجه معماران واقع شده طراحی بر اساس اقلیم آن منطقه است که نیاز به انرژی فسیلی رابه حداقل می‌رساند.

سلسله مراتب طراحی اقلیمی در یک منطقه نقش زیادی در شرایط آسایش محیطی دارد. این موضوع در مناطقی با اقلیم خاص از اهمیت بیشتری برخوردار است. در میان عوامل اقلیمی، جریان باد نقش بسیار مهمی در شکل دهی به فرم شهر دارد. جهت‌گیری خیابان، ارتفاع و تراکم ساختمان‌ها، پراکنش ساختمان‌های مرتفع و... از جمله عناصر طرح شهری است که بر الگوی جریان باد در فضاهای شهری اثر می‌گذارند. اگرچه موضوع تأثیر متقابل طراحی شهری و جریان باد شهری از دهه ۵۰ قرن بیستم مورد توجه ویژه متخصصین قرار گرفته، در ایران با وجود تجربه‌های غنی در شهرهای تاریخی، این موضوع به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته است.

هدف از طراحی اقلیمی، تسهیل در افزایش بهره‌وری انرژی ساختمان‌هاست. طراحی حرارتی محیط زندگی و کار را برای ساکنین از طریق ابزارهای محیطی پایدار بهبود می‌بخشد. همچنین به دنبال این است که روی سلامتی عموم از طریق شرایط نامساعد آب و هوایی اثر بگذارد.

مسائل طراحی اقلیم در حال حاضر در کدهای برنامه‌ریزی مسکن و ساختمان استرالیا گنجانده شده است.

نواحی اقلیمی

استرالیا یک کشور بزرگ با سه اقلیم بسیار متفاوت است:

• گرمسیری
• خشک
• و معتدل

نواحی اقلیمی منطقه‌ای به ویژه برای طراحی و ساخت ساختمان مهم هستند. نقشه زیر از اداره هواشناسی استرالیا سه ناحیه اقلیمی با سه زیرگروه را نشان می‌دهد:

 با توجه به BCA (دوره ۲) در شکل زیر، استرالیا به ۸ ناحیه اقلیمی برای هدف طراحی آب و هوایی یک سازه تقسیم می‌شود.

اقلیم و اهمیت آن:

تغییرات اقلیمی امروزه بزرگترین تهدید زیست محیطی جهان است. این تغییرات ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی اکسید کربن است. دی اکسید کربن (CO2) یک محصول جانبی استفاده ما از انرژی است و بنابراین با کاهش مصرف انرژی به طور خودکار انتشار CO2 را کاهش می‌دهد.

ساختمان‌های طراحی شده برای اقلیم

طراحی اقلیمی در سراسر جهان نشان داده است که ساخت ساختمان با هزینه انرژی کم، هزینه نگهداری را کاهش می‌دهد و راحتی بیشتری را موجب می‌شود.

برخی از ویژگی‌های طراحی اقلیمی در زیر آمده است:

• با استفاده از فاکتورهای اقلیمی ممکن است ممکن است که نیاز به گرمایش و سرمایش مکانیکی نباشد.
• خانه‌هایی که به طور انحصاری طراحی شده‌اند، از جریان‌های انرژی طبیعی برای حفظ راحتی حرارتی استفاده می‌کنند. پوشش‌های طراحی شده، حداکثر سرمایش را ایجاد می‌کند و در تابستان از تابش مستقیم خورشید جلوگیری می‌کند و حرارت خورشید را در زمستان حفظ می‌کند و از خروج آن به خارج از محیط جلوگیری می‌کند).
• پوشش ساختمان یک اصطلاح است که برای توصیف سقف، دیوارها، پنجره‌ها، کف‌ها و دیوارهای داخلی در خانه به کار می‌رود.
• حداکثر راحتی حرارتی را ماکزیمم کنید و نیاز به وسایل گرمایش و سرمایش را برای رسیدن به سطح قابل قبول به حداقل برسانید.

سایت‌های زیادی وجود دارد که اقدامات کلیدی را که می‌توان برای صرفه‌جویی انرژی انجام داد، معرفی می‌کنند. در زیر تعدادی از آنها را آورده‌ایم:

• Passive Solar Design
• Your Home Design
• Climatic design of buildings

منبع: Climatic Design

تهیه‌کننده و مترجم: محبوبه پوریوسفی