برای تحلیل و طراحی سازه‌ها در برابر تکان‌های زلزله می‌بایست با نحوه پاسخ سازه‌ها به حرکات زلزله آشنایی داشت. برای مقاصد مهندسی مفیدترین شیوه برای تعریف تکان‌های زمین در هنگام زلزله، شتابنگاشت است که در واقع نمودار تغییر شتاب زمین بر حسب زمان است.

طیف پاسخ جابه جایی الاستیک، نموداری است که محور افقی آن فرکانس یا پریود سازه و محور قائم آن مقدار بیشینه‌ی پاسخ جابه جایی نسبی سیستمی با فرکانس و میرایی معین است.

در مبحث ششم مقررات ملی، ضریب بازتاب ساختمان بیانگر نحوه پاسخ ساختمان به حرکت زمین است که این ضریب بازتاب با استفاده از طیف بازتاب طرح به دست می‌آید.

کاربرد طیف پاسخ شامل موارد زیر است:

• طیف پاسخ، ویژگی‌های حرکت‌های زمین را توصیف کرده و نمایانگر مجموعه‌ای از پاسخ انواع سازه‌های ساده است.
• به عنوان مبنایی برای محاسبه‌ی جابه‌جایی‌ها و نیروها در سازه‌های یک و چند درجه آزادی در محدوده‌ی رفتار خطی به کار می‌رود.
• به عنوان مبنایی برای برآورد جابه‌جایی‌ها و نیروها در سازه‌های یک و چند درجه آزادی در محدوده‌ی رفتار غیرخطی به کار می‌رود. برای نیل به این مقصود دو راهکار اصلی مجود دارد:
• اصلاح طیف الاستیک برای لحاظ کردن رفتار غیر خطی
• سازه‌ی یک درجه آزادی معادل خطی

برای طرح لرزه‌ای سازه‌های جدید و یا برآورد مقاومت لرزه‌ای سازه‌های موجود نمی‌توان تنها به طیف پاسخ حاصل از یک یا چند رکورد اکتفا کرد، زیرا اولا رکورد‌های انتخابی نمی‌توانند بیانگر رفتار و نحوه‌ی عملکرد زلزله‌هایی باشند که در آینده ممکن است به وقوع بپیوندند؛ ثانیا تغییرات شدید طیف پاسخ به خصوص در محدوده‌ی پریود‌های کم در زلزله‌های مختلف، امکان انتخاب مقدار مشخصی برای سازه را از طراح، سلب می‌کند و با تغییر اندک پریود، ممکن است پاسخ سازه به میزان قابل توجهی دستخوش تغییرات شود.

باید به این نکته توجه داشت که طیف پاسخ برای بررسی پاسخ سازه در یک زلزله‌ی مشخص کاربرد دارد و نباید از آن برای طراحی استفاده کرد. زیرا یک رکورد به تنهایی نمی‌تواند بیانگر نحوه‌ی عملکرد زلزله‎هایی باشد که در آینده واقع می‎شوند.

+ منبع: دستنامه مهندسی زلزله 8:مهندسی زلزله کاربردی در طراحی و بهسازی، مولفین: دکتر محمدرضا تابش‌پور، حسین ابراهیمیان