داربست یک سازه چوبی یا فلزی موقتی است که برای دسترسی به نقاط دشوار به هنگام ساخت یا تعمیر ساختمان‌ها، پل‌ها و سازه‌های دیگر ساخته می‌شود.

داربست‌ها که از میله‌های فلزی و چوبی ساخته می‌شوند گاه به عنوان تکیه‌گاه برای بخشی از دیگر سازه‌ها هم استفاده می‌شوند.

داربست‌ها به طور گسترده‌ای در محل ساخت سازه استفاده می‌شوند تا دسترسی به ارتفاع و نواحی دیگر را میسر کند که این دسترسی‌ها در صورت عدم وجود داربست دشوار خواهد بود.

ساخت داربست‌ها مهارت ویژه‌ای نیاز دارد زیرا در صورت فروریختن یک داربست خطر تلفات جانی بسیار زیاد است. داربست غیر ایمن بالقوه می‌تواند منجر به مرگ یا آسیب جدی شود.

داربست‌ها همچنین در فرم‌های اقتباس شده برای قالب‌بندی، محل جمع شدن حضار، محل اجرای کنسرت، برج‌های دسترسی/ مشاهده، غرفه‌های نمایشگاهی، رمپ‌های اسکی و پروژه‌های هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پنج نوع اصلی از داربست‌ها در سراسر جهان وجود دارد. این قطعات اجزای لوله و اتصالات، پیش‌ساخته داربست سیستم مدولار، داربست سیستم مدولار قاب H، چوب داربست و داربست بامبو (به ویژه در چین) است.نیروی انسانی تا زمانی که روز زمین ایستاده

می‌تواند تا ارتفاع محدودی کار کند و برای ادامه کار در قسمت‌های بالا، باید وسیله‌ای در زیر پای خود قرار دهد. بدیهی است هرچه ارتفاع بیشتر گردد. وسیله زیر پا هم باید بلندتر شود. این وسیله در کارهای ساختمانی " داربست" نام دارد.

در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان در تعریف داربست، از آن به عنوان " سازه‌ای برای حفظ و نگهداری کارگران" معرفی شده است.

در قدیم برای اجرای ساختمان‌های بلند، با ریختن تدریجی خاک به زیر پای بنا، کف را کم کم بالا می‌برند و ارتفاع مورد نیاز را تامین می‌کردند. پس از احداث ساختمان، خاک ریخته شده را بر می‌داشتند تا به کف اولیه برسند.

داربست‌ها با توجه به موقعیت و کارکردی که دارند، عبارتند از:

• داربست‌های کوتاه، در ساختمان‌های با ارتفاع کم در قسمت‌های داخلی، از داربست‌های کوتاه و سبک استفاده می‌کنند. معمولا در این مورد دو عدد بشکه و یک یا دو تخته زیر پا قرار می‌دهند.

استفاده از خرک با خاطر امنیت بیشتر به مراتب بهتر از بشکه است. خرک‌ها را از چوب یا فلز می‌سازند.

• داربست‌های بلند فلزی، این دار بست‌ها را با لوله‌های فولادی به قطر 48.3 میلی‌متر ( اصطلاحا 5 سانتیمتر) با حداقل ضخامت 4 میلیمتر می‌سازند. با اتصال لوله‌ها به یکدیگر به وسیله‌ی بست‌ها در زمانی نسبتا کوتاه می‌توان داربستی ثابت و محکم به وجودآورد. برای جلوگیری از واژگون شدن باید داربست را به طریق مناسبی به دیوارهای ساختمان مهار کرد.

حداکثر فاصله دو مهار از یکدیگر 6 متر است. برای بالا و پایین رفتن از داربست، حتما باید از نردبان سالم استفاده کرد.

• داربست ( سکوی) پیش آمده، این نوع داربست از سطح ساختمان به صورت سکو بیرون می‌زند و به همین جهت به آن داربست ( سکوی پیش آمده) می‌گویند.

این داربست‌ها به دیوارهای ساختمان تکیه دارند و در مکان‌هایی که برپاسازی داربست‌های مرسوم ازسطح زمین غیر ممکن یا پر هزینه باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. همانطور که ساختمان بالا می‌رود، آن‌ها هم از دیوار باز می‌شوند و توسط جرثقیل در محل جدید نصب می‌شوند. و به این ترتیب در مصالح داربست صرفه جویی زیادی به عمل می‌آید.

منبع: عناصر و جزییات ساختمانی، مولف: مهندس علی مختاریان wikipedia