مقاله تحلیلی: ISO 9001 در صنعت ساختمان

در مقاله ISO 9001 در صنعت ساختمان، در مورد استانداردهای مربوطه در جهت تضمین کیفیت کار انجام شده صحبت می‌کنیم. استراتژی‌های توسعه فعلی که در سراسر جهان به کار گرفته می‌شوند نیاز به وجود یک سیستم مدیریت کیفی رسمی را به‌عنوان یک ویژگی ضروری برای هر کسب‌وکار، بیش‌ازپیش برجسته ساخته‌اند. هدف اصلی سیستم مدیریت کیفیت حصول اطمینان از این است که سیستم مدیریت دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• حرفه‌ای
• عملیاتی
• تجاری
• قراردادی

هنگامی‌که در مورد تاریخ تکامل سیستم‌های مدیریت کیفیت صحبت می‌کنیم باید بگوییم که در دهه 1970؛ تعداد زیادی از استانداردهای ملی به‌عنوان بخشی از سیستم تضمین کیفیت موجود در زمینه تولید، نظامی و صنایع توسعه یافتند. بعدها این امر به صنایع خدماتی و سازمان‌های حرفه‌ای نیز گسترش یافت.

اما اجرای آن‌ها در زمینه خدماتی که توسط متخصصان ساختمان مانند مهندسین، معماران و ناظران، ارائه می‌شدند، دشوار بود؛ زیرا این امر به محصولی که از یک واحد تولیدی به دست می‌آید، مرتبط نیست.

به‌منظور توسعه سیستم‌های مدیریت کیفیت رسمی در صنعت ساخت‌وساز، سیستم‌های تضمین کیفیت و بخش‌های مرتبط با آن‌ها توسط افراد واجد شرایط تهیه شد. این افراد به دنبال صدور گواهینامه شخص ثالث بر اساس استانداردهای کیفی ISO 9000 بودند.

در بین استانداردهای ISO، سیستم مدیریت کیفیت مطلوبی که به‌صورت حرفه‌ای در ساختمان‌ها اجرا می‌شود، ایزو 9001 است. برای سازمان‌های قراردادی، ایزو 9002 اجرا می‌گردد.

درک مفهوم استانداردهای ایزو

سیستم‌های مدیریت کیفیت شامل استانداردهای زیر هستند:

1. ایزو 9000: این بخش راهنمایی‌هایی را برای انتخاب و استفاده از استانداردهای مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت ارائه می‌دهد.
2. ایزو 9001: این بخش استانداردهایی را به‌منظور تضمین کیفیت در مراحل مختلف تولید ارائه می‌نماید. این مراحل عبارت‌اند از طراحی، توسعه، تولید، نصب و خدمات نهایی.
3. ایزو 9002: این بخش به‌طور خاص به تضمین کیفیت در مرحله تولید و نصب و راه‌اندازی مرتبط است.
4. ایزو 9003: تضمین کیفیت در مرحله نهایی، یعنی مرحله بازرسی و تست نهایی توسط این استاندارد هدایت می‌شود.
5. ایزو 9004: اجزای سیستم کیفیت و مدیریت کیفیت با این استاندارد سروکار دارد که آخرین بخش از سری استانداردهای ایزو 9000 به شمار می‌آید.

استاندارد ایزو 9000 به روند مستندسازی کیفیت با ارائه اصول پذیرفته‌شده حسابداری کمک می‌کند.

به‌طورکلی، صدور گواهینامه باید بر اساس دو استاندارد کیفی در یک سازمان ساخت‌وساز تعیین شود. این استانداردها عبارت‌اند از:

صدور گواهینامه ایزو 9001

این گواهینامه برای شرکت‌هایی که فعالیت‌های طراحی را به‌عنوان فعالیت اصلی انجام می‌دهند، ارائه می‌شود. این شرکت‌ها کارهای طراحی، توسعه، تولید، نصب و خدمات نهایی را انجام می‌دهند.

صدور گواهینامه ایزو 9002

این گواهینامه‌ها برای شرکت‌هایی صادر می‌شوند که فعالیت‌های طراحی را انجام نمی‌دهند؛ که شامل سازمان‌های تولید و نصب می‌باشند.

بیست بخش مختلف وجود دارد که یک شرکت باید به‌منظور اخذ گواهینامه ایزو 9001 بر آن‌ها تمرکز کرده و آن‌ها را پشت سر گذارد.

