مقاله تحلیلی: فناوری بلاک چین و ساخت‌ و ساز- فرصت‌ ها و چالش‌ ها

جنیفر لی دانشجوی دکتری دانشگاه نورتومبریا تحقیقی را به سرپرستی دکتر محمد کاظم آغاز کرده که در آن به بررسی کاربرد فناوری بلاک چین در ساخت‌وساز می‌پردازد. در این مقاله به مجموعه‌ای از فرصت‌ها، چالش‌ها و چشم‌اندازهای کاربرد بلاک چین در ساخت‌وساز اشاره می‌کنیم.

بر کسی پوشیده نیست که صنعت ساختمان نسبت به صنایع دیگر همچون انرژی، خودروسازی و تولید مقاومت بیشتری در مقابل پذیرش و کاربرد تکنولوژی‌های پیشرفته داشته است. عواملی همچون عدم اعتماد و روش‌های سنتی موجب شدت یافتن سطح نامناسب همکاری در ساخت و ساز شده است. فرآیندهای بیم و تکنولوژی تا حد زیادی در مقابله با این چالش‌ها کمک‌کننده هستند اما مشکل اینجاست که سطح کاربرد تکنولوژی در ساخت‌وساز همچنان در سطح جهانی پایین است.

تکنولوژی نوظهور بلاک چین اولین بار در سال 2008 با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان «اولین ارز رمزگذاری شده جهان» معرفی شد. بلاک چین 1.0 به ارزهای مبتنی بر اینترنت اطلاق می‌شود. بلاک چین به بستر معاملات تغییرناپذیر، شفاف و توزیع‌شده گفته می‌شود.

بلاک چین 2.0 به استفاده از قراردادهای هوشمند اشاره دارد و این قابلیت را دارد که اقتصاد و بازار را متحول کند. در حال حاضر ما در این سطح قرار داریم. بلاک چین 3.0 ما را یک گام به جلوتر و کاربرد آن در ادغام خدمات دولتی، سلامت، هنر، فرهنگ و غیره می‌برد.

عملکرد بلاک چین

یک دفتر کل توزیع‌شده/ یک دفتر توزیع‌شده، پایگاه داده‌ای از تبادلات اعم از اقتصادی و اطلاعات اموال، ارتباطات یا هرگونه اطلاعات دیجیتالی باارزش است.

تفاوت یک دفتر سنتی با بلاک چین در این است که دفتر سنتی پس از پردازش به‌صورت متمرکز ذخیره می‌شود (به‌عنوان مثال یک بانک) و اما بلاک چین پس از پردازش در همه کامپیوترهای (گره‌های) یک شبکه نظیر به نظیر ذخیره می‌شود و به این صورت از متمرکز شدن جلوگیری می‌گردد.

در یک بلاک چین عمومی هر فردی می‌تواند مشارکت کند و همچنین به آن دسترسی کامل داشته باشد. در بلاک چین خصوصی دسترسی تنها از طریق شبکه و مجوزهای خواندن و نوشتن بر اساس الزامات صاحب یا صاحبان بلاک چین ممکن است.

در یک بلاک چین مانند بیت کوین، معاملات توسط تمام گره‌ها تائید می‌شوند. این کار از طریق معادلات ریاضی پیچیده که بخشی از پروتکل تایید کار هستند و توافق اکثر گره‌های شبکه صورت می‌گیرد.

بلاک چین روند اعتمادسازی را تغییر می‌دهد. به‌طوری‌که کاربر دیگر نیازی به اعتماد به‌طرف مقابل در معامله ندارد و همچنین به دلیل اینکه فرآیند توسط یک شبکه نظیر به نظیر انجام می‌شود، نیازی به یک واسطه برای تائید اعتبار معامله هم نخواهد بود.

بلاک چین به‌واسطه طراحی ایمن، رمزنگاری و مکانیزم توافق اکثریت، دارای ویژگی‌هایی همچون ماندگاری، قابل‌اطمینان بودن و انعطاف‌پذیری است.

تأثیر بلاک چین در ساخت‌وساز

شفافیت در مالکیت داده‌ها از ویژگی‌های بلاک چین است. در نتیجه همکاری و اعتماد بین طرفین افزایش می‌یابد و داده‌ها به‌راحتی به اشتراک گذاشته می‌شوند. اگر به افراد برای به اشتراک گذاشتن داده‌ها (مثلاً از طریق رمزگذاری) و خرید داده‌ها توسط مشتری پاداش داده شود می‌توان این انتظار را داشت که در آینده تحول تفکر سازمانی را در حوزه به اشتراک‌گذاری داده‌ها شاهد باشیم.

