مقطع عرضی ساختار راه ( جزئیات مقطع عرضی راه)

مقطع عرضی متداول ساختار راه – جزئیات مقطع عرضی راه

آرایش ساختار راه:

مقطع عرضی راه از مولفه های زیر تشکیل شده است

1. زیر اساس

2. اساس

3. زیرسازی

4. رویه

1. زیراساس:

• لایه ای از مصالح ریزدانه بالای زیرسازی عموما دارای شن طبیعی می باشد که در زیرسازی باکیفیت وجود ندارد.

أ‌.         عملکرد زیراساس در مقطع عرضی راه

• باعث کاهش تنش در سطوح قابل تحمل برای زیرسازی راه می شود.
• به عنوان سطح کار برای ساخت لایه های بالائی روسازی عمل می کند.
• با جلوگیری از مرطوب شدن زیرسازی بعنوان یک لایه زهکشی عمل می کند.
• از حرکات قائم آب بدلیل اثر موئینگی جلوگیری می کند.
• بعنوان لایه جداکننده زیرسازی و بستر جاده عمل می کند. بدین وسیله از مخلوط شدن دو لایه جلوگیری می شود.

ب‌.    مشخصات مصالح استفاده شده در زیراساس:

مصالح زیرسازی باید تمیز و عاری از مواد عالی باشد و باید توسط غلطک فشرده شود تا یک زیراساس پایدار تشکیل شود. مصالح باید دارای خصوصیات زیر باشند:

• خوب دانه بندی شده، ضریب یکنواختی (D60/D10) نباید کمتر از 3 باشد.
• درصد ردشده از الک 200 نباید بیشتر از 2/3م درصد ردشده از الک 40 باشد.
• نباید LL بزرگتر از 25% داشته باشد.
• نباید PI بزرگتر از 6 داشته باشد.
• CBR نباید کمتر از 25 باشد.*
• درصد درشت دانه باقیمانده روی الک 10 نباید بیش از 5% باشد.
• حداکثر قطر دانه ها نباید بیشتر از 2/3م ضخامت لایه زیراساس باشد.

توزیع اندازه دانه ها برای زیراساس (دارای ریزدانه) که ضوابط مقاومت را تامین می کند بصورت زیر است:

* برای جلوگیری از نفوذ مواد لای و رس از زیرسازی به زیراساس

D15 (زیراساس) < 5

D15 (زیرسازی)

• مشخصات پلاستیسیته پیشنهادی برای زیراساس دارای ریزدانه (Road Note 31):

2. زیرسازی در مقطع عرضی راه:

3. زیراساس در مقطع عرضی جاده

• لایه ای است که بلافاصله زیر رویه قرار می گیرد (چه روسازی آسفالتی باشد چه بتنی و چه آسفالت ضخیم یا نازک باشد).
• چون لایه اساس زیر رویه قرار می گیرد تحت تنش های شدیدی قرار دارد. مصالح باید دارای کیفیت بسیار بالائی باشند و ساخت آنها باید با دقت انجام شده باشد. آزمایش سایشی LA می تواند کیفیت دانه ها را برای این منظور تعیین کند.

أ‌.         انواع اساس ها

1. اساس دارای ریزدانه:

مخلوطی است از ذرات خاک درشت دانه تا ریزدانه. روند تهیه شامل خردکردن ذرات بزرگ و غربالگری آنها به منظور اطمینان از دانه بندی مطلوب می باشد. الزامات سطح خاکدانه رضایت بخش شامل موارد زیر هستند:

• پایداری
• مقاومت در برابر سایش
• مقاومت در برابر نفوذ آب
• مشخصات موئینگی برای جایگزینی رطوبت از دست رفته بدلیل تبخیر سطحی به محض افزودن تغییرات لازم رویه.

2. بستر سنگی:

لایه های متعدد سنگ خردشده با غلطک زنی درهم قفل شده اند و با غربال گری سنگریزه به هم پیوند خورده اند (مجرای سنگ، تراشه سنگ و غیره).

3. بستر سنگی اشباع:

سنگ های خردشده ریخته شده، شکل گرفته و فشرده می شوند و سپس مصالح ریزدانه اضافه شده و در سطح شسته می شوند تا ماده متراکمی بوجود آید.

4. بستر بهبودیافته

ترکیبی از دانه های معدنی و افزودنی برای تقویت یا افزودن مقاومت در برابر رطوبت. قیر هم در بین مواد بهبود دهنده وجود دارد.

4. رویه در مقطع عرضی راه:

لایه بالائی روسازی در تماس مستقیم با چرخ وسیله نقلیه است. معمولا از موادی ساخته می شود که قیر نقش چسباننده را دارد.

أ‌.         روسازی قیری

تشکیل شده از ترکیبی از دانه های معدنی با قیر بعنوان چسباننده از سطح ارزان ¼ اینچی یا نازکتر تا بتن آسفالتی. برای خدمت پذیری مناسب در طول عمر، روسازی آسفالتی باید دارای خصوصیات زیر باشد:

• عاری از ترک یا پیچ خوردگی.
• مقاوم در برابر آب و هوا شامل اثر آب سطحی گرم و سرد.
• مقاوم در برابر رطوبت داخلی، مخصوصا به تبخیر آب.
• سطح سفت غیرقابل نفوذ یا سطح متخلخل (اگر هر کدامشان برای پایداری اساس یا زیرسازی نیاز باشد).
• سطح صاف و غیرلغزنده.

طراحی باید به گونه ای انجام شود که الزامات بالا برای سال های متمادی رعایت شود (نیازمند طراحی و نظارت بر ساخت مناسب). روسازی هائی که تمام الزامات بالا را رعایت می کنند با رعایت اعمال زیر قابل اجرا هستند:

• قیر را گرم کنید تا بصورت روان در آید. سپس در دستگاهی، آن را با دانه های گرمادیده مخلوط کنید. مخلوط را زمانی که هنوز گرم است ریخته و متراکم کنید.
• از قیر روان استفاده کنید. در دمای معمولی با دانه ها مخلوط کنید. عمل مخلوط کردن می تواند در دستگاه (دستگاه میکسر) یا بر روی اساس جاده محیا شده (مخلوط جاده ای) انجام شود. مخلوط را در دمای معمولی پخش و متراکم کنید.
• حلال هائی نظیر ناپثا یا کروسنس را به قیر اضافه کنید تا بصورت روان درآید و سپس بوسیله دستگاه یا مخلوط جاده ای با دانه های مخلوط کنید. قبل از اینکه حلال تبخیر شود آنرا پخش کرده و متراکم کنید.
• از امولسیون مایع قیر در آب استفاده کنید. بوسیله دستگاه میکسر یا مخلوط جاده ای در دمای معمولی با دانه ها مخلوط کنید. قبل از اینکه امولسیون شکسته شود آنرا پخش کرده و متراکم کنید.
• از دانه های خوب خردشده برای بستر اشباع استفاده کنید. بر روی آن محلول گرم شده و یا امولسیون قیر بپاشید که به فضاهای خالی سنگ نفوذ کرده و دانه ها را به هم می چسباند. از این روش معمولا به "روش نفوذ" یاد می شود.
• قیر را بر روی سطح جاده پخش کنید و سپس با دانه های با دقت انتخاب شده بپوشانید. از این روش معمولا به "روش نفوذ معکوس" یاد می شود.

انتخاب ها براساس الزامات و اقتصاد، حجم وسائل نقلیه سنگین و حجم ترافیک می باشند.