تفسیر ایزو 9001

برای اخذ گواهینامه صنعت ساخت‌وساز، 20 الزام زیر که توسط استانداردها تعیین گردیده باید محقق شود:

1. مسئولیت مدیریت
2. سیستم کیفیت
3.  بررسی قراردادها
4. کنترل طراحی
5. کنترل اسناد
6. خرید
7. موارد دریافت شده از خریدار
8. شناسایی نتایج
9. کنترل فرایند
10. بازرسی و آزمایش
11. بازرسی، اندازه‌گیری و تست تجهیزات
12. وضعیت بازرسی و آزمون
13. کنترل خروجی‌های تائید نشده
14. اقدامات اصلاحی
15. رسیدگی، نگهداری، بسته‌بندی و تحویل
16. سوابق کیفی
17. بررسی داخلی سیستم کیفیت
18. آموزش
19. خدمات‌
20. تکنیک‌های آماری

مسئولیت مدیریت

یک ایده روشن در مورد سیاست‌های مرتبط باکیفیت باید توسط شرکت به مدیریت ارائه شود. مسئولیت‌ها و وظایف به‌خوبی تعریف‌شده باید به اعضا و کارکنانی که در زمینه مدیریت کیفیت دخیل هستند ارائه شود.

 همچنین مدیریت باید اطمینان حاصل کند که برای تائید فعالیت‌های عملیاتی، منابع و کارکنان در صورت لزوم در دسترس هستند.

مدیر کیفیت باید از جانب مدیریت ارشد حق لازم را جهت تصمیم‌گیری در مورد کیفیت خدماتی که درون سازمان ارائه می‌شوند، داشته باشد.

اثربخشی سازمان با بررسی دوره‌ای سیستم کیفیت شرکت تضمین می‌شود.

سیستم کیفیت

سیستم کیفیتی که امتحان شده و سیستمی که قرار است تست شود باید در سازمان ثبت گردد. این امر کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که خدمات به‌درستی و به‌طور مداوم در حال انجام هستند. مستندسازی سیستم کیفیت شامل موارد زیر است:

• دفترچه  راهنمای سیاست‌ها
• کتابچه راهنمای فرآیند کلی
• راهنمای فرآیند مدیریت
• راهنمای فرآیندهای فنی
• بررسی قراردادها

این الزامات شرکت را وادار می‌کنند تا پروژه را برنامه‌ریزی کند. این الزامات باید به بررسی دوره‌ای پروژه‌ها منجر شوند که باعث ارائه خدماتی مطابق با شرایط قراردادی، اداری و مالی خواهند شد.

این شرایط باعث سازگاری، تعریف واضح و مستندسازی خدمات می‌شود.

کنترل طراحی

خدمات طراحی و سایر کارهای انجام‌شده توسط شرکت عبارت‌اند از:

• خدماتی که ارائه می‌شوند باید هم‌راستا با شناسایی تدارکات اولیه و انجام مشاوره برای قرارداد مشخص شوند.
• رده‌بندی اداری باید با توجه به جنبه‌های مالی و قراردادی تعیین شوند.
• برای انجام و تائید اجرای خدمات، روش کار باید مشخص شود.

سایر حوزه‌های حیاتی عبارت‌اند از:

• طراحی خدمات و برنامه‌ریزی توسعه. هر پروژه باید یک برنامه مشخص داشته باشد که تعداد کارکنان و مسئولیت هر فرد را برای پیشبرد کار مشخص سازد. تمام تصمیمات کلیدی پروژه باید اتخاذ شوند.
• تمام داده‌های داخلی و خارجی که برای انجام پروژه نیاز هستند باید موردتوجه قرارگرفته و مشخص شوند و به‌عنوان داده‌های پروژه ثبت شوند. ابهامات و الزامات متضاد نیز باید حل‌وفصل شوند.
• روش کار و مستندسازی به شکل استاندار بر ارائه پیشنهادهای سازمانی پروژه تأثیر می‌گذارد.
• کارکنان متخصص و باتجربه، روند تائید طراحی خدمات را انجام خواهند داد.
• هر تغییری در طراحی خدمات باید مشخص و مستند شود. همه تغییرات باید بررسی و تنها باید پس از تائید رسمی پذیرفته شوند.

کنترل اسناد

باید فرم تائید شده سیستم کیفیت و اسناد مربوطه ارائه‌شده باشد. این فرم به موارد زیر منتج خواهد شد:

• شناسایی و نظارت بر خدمات با توجه به شرایط
• کنترل توسط افراد تائید شده
• بررسی مناسب بودن قبل از ارسال

این اسناد کیفی را می‌توان در دسترس کارکنانی قرار داد که در سیستم مدیریت کیفیت دخیل هستند. اسناد منسوخ‌شده تاوَن حذف خواهند شد.

