مهندسی تخریب در ساختمان (شیوه صحیح تخریب ساختمان ها)

تخریب ساختمانها به عنوان اولین مرحله از ساخت و ساز اثرات متعددی بر محیط شهری و شهروندان می گذارد، از این رو از اهمیت فراوانی برخوردار است. تخریب ساختمان می‌تواند باعث آسیب به افراد و دارایی­ های عمومی و خصوصی شود و سلامت افراد مرتبط با پروژه را به مخاطره بیاندازد و به محیط پیرامونی و همسایگان آسیب برساند.  متاسفانه مساله تخریب تاکنون در شهر تهران به طور خاص مورد توجه قرار نگرفته و آیین نامه­ای برای آن تدوین نشده است.هر چند که به صورت پراکنده آیین نامه ­هایی برای تخریب در مبحث12 مقررات ملی ساختمان، نشریه مشخصات عمومی کارهای ساختمانی سازمان مدیریت و آیین نامه حفاظت کارگاه های ساختمانی وزارت کار و امور اجتماعی وجود دارد، ولی این موارد بیشتر حفاظت و ایمنی در حین کار را در نظر می گیرند و هیچ صحبتی از برنامه، جزئیات و چگونگی روشهای تخریب نشده است، ضمناً مقررات این آیین نامه ها در ارتباط با ایمنی هم به صورت خلاصه مطرح شده است. در صورتیکه در اکثر شهرهای پیشرفته دنیا علاوه بر مباحث ایمنی، تاثیرات محیطی تخریب را برای تأمین آسایش شهروندان در آیین نامه هایی مدنظر قرار داده اند. در این خبر نحلیلی به این موضوع خواهیم پرداخت:

خوشبختانه یا متاسفانه پس از خسارتهای جانی و مالی متعدد ناشی از تخریب غیر اصولی، جامعه مهندسی کشور شاهد اقداماتی نظیر پیشنهاد صلاحیت جدید تخریب برای مهندسین عمران در سازمان های نظام مهندسی، برگزاری نخستین همایش ملی مهندسی تخریب در صنعت ساختمان و ضرورت تهیه ضوابط ودستور العمل تخریب ساختمان از طرف متولیان این امر مهم می باشد.

با توجه به اینکه شهرهای بزرگ ایران حدودا میان سال بوده و نیاز به بازسازی و جوان تر شدن دارند لذا باید به تخریب ساختمان به صورت حرفه ای تر نگاه کرد. کسانی که در این حرفه مشغول به کارند معمولا به صورت تجربی این کار را آموخته اند و معمولا توانایی تخریب ساختمانهای کلنگی را دارند و در برخورد با ساختمان های بلند ناتوانند.

عملیات مقدماتی قبل از تخریب:

 قبل از مجوز شروع کار برای عملیات های تخریب ساختمان، بررسی های مهندسی توسط شخص ذی صلاح برای تعیین شرایط کف ها، دیوارها ، چارچوبها و اسکلت و امکان خراب شدن بدون برنامه بخشهای ساختمان صورت گیرد. ساختمان مجاور که افراد ممکن است درآن باشد باید چک و بررسی شود. کارفرما بایستی گواهی یا مجوز مکتوب برای عملیات های تخریب داشته باشد.

 وقتی کارگرانی که لازم است در بین ساختمانهای درحال تخریب شدن کار کنند ممکن است  . . . . . . . . . . . . . . . .

 هرجا مواد زاید و آشغال از طریق سوراخها و چاله ها بدون استفاده از سرسره روی کف ریخته می شود . . . . . . . . . .  . .

پلکانها گذرگاهها و نردبانها

 فقط پلکانها، مسیرهای  گذر و نردبانهایی که برای دسترسی به سازه ساختمان اختصاص یافته اند باید مورد استفاده قرار گیرند

 تمام پلکانها، مسیرهای گذر و نردبانهای مورد استفاده باید به طور روتین بازرسی شوند و در شرایط ایمن و سالم نگه داشته شوند

 در ساختمانهای چند طبقه، وقتی که پلکان مورد استفاده قرار می گیرد باید مسیر پلکان  . . . . . . . . . . . .

موادی از آئین نامه حفاظتی کارگاههای ساختمانی: 

ماده‌ 198 :عملیات‌ تخریب‌ باید از بالاترین‌ قسمت‌ یا طبقه‌ شروع‌ و به‌ پایین‌ترین‌ قسمت‌ یا طبقه‌ ختم‌ گردد، مگر در موارد خاصی‌ كه‌ تخریب‌ به‌ طور یكجا و استفاده‌ از مواد منفجره‌ در فونداسیون‌ و از راه‌ دور با رعایت‌ كلیه‌ احتیاطات‌ و مقررات‌ ایمنی‌ مربوطه‌ و كسب‌ مجوزهای‌ لازم‌ انجام‌ و یا از طریق‌ كشیدن‌ با كابل‌ و واژگون‌ كردن‌ و یا از طریق‌ ضربه‌ زدن‌ با وزنه‌های‌ در حال‌ نوسان‌ انجام‌ شود.

ماده‌ 202: از تخریب‌ قسمت‌هایی‌ از ساختمان‌ كه‌ باعث‌ تخریب‌ و ریزش‌ ناگهانی‌ قسمت‌های‌ دیگر ساختمان‌ گردد باید جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آید.

ماده‌ 192: قبل‌ از اینكه‌ عملیات‌ تخریب‌ شروع‌ شود، باید بازدید دقیقی‌ از كلیه‌ قسمت‌های‌ ساختمان‌ در دست‌ تخریب‌ بعمل‌ آمده‌ و در صورت‌ وجود قسمت‌های‌ خطرناك‌ و قابل‌ ریزش‌، اقدامات‌ احتیاطی‌ از قبیل‌ نصب‌ شمع‌، سپر و حایل‌ و ستون‌های‌ موقتی‌ جهت‌ مهار آن‌ قسمت‌ها‌ بعمل‌ آید.

. . . . . . . . . . .  . . .

منابع و مراجع:

• مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان، ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا، دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان
• آئین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی، مصوب شورای عالی حفاظت فنی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
• نشریه 55 مشخصات عمومی کارهای ساختمانی سازمان مدیریت وبرنامه ریزی
• گودبرداری، تخریب، تعمیر و بازسازی در ساختمان و دستورالعمل های اجرایی، سیدمحسن حائری، محسن رهنما،گروه مهندسین مشاور بهینه، نشر مقدس
• دستورالعمل اجرایی گودبرداری های ساختمانی، وزارت راه و شهرسازی
• گزارش مدیریتی تخریب ساختمان و ضوابط مرتبط با آن در شهر تهران، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران

BRITISH STANDARD (BS) 6187:2000, Code of practice for demolition
Iranian Petroleum Standard (IPS) C-CE-355, standard for demolition
Code of practice for demolition of buildings, 2004, Hong Kong standards
Demolition work code of practice 2013, Queensland government, Australia
Building Demolition permit Check list, California

نویسنده: بابک فرهمند شاد

مهندس عمران از دانشگاه تبریز ، عضو تیم خبری 808

دانلود نسخه کامل

مطالب مرتبط:

» خبر تحلیلی: مهندسی عمران در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی

» یادداشت 32- همکاری با بخش تحقیق و توسعه 808، راهنمای انتشار اخبار تحلیلی آموزشی