وجود یک مجموعه از سوابق قابلیت اطمینان و ردیابی مواردی همچون معاملات، قراردادها و جمع‌آوری اطلاعات را به همراه دارد. بلاک چین می‌تواند با استفاده از دفتر تغییرناپذیر برای هر توافق و معامله در یک پروژه ساخت ساز موجب افزایش شفافیت شود.

میزان اعتبار بلاک چین موجب افزایش همکاری از طریق زنجیره تأمین و به‌طور مثال بهبود مشارکت استراتژیک می‌شود. تعریف یک مدل بیم در مواجهه با مسائل حقوقی به‌طور مثال اثبات مالکیت و حقوق افراد، باعث شفافیت وظایف، مسئولیت‌ها و حقوق مالکیت فکری برای همه طرفین در بلاک چین و نهایتاً افزایش اعتماد می‌شود.

ازآنجایی‌که بلاک چین به‌واسطه سرعت بخشیدن به فرآیندها دسترسی همه طرفین را به داده‌ها ممکن می‌سازد، ضرورت تائید چندگانه کاهش می‌یابد. این موضوع بیشتر خود را در فعالیت‌هایی نظیر برنامه‌ریزی و طراحی پروژه ساخت‌وساز نشان می‌دهد.

ثبت وقایع در دفتر کل این امکان را فراهم می‌کند که محققان به‌سرعت محل وقوع مشکل در زنجیره تأمین را شناسایی و از حوادثی همچون برج گرنفل جلوگیری کنند. افزایش شفافیت و مدارک تائید شده سبب می‌شود افراد در مقابل کارهایی که انجام می‌دهند، مسئولیت‌پذیرتر شوند.

از قراردادهای هوشمند می‌توان برای پرداخت خودکار پس از بررسی کارهای تکمیل‌شده استفاده کرد. برای سرعت بخشیدن به فرآیند پرداخت می‌توان از ارز دیجیتال استفاده کرد.

با استفاده از قراردادهای هوشمند و قرار گرفتن منبع مالی پروژه در یک حساب قابل‌اعتماد می‌توان گردش مالی را خودکارسازی و تسهیل کرد. از مزایای دیگر می‌توان به پرداخت خودکار به پیمانکاران اصلی و فرعی به‌طور هم‌زمان و بدون درگیر شدن با فرآیندهای سازمانی (چرخه تأمین) اشاره کرد.

برای پرداخت فوری دستمزد کارگران روز مزدی نیز می‌توان به شیوه گفته‌شده عمل کرد.

بدیهی است که بخش عمده‌ای از قراردادهای حقوقی بنا بر تغییرات عملکرد سازمان و پرداخت‌های سریع دچار تغییر خواهد شد. قراردادهای هوشمند به‌واسطه استانداردسازی و افزایش شفافیت، باعث کاهش تعداد اختلافات و مشاجرات می‌شوند.

با خودکارسازی وظایف و وضعیت اجرای آن‌ها به‌واسطه قراردادهای هوشمند، هوش مصنوعی، سنسورها و اینترنت اشیا؛ تخصیص دوباره منابع، کاهش فعالیت‌های اداری، صرفه‌جویی در زمان و هزینه و کاهش ریسک ممکن می‌شود.

بلاک چین امکان اشتراک‌گذاری ایمن و قابل‌اعتماد همزاد/ همانند دیجیتالی را فراهم می‌کند. از این طریق اطلاعات دقیق ارزشمندی از دارایی در اختیار مدیران ساخت، مدیران تأسیسات، خریداران/ فروشندگان، نقشه‌برداران، تیم تخریب و ... قرار می‌گیرد.

بلاک چین موجب بهبود گردش کار افزایش همکاری، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و کنترل پروژه می‌شود. نیاز به اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌صورت نظیر به نظر موجب افزایش درک تکنولوژی بیم می‌شود.

اگر مبادلات نظیر به نظیر به در جریان کاری بر اساس قراردادهای هوشمند صورت گیرد، زمان انتظار برای تائید به دلیل اتوماتیک شدن فرآیند حذف خواهد شد. این موضوع تأثیر مثبتی بر عملکرد برنامه زمان‌بندی در پروژه‌های ساخت‌وساز خواهد داشت.

غلبه بر موانع

مفهوم اینترنت در دهه 1980 مطرح شد اما تا دهه 1990 طول کشید تا به یک جریان اصلی در دنیا تبدیل شود. امروزه اینترنت تقریباً هر کاری را که انجام می‌دهیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. از تأثیرات دیگر اینترنت پیدایش و توسعه تکنولوژی بلاک چین است. بلاک چین بعد از گذشت ده سال تقریباً در همه صنایع وارد شده است اما هنوز هم با چالش‌هایی همراه است.

تائید داده‌ها هنوز هم با توجه به درست بودن داده‌های آپلود شده در بلاک چین یک چالش محسوب می‌شود اما همانند دستگاه‌های (گجت های) پوشیدنی، بیومتریک، هواپیماهای بدون سرنشین و تکنولوژی حسگرها، تقلب و کلاه‌برداری را کاهش می‌دهد.

