کتاب مرجع مدیریت ایمنی در پروژه های عمرانی

سخن مولف:

اجرای پروژه‌های عمرانی متقارن با طیف گسترده‌ای از مخاطرات از تصادفات ماشین‌آلات گرفته تا سقوط افراد از تبعات ناخواسته انفجار گرفته تا ریزش زمین و از مسمومیت‌های مختلف گرفته تا آسیب‌دیدگی افراد در اثر سهل‌انگاری سایر همکاران را شامل می‌شود. از طرف دیگر موقتی بودن کارگاه‌های عمرانی گستردگی جغرافیایی و پراکندگی محیط‌های کارگاه‌ها، پایین بودن سطح عمومی تحصیلات و دانش کارکنان صنعت ساخت و ساز به نسبت سایر صنایع وجود برخی مسائل فرهنگی، آشفتگی و بی‌نظمی بسیاری از کارگاه‌های عمرانی نرخ بالای برون سیاری و غیره بستری برای بالا بودن نسبی حوادث ناشی از کار در این پروژه‌هاست. آمار نشان می‌دهد کارگاه‌های عمرانی در زمره پرخطرترین کارگا ها از بین فعالیت‌های صنعتی هستند. 

تحقیقات حاکی از بالا بودن  هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم حوادث ناشی از کار است. برای مثال هر حادثه منجر به فوت در محیط‌های کار، بین شش تا هفت هزار روزکاری را از بین می‌برد. گفته شده حوادث ناشی از کار حداقل چهار درصد از تولیدات ناخالص هر کشور را به خود اختصاص می‌دهد. اکونومیست تولید ناخالص داخلی ایران را در سال ۲۰۱۲ حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده که با این رقم می‌توان تخمین زد چنین حوادثی زیان سالانه ۲۰ میلیارد دلاری، به اقتصاد ملی وارد می‌کنند. از سال ۱۳۳۸ که آیین‌نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاه ها به تصویب رسیده است تا کنون اقدامات متعددی در جهت تدوین ضوابط و مقررات ملی ایمنی صورت گرفته و کتاب های متنوعی به رشته تحریر درآمده‌اند. به عنوان نمونه، اخرا استاد بزرگم جناب آقای دکتر «محمد تقی بانکی» کتابی با ارزش ایمنی کارهای ساختمانی را ترجمه کرده‌اند و نیز دفتر فنی تدوین ضوابط و معیارها نیز اقدام به انتشار نشریه مدیریت ایمنی در کارگاه‌های عمرانی کرده است. چنین زحماتی کار بنده را مشکل کرده تا جایی که دست از قلم کشیده‌ام و به این فکر کرده‌ام با وجود کارهای انجام شده و پایین بودن نرخ عمومی مطالعه وجود کتاب جدیدی در این زمینه چه فایده‌ای دارد؟ بنظرم پاسخ‌هایم به این سوال کلیدی را به عنوان مقدمه این نوشته با شما در میان بگذارم:

۱) با وجود نرخ کاهشی تعداد حوادث مرگبار در دنیا کشور عزیزمان ایران، با افزایش حوادث ناشی از کار و مرگ و میر ناشی از آن در دهه ۸۰ شمسی مواجه بوده است و در یک دهه تعداد کشته‌شدگان بیش از سه برابر شده است. از طرف دیگر آمار حوادث ناشی از کار طی ۲۰ سال گذشته در کشورهای ژاپن و سوئد ۲۰ درصد و در فندلاند ۶۲ درصد کاهش یافته است. گزاره وضعیت ایران نگران‌کننده بوده و گزاره دوم این امید را می‌دهد که اگر بخواهیم میشود یکی از راه‌های خواستن نوشتن مکتوبات جدید تحریر و تصویب قوانین بروز و البته مطالعه و بکاربندی آنهاست.

۲) در جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با حوادث به تنوع و تعدد و گاه تناقض‌هایی در روش آمارگیری آمار ارائه شده و تحلیل‌های منبع از آن‌ها برخوردار کردم مثلا یکی از مشکلات حوادث در ایران وجود ابهام در آمار افرادیست که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند و این شامل تعداد زیادی از کارکنان کارهای ساختمانی می‌شود. شاید تلاش بنده و امثال من رای جمع آوری چنین اطلاعاتی جرقه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای داشتن مبانی آماری دقیق برای تصمیم‌گیران کشور باشد.

فهرست کتاب:

فصل اول: نگاهی به آمار حوادث ناشی از کار   

فصل دوم: حوادث، علل وقوع و هزینه‌های آن 

فصل سوم: استانداردها ضوابط و مقررات مرتبط با ایمنی  

فصل چهارم: روال اجرایی در کارگاه‌های عمرانی    

فصل پنجم: روش‌های شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات   

فصل ششم: سیستم مدیریت ایمنی و تدوین طرح ایمنی 

فصل هفتم: نکات مشترک ایمنی در کارگاه‌های عمرانی  

فصل هشتم: ایمنی و بهداشت کارکنان پروژه 

فصل نهم: ایمنی ماشین‌آلات عمرانی  

فصل دهم: ایمنی در کارهای ساختمانی

فصل یازدهم: ایمنی در عملیات اجرایی راهسازی 

فصل دوازدهم: ایمنی در پروژه‌های خط انتقال