خرید

برای شرایط خاص کاری، شرکت باید یک لیست از شرکت‌های متخصص داشته باشد؛ که بر مبنای آن، کارکنانی که توانایی ارائه خدمات موردنیاز را دارند برای انجام کار منصوب کند.

این سند باید شامل موارد زیر باشد:

• دامنه کاری که باید انجام شود.
• استانداردهای سطح عملکرد
• کنترل کیفیتی از مقاطعه‌کاران متخصص انتظار می‌رود.

موارد دریافت شده از خریدار

جزئیات مربوط به اطلاعات ارائه‌شده توسط مشتری، نمایندگان و مشاوران باید توسط شرکت ثبت شود. این جزئیات شامل دستورالعمل، نقشه‌ها، مشخصات، صورت‌جلسه‌ها، برنامه زمان‌بندی و سایر موارد می‌شود.

شناسایی نتایج

یک سیستم استاندارد برای شناسایی، اصلاح و کنترل اسناد پروژه باید در شرکت وجود داشته شود. اسناد پروژه باید بایگانی شوند تا بازیابی و ردیابی آسان آن‌ها امکان‌پذیر باشد.

کنترل فرایند

شرکت باید اطمینان حاصل کند که فعالیت‌هایی که باکیفیت مطابقت دارند، بر اساس رویه‌های کار مستند شده که موردقبول شرکت هستند، انجام می‌شوند. برای فعالیت‌های ویژه، نظارت مستمر لازم است.

بازرسی و تست

این بخش با اسنادی که توسط سازمان‌های دیگر ارائه می‌شود، انجام می‌شود. این اسناد باید بر اساس اطلاعات ارائه‌شده توسط مشتری تائید می‌شوند. کار انجام‌شده توسط شرکت باید طی مراحل از پیش تعیین‌شده‌ای تائید گردد.

بازرسی، اندازه‌گیری و تست تجهیزات

بازرسی و تست تجهیزات و اندازه‌گیری‌ها باید در شرایط صحیح انجام شود. این کار باید با دقت کامل انجام شود تا از کیفیت خدمات اطمینان حاصل گردد.

شرایط بازرسی و تست

بازرسی و بررسی اسناد و خدمات ارائه‌شده باید در هر مرحله از پروژه انجام شود.

کنترل خروجی‌هایی که تائید نشده‌اند

کارهایی که تائید نشده‌اند باید شناسایی شوند. اسنادی که با الزامات تعیین‌شده مطابقت ندارند باید حذف گردند.

اقدام اصلاحی

هر زمان که کمبودی شناسایی شود، باید از روش‌های خاصی که توسط شرکت برای اصلاح آن‌ها ارائه‌شده استفاده گردد. باید ابزاری برای بررسی هرگونه «بازخورد" مبتنی بر عدم انطباق در سازمان وجود داشته باشد.

رسیدگی، نگهداری، بسته‌بندی و تحویل

خروجی نباید دارای هیچ‌گونه اشکالی که باعث ایجاد خسارت برای سازمان می‌شود، باشد.

بررسی سیستم کیفیت درونی

بررسی کلیه جنبه‌های سیستم کیفیت شرکت از طریق انجام بررسی‌های درونی و دوره‌ای انجام می‌شود. این امر نشان می‌دهد که سیستم کیفیت به‌طور مؤثر توسط شرکت مورداستفاده قرار می‌گیرد.

آموزش

شرکت باید افرادی را که در سیستم کیفیت کار می‌کنند، آموزش دهد. توصیه می‌شود که کارکنان در دوره‌های آموزشی حرفه‌ای شرکت کنند. اطلاعات مربوط به شایستگی کارکنان، آموزش و تجربه آن‌ها باید ثبت شود.

خدمات

تمام خدمات ارائه‌شده توسط شرکت به مشتری باید ثبت شود.

تکنیک‌های آماری

از تکنیک‌های نمونه‌گیری تصادفی می‌توان برای کنترل کیفیت و نظارت بر فعالیت‌ها استفاده کرد. سطح کیفیت را می‌توان از طریق تکرار نمونه‌گیری تعیین کرد.

منبع

نوشته شده توسط تیم مترجمین موسسه 808

اگر دوست دارید به تیم مترجمین 808 بپیوندید، با ما تماس بگیرید.

دریافت فایل PDF مقاله برای اعضای VIP رایگان است. سایر کاربران با پرداخت 500 تومان می توانند اقدام به دریافت این فایل کنند.