برای بلاک چین هایی مشابه پروتکل بیت کوین که عملکرد آن‌ها مبتنی بر تائید کار است، باید با مجموعه‌ای از چالش‌های فنی قبل از تبدیل‌شدن آن‌ها به یک جریان اصلی مقابله شود. ازجمله این چالش‌های می‌توان به تضمین پهنای باند کافی و ظرفیت در دسترس برای ثبات سیستم اشاره کرد.

مهم‌تر از آن، مصرف انرژی موردنیاز برای محاسبات تائید کار، پایدار نیست. دلیل را می‌توان ظرفیت فعلی شبکه، مدیریت تقاضای حداکثری و به لحاظ اجتماعی قابل‌قبول نبودن آن با توجه به پیامدهای میزان کربن دی‌ اکسید دانست.

اتصال مدام به اینترنت یا ذخیره‌سازی آفلاین داده‌ها تا زمان اتصال لازمه هر پروژه ساخت‌وساز در حال انجام است. به‌طور مثال متصل نبودن بخش ذخیره‌سازی و انبار به اینترنت موجب شکاف در زنجیره اصلی می‌شود. همانند بیم درصورتی‌که برای تعامل متقابل از نرم‌افزارهای مختلفی استفاده شود، ممکن است مشکلاتی به وقوع بپیوندد.

در سال 2017، ارزش یک بیت کوین بین 1000 تا 20000 دلار متغیر بود. در هیچ موردی فرآیند تراکنش قابل‌رقابت با فرآیند تراکنش به‌واسطه ویزا کارت و مستر کارت نیست.

بیت کوین هر بلوک تراکنش را در ده دقیقه پردازش می‌کند. این در حالی است که ویزا کارت در هر ثانیه تا 20000 تراکنش را پردازش می‌کند. توان پردازش فعلی در صنعت ساختمان با در نظر داشتن نیاز به تراکنش‌های لحظه‌ای کافی نیست.

صنعت ساختمان سابقه‌ای طولانی در آهسته پیوستن به جریان تکنولوژی‌های جدید دارد و ازاین‌رو نمی‌توان انتظار درک تمام مزایای تکنولوژی‌های جدید را داشت. به همین دلیل انگیزه پذیرش تکنولوژی‌های جدید خود به موضوعی قابل‌بحث تبدیل خواهد شد. دلیل را می‌توان به‌خوبی دیجیتالی نشدن صنعت و متعاقب آن عدم بهره‌مندی از همه مزایای تکنولوژی بلاک چین و اجرای پرهزینه آن دانست.

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های شایع در صنعت ساختمان مقررات و عدم اجرای آن است که موجب بروز مشکل در برج گرنفل شد. در سطح فعلی توسعه فناوری بلاک چین، فقدان ضابطه به‌شدت احساس می‌شود.

این مقاله نشان‌دهنده یک مشکل اساسی بزرگ در صنعت ساخت‌وساز است که باید به همراه مشکلات بخش توسعه تکنولوژی حل‌وفصل شود. درعین‌حال آنچه اهمیت دارد این است که وظایف و ریسک‌ها به‌وضوح در قراردادها ذکر شوند.

حال باید چه کنیم؟

به نظر می‌رسد بلاک چین در سطح فعلی باقی می‌ماند. کسانی که به این موج بپیوندند از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد. هیچ‌کس نمی‌داند که آیا پیشرفت بلاک چین همانند شرکت داتکام خواهد بود یا خیر، اما واضح است که اینترنت روش هر کاری را که انجام می‌دهیم دچار تحول خواهد کرد.

بررسی‌های بیشتری باید در خصوص آمادگی صنعت، سازمان‌ها و فرآیندها به‌منظور ارزیابی تغییرات لازم قبل از اجرای موفقیت‌آمیز، انجام شود. موانع و فرصت‌ها باید در قالب یک رویکرد چندگانه و با در نظر داشتن جنبه‌های فنی، اجتماعی، سیاسی و فرآیندی موردبررسی قرار گیرند.

توضیح مترجم:

یک همانند دیجیتال، یک مدل مجازی از یک فرآیند، محصول یا خدمت است. این جفت شدن دنیای مجازی و فیزیکی اجازه می‌دهد تا تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و نظارت بر سیستم‌ها  برای جلوگیری از مشکلات پیش از آنکه حتی رخ دهند و خرابی‌ها، ایجاد فرصت‌های جدید و حتی برنامه‌ریزی برای آینده با استفاده از شبیه‌سازی، صورت گیرد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت ۵۰۰ تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.

مطالب مرتبط:

 یادداشت تحلیلی: تاثیرات بلاک چین روی آینده صنعت ساخت